Z historii Bydgoszczy – Marian Rejewski i Enigma

W dniu 13 marca 2015 roku w auli Aresztu Śledczego w Bydgoszczy odbyło się spotkanie z Panią Hanną Sowińską redaktor Gazety Pomor­skiej oraz Panem Jerzym Lelwicem, kustoszem Muzeum Wojsk Lądowych w ramach obchodów roku Mariana Rejew­skiego. Przepro­wa­dzili oni prelekcję dla osadzonych pt. Marian Rejewski - Kopernik Bydgoszczy.

Pani Redaktor w najdrob­niej­szych szcze­gółach przed­stawiła zebranym bydgoskie miejsca związane z bohaterem wykładu. Ukazane zostały dzieje bydgosz­czanina w czasie wojennej tułaczki oraz życie po powrocie do Ojczyzny. Pozna­liśmy również wkład Rejew­skiego w złamanie kodu Enigmy.
Marian Rejewski urodził się 16 sierpnia 1905 r. w Bydgoszczy. W 1929 roku podczas studiów matema­tycznych na Uniwer­sy­tecie Poznańskim Rejewski został skierowany przez profesora Zdzisława Krygow­skiego na tajny kurs krypto­logii, którego organi­za­torem było Biuro Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego WP. Jesienią 1930 roku utworzono w Poznaniu filię Biura Szyfrów, w której zatrud­niono między innymi Mariana Rejew­skiego, a od 1 września 1932 wszystkie prace krypto­lo­giczne przenie­siono do warszaw­skiego Biura Szyfrów Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Rejewski zaczął pracować nad Enigmą w ciągu kilku tygodni odkry­wając sposób okablo­wania wirników niemieckiej maszyny szyfru­jącej. Następnie wraz z kolegami ze studiów Różyckim i Zygalskim opracował techniki umożli­wiające regularne odczy­ty­wanie szyfro­gramów z Enigmy. Wkład Rejew­skiego w złamanie kodu Enigmy polegał na opraco­waniu katalogu kart i cyklo­metru, a po zmianie sposobu kodowania w 1938 roku zapro­jek­to­waniu bomby krypto­lo­gicznej.
W dalszej części spotkania Pan Kustosz zapre­zen­tował kopię niemieckiej maszyny szyfru­jącej Enigma. Przed­stawił podstawowe zasady działania urządzenia i tajniki szyfro­wania maszy­nowego. Po zakoń­czeniu działań wojennych Marian Rejewski powrócił w 1946 roku do Polski, gdzie pracował jako urzędnik w bydgo­skich fabrykach. Dopiero w 1967 roku ujawnił swój udział w złamaniu szyfru Enigmy i napisał wspomnienia, które zdepo­nował w ówczesnym Wojskowym Insty­tucie Histo­rycznym.
W pamięci pozostał cytat Winstona Churchilla: „Złamanie szyfru Enigmy było najważ­niejszą bronią przeciwko Hitlerowi i jego armiom”.

(tekst kpt. M.Ciepluch, kpt. R. Fira, fot. kpt. R. Fira).

image_print
Może zainte­re­sować Cię również:
Wystawa o polskich krypto­logach zawitała w Mołdawii 
Na klawiaturze maszyny szyfrującej podświetlone klawisze tworzą napis po rumuńsku: enigma victoria de criptarii. Informacje o ekspozycji w jęz. rumuńskim.

W ramach współ­pracy Samorządu Województwa Wielko­pol­skiego z Insty­tutem Polskim w Bukareszcie, który wsparła Ambasada RP czytaj »

Twierdza szyfrów i zagadek logicznych Mariana Rejew­skiego - konkurs 

Zespół Szkół nr 24 im. Mariana Rejew­skiego w Bydgoszczy zaprasza nauczy­cieli, którzy wśród swoich uczniów czytaj »

Otwarcie wystawy w Tucholi o dokona­niach patrona biblioteki 

25 czerwca 2013 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Tucholi otworzy­liśmy wystawę „Marian Rejewski - czytaj »

Szkolny projekt o Marianie Rejewskim 
Uczniowie Liceum im. Kasprowicza w Inowrocławiu

W I Liceum Ogólno­kształ­cącym im. Jana Kaspro­wicza w Inowro­cławiu klasa I b zapre­zen­towała na forum czytaj »

Noc Muzeów 2018 

Wystawę „Marian Rejewski - bydgosz­czanin, matematyk, kryptolog“ obejrzały setki miłośników nocnego zwiedzania. Jak co roku, czytaj »

Dzień Kryptologii 

Święto obcho­dzone 25 stycznia zostało ustano­wione w 2007 roku przez Wydział Matematyki i Infor­matyki Uniwer­sytetu czytaj »