Z historii Bydgoszczy – Marian Rejewski i Enigma

W dniu 13 marca 2015 roku w auli Aresztu Śledczego w Bydgoszczy odbyło się spotkanie z Panią Hanną Sowińską redaktor Gazety Pomor­skiej oraz Panem Jerzym Lelwicem, kustoszem Muzeum Wojsk Lądowych w ramach obchodów roku Mariana Rejew­skiego. Przepro­wa­dzili oni prelekcję dla osadzonych pt. Marian Rejewski - Kopernik Bydgoszczy.

Pani Redaktor w najdrob­niej­szych szcze­gółach przed­stawiła zebranym bydgoskie miejsca związane z bohaterem wykładu. Ukazane zostały dzieje bydgosz­czanina w czasie wojennej tułaczki oraz życie po powrocie do Ojczyzny. Pozna­liśmy również wkład Rejew­skiego w złamanie kodu Enigmy.
Marian Rejewski urodził się 16 sierpnia 1905 r. w Bydgoszczy. W 1929 roku podczas studiów matema­tycznych na Uniwer­sy­tecie Poznańskim Rejewski został skierowany przez profesora Zdzisława Krygow­skiego na tajny kurs krypto­logii, którego organi­za­torem było Biuro Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego WP. Jesienią 1930 roku utworzono w Poznaniu filię Biura Szyfrów, w której zatrud­niono między innymi Mariana Rejew­skiego, a od 1 września 1932 wszystkie prace krypto­lo­giczne przenie­siono do warszaw­skiego Biura Szyfrów Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Rejewski zaczął pracować nad Enigmą w ciągu kilku tygodni odkry­wając sposób okablo­wania wirników niemieckiej maszyny szyfru­jącej. Następnie wraz z kolegami ze studiów Różyckim i Zygalskim opracował techniki umożli­wiające regularne odczy­ty­wanie szyfro­gramów z Enigmy. Wkład Rejew­skiego w złamanie kodu Enigmy polegał na opraco­waniu katalogu kart i cyklo­metru, a po zmianie sposobu kodowania w 1938 roku zapro­jek­to­waniu bomby krypto­lo­gicznej.
W dalszej części spotkania Pan Kustosz zapre­zen­tował kopię niemieckiej maszyny szyfru­jącej Enigma. Przed­stawił podstawowe zasady działania urządzenia i tajniki szyfro­wania maszy­nowego. Po zakoń­czeniu działań wojennych Marian Rejewski powrócił w 1946 roku do Polski, gdzie pracował jako urzędnik w bydgo­skich fabrykach. Dopiero w 1967 roku ujawnił swój udział w złamaniu szyfru Enigmy i napisał wspomnienia, które zdepo­nował w ówczesnym Wojskowym Insty­tucie Histo­rycznym.
W pamięci pozostał cytat Winstona Churchilla: „Złamanie szyfru Enigmy było najważ­niejszą bronią przeciwko Hitlerowi i jego armiom”.

(tekst kpt. M.Ciepluch, kpt. R. Fira, fot. kpt. R. Fira).

image_print
Może zainte­re­sować Cię również:
Nakło nad Notecią włącza się w obchody Roku Rejewskiego 

Powiatowy Konkurs Pięknego Czytania Fragmentów „Wspomnień…“ Mariana Rejew­skiego został objęty honorowym patro­natem marszałka województwa i czytaj »

Cyklometr Mariana Rejew­skiego zrekon­stru­owano w Cambridge 
Replika cyklometru

Absolwent Uniwer­sytetu w Cambridge Hal Evans rozpoczął prace nad projektem w 2018 roku w ramach czytaj »

Piknik popular­no­naukowy z okazji 118. rocznicy urodzin Mariana Rejewskiego 
Namioty wystawiennicze i odwiedzający przed budynkiem z pruskiego muru Młynów Rothera.

W sobotę (19.08.2023) taras Młynów Rothera w Bydgoszczy zamienił się w prawdziwe piknikowe miasteczko. Okazją czytaj »

Rocznica urodzin 

Rocznicę urodzin Mariana Rejew­skiego bydgosz­czanie obcho­dzili w Pedago­gicznej Bibliotece Wojewódzkiej, gdzie do wspólnego święto­wania zapra­szało czytaj »

Promocja dokonań Mariana Rejew­skiego w środo­wisku akade­mickim w Toruniu 

Od 26 lutego do 15 marca 2013 r. wystawa zorga­ni­zowana przez Pedago­giczną Bibliotekę Wojewódzką w czytaj »

Rodzinne miasto Rejew­skiego było stolicą wywiadu 
Mapa II Rzeczypospolitej

W związku z nasila­jącym się zagro­żeniem dla odrodzonej państwo­wości w latach 30. ubiegłego wieku zrodziła czytaj »