Kalen­darium

płk Jerzy Lelwic
Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy

KALEN­DARIUM życia i działal­ności Mariana REJEWSKIEGO
na tle wydarzeń związanych z historią maszyny szyfru­jącej ENIGMA

1905 - 1923 okres bydgoski

16.08.1905	narodziny Mariana Rejew­skiego, w Bydgoszczy przy ul. Wileń­skiej 6, najmłod­szego z siedmiorga dzieci Józefa Rejew­skiego, kupca branży tytoniowej, oraz Matyldy z Thomsów, córki toruń­skiego browarnika
1912 - 1914	nauka w szkole podsta­wowej z nauczaniem począt­kowym w Bydgoszczy (Vorschule der Staed­tichen Oberre­al­schule in Bromberg)
1914 - 1923	nauka w Królewskim Gimnazjum im. Fryderyka Wilhelma, a od 1920 r. w Państwowym Gimnazjum Klasycznym
1915 lato	holen­derscy ofice­rowie marynarki por. T. van Hengelo i por. R.P.C. Spengler, stacjo­nujący w Batawii, urucha­miają maszynę do szyfro­wania, proto­plastę nowej generacji urządzeń do tajnego przekazu radiowego
15.04.1918	miesz­kaniec Berlina, elektryk inż. dr Artur Scherbius, kieruje list do Cesar­skiej Marynarki Wojennej, oferując świeżo opaten­towaną (23.02.1918 r.) maszynę elektro­me­cha­niczną o całko­wicie nowej zasadzie działania, opartej na wirniku szyfru­jącym poszcze­gólne litery - propo­zycja nie zostaje przyjęta
1918 grudzień	zorga­ni­zo­wanie pierw­szych struktur służby radio­wy­wia­dowczej w odradza­jącym się Wojsku Polskim
1919 sierpień – 1920 koniec	polski radio­wywiad odczytuje kilka tysięcy szyfro­gramów Armii Czerwonej, walnie przyczy­niając się do zwycięstwa w wojnie polsko-bolszewickiej
1919 październik	utworzenie Wydziału II (zwanego później Wydziałem Radio­wy­wiadu, Szyfrów Specjalnych lub Szyfrów Obcych) Biura Szyfrów (Wywia­dow­czego) Oddziału II Infor­ma­cyjnego Naczelnego Dowództwa WP (Sztabu Generalnego WP)
7.10.1919	Holender, inż. Hugo Koch, opaten­towuje maszynę szyfrującą „Geheim­schrijf­ma­chine” („maszynę do tajnego pisma”)
1920 styczeń	początki współ­pracy polsko-francu­skiej w dziedzinie łamania kodów i szyfrów niemieckich
1921 - 1925	Scherbius odkupuje patent Kocha, wielo­krotnie udoskonala maszynę, którą nazywa Enigmą (łac. zagadka, łamigłówka) i oferuje jej egzem­plarze w tzw. wersji handlowej na wolnym rynku
1.06.1921	śmierć Józefa Rejew­skiego, ojca Mariana
1923 - 1932 okres poznański
1923 - 1929	studia na Wydziale Matema­tyczno-Przyrod­niczym Uniwer­sytetu Poznań­skiego u prof. Zdzisława Krygowskiego
1925	początek seryjnej produkcji wojskowej wersji Enigmy w firmie Scherbiusa
1926 - 1945	szwedzki wynalazca, inż. Boris Hagelin, wprowadza na rynek wielo­wir­nikową maszynę szyfrową o niewielkich wymiarach, która trafia na wyposa­żenie armii kilku państw
9.02.1926	niemiecka marynarka wojenna wprowadza Enigmę w wersji C (Funkschlu­essel C) z trzema wirnikami szyfru­jącymi i dwoma zapasowymi oraz klawiaturą na 29 liter
1927 - 1928	Oddział II Sztabu Generalnego WP inicjuje prace nad niemieckim szyfrem maszy­nowym, angażując wybitnych matema­tyków uniwer­sy­teckich i jasno­widza - bez rezultatu
1927	Rejewski staje przed Komisją Poborową w Poznaniu i otrzymuje kategorię „C”- strzelec z cenzusem, nieprzeszkolony
1928	pracownik wywiadu inż. Antoni Palluth, bracia Ludomir i Leonard Danile­wi­czowie oraz Edward Fokczyński zakładają w Warszawie Wytwórnię Radio­tech­niczną „AVA”, gdzie produkują sprzęt radiowy dla polskiej armii
15.07.1928	Wojska Lądowe wprowa­dzają Enigmę w wersji G z trzema wirnikami i z klawiaturą na 26 liter bez tzw. umlautów - polskie stacje nasłu­chowe w Staro­gardzie Gdańskim, Poznaniu i Krakowie-Krzesła­wicach oraz centralna w Warszawie zaczynają regularnie rejestrować niemieckie depesze zaszy­frowane maszynowo
1929 styczeń	pracownicy polskiego wywiadu oraz Ludomir Danilewicz dokonują oględzin, rozbierają i fotografują handlową Enigmę, odkrytą przypadkowo przez celników na lotnisku Okęcie, w omyłkowo skiero­wanej niemieckiej przesyłce
1929 styczeń - lipiec	z inicjatywy zastępcy szefa Biura Szyfrów, kpt. Maksy­mi­liana Ciężkiego, pioniera wykorzy­stania w krypto­logii przygo­to­wanych profe­sjo­na­listów, na Uniwer­sy­tecie Poznańskim zostaje zorga­ni­zowany kurs dla ponad 20 wybranych studentów matematyki, wywodzących się z dawnego zaboru pruskiego i austriac­kiego - Rejewski uczest­niczy w kilku pierw­szych wykładach
1929 - 1932	bezsku­teczne próby złamania Enigmy podej­mowane przez pracow­ników Biura Szyfrów
1929 - 1939	pracownicy zakładów „AVA” konstruują na wzór skopio­wanej Enigmy handlowej, a potem udosko­nalają, polską wersję maszyny do szyfro­wania Lacida (LCD: L - Langer, C - Ciężki, D - Danilewicz) przezna­czoną do utrzy­mania komuni­kacji pomiędzy wyższymi dowództwami
1929 luty	obrona pracy magister­skiej nt. „Opracować teorię funkcji podwójnie perio­dycznych drugiego i trzeciego rodzaju oraz wskazać jej zastosowanie”
1.03.1929	uzyskanie dyplomu magistra filozofii
1929 lato – 1930 lato	staż naukowy na uniwer­sy­tecie w Getyndze - dosko­na­lenie metod staty­stycznych i matematyka ubezpie­cze­niowa
1929 jesień - 1932 lato	ośmiu najbar­dziej utalen­to­wanych uczest­ników kursu krypto­logii doskonali swoje umiejęt­ności w nowo utworzonej filii Biura Szyfrów w Poznaniu, w podzie­miach Komendy Miasta - Rejewski dołącza po powrocie z Getyngi
12.05.1930	Niemcy wprowa­dzają w armii nową wersję maszyny Enigma I, wzbogaconą z przodu o tzw. centralkę, łącznicę wtyczkową z 26 podwójnymi wtykami
1.09.1930 – 1932 lato	młodszy asystent w Insty­tucie Matema­tycznym Uniwer­sytetu Poznań­skiego
30.10.1930	kpt. Gustave Bertrand obejmuje stano­wisko szefa Służby Infor­ma­cyjnej francu­skiego Sztabu Generalnego (Sekcja „D”, radio­wywiad)
1931 listopad	francuski wywiad werbuje niemiec­kiego agenta Hansa - Thilo Schmidta, „Asche” i uzyskuje dostęp do materiałów dotyczących Enigmy
7.12.1931	pierwsza wizyta Bertranda w Warszawie i udostęp­nienie Polakom dwóch dokumentów przeka­zanych przez „Asche”: instrukcji obsługi Enigmy i wskazówek do nasta­wiania kluczy
1932 lato	rozwią­zanie filii BS4 w Poznaniu, propo­zycja zatrud­nienia trzech najlep­szych kursantów w Sztabie Głównym: Mariana Rejew­skiego, Henryka Zygal­skiego i Jerzego Różyc­kiego
1932 - 1939 okres warszawski
1.09.1932	początek pracy trzech młodych matema­tyków: M. Rejew­skiego, H. Zygal­skiego i J. Różyc­kiego w BS4 Oddziału II Sztabu Głównego, w Pałacu Saskim w Warszawie
1932 wrzesień	złamanie cztero­li­te­rowego kodu niemieckiej marynarki wojennej przez trójkę począt­ku­jących krypto­logów
1932 jesień	polski wywiad dokonuje zakupu handlowej wersji Enigmy w Niemczech, przez podsta­wionego szwedz­kiego przedsiębiorcę
1932 październik - grudzień	samodzielna praca Rejew­skiego nad rozszy­fro­waniem Enigmy, w sekrecie przed kolegami i po godzinach pracy
1932 początek grudnia	Rejewski otrzymuje egzem­plarz zakupionej Enigmy handlowej
7 - 11.12.1932	następna wizyta mjr. G. Bertranda w Warszawie – przeka­zanie Polakom kolejnych materiałów dotyczących Enigmy
8.12.1932	Rejewski otrzymuje fotokopię instrukcji obsługi wojskowej Enigmy wraz z jej zdjęciem oraz kluczami dziennymi z września i października 1932
1932 do końca grudnia	wykorzy­stując sformu­łowane twier­dzenie o iloczynie permu­tacji, Rejewski przepro­wadza atak krypto­lo­giczny, w wyniku którego rozpo­znaje podwójnie zaszy­frowany klucz depeszy oraz tworzy matema­tyczny model Enigmy wojskowej zawie­rający: okablo­wanie wirników, sposób ich połączenia z klawiaturą oraz układ przewodów w wirniku wstępnym i odwra­ca­jącym - jest to największy dotąd w dziejach indywi­dualny sukces krypto­lo­giczny
1932 koniec	odczy­tanie pierw­szych szyfro­gramów niemieckich
1933 styczeń	połączenie trzech krypto­logów w jeden, stale odtąd współ­pra­cujący ze sobą zespół, komórka „E”
1933 początek	opraco­wanie metody odtwa­rzania kluczy dziennych Enigmy oraz znajdo­wania począt­kowych nastaw maszyny przed rozpo­częciem szyfro­wania
1933 luty	Różycki opracowuje „metodę zegara” tzn. określania, który z trzech wirników pierwszy odbiera impulsy z klawiatury
1933 luty	opraco­wanie „metody rusztu” pomocnej w odtwa­rzaniu ustawień łącznicy
1933 luty	opraco­wanie tzw. metody ANX związanej z określeniem położenia pierścieni opasu­jących wirniki
1933 luty	Sztab Główny WP zleca zakładom „AVA” budowę 15 kopii Enigmy
1933 wiosna	Biuro Szyfrów otrzymuje kilka pierw­szych kopii maszyny
1933 do końca	wypra­co­wanie skutecznej procedury bieżącego czytania szyfro­gramów, opartej na rozwią­za­niach matema­tycznych i przy wykorzy­staniu metod pomocniczych
1934	budowa cyklo­metru, maszyny do opraco­wania katalogu charak­te­rystyk, pozwa­la­jącego na szybkie odtwo­rzenie klucza dziennego Enigmy
1934	Brytyj­czycy, Oliver Struchey i Hugh Foss łamią szyfry maszyny zwanej „Red” (szyfr „Czerwony”) używanej przez japoń­skich attaché wojskowych
20.06.1934	ślub z Ireną Lewan­dowską, córką Jadwigi, z domu Borna, i Stani­sława (dentysta), zamiesz­kałych w Bydgoszczy przy ul. Dworcowej 10/2
1934 sierpień	niemiecka marynarka wojenna przyjmuje Enigmę Wojsk Lądowych z łącznicą wtyczkową, ale z czterema wirnikami zapasowymi
1934 lato	Rejewscy zamieszkują w Warszawie, początkowo w wynajętym lokalu przy ul. Sułkow­skiego, następnie w miesz­kaniu przy ul. Mickie­wicza 12, a potem w 5-pokojowym miesz­kaniu przy ul. gen. Zajączka 7, wykupionym w spółdzielni mieszkaniowej
1935	Brytyj­czycy konstruują maszynę szyfrującą Type X, zwaną częściej Typex, opartą na Enigmie handlowej - do końca wojny Niemcy nie zdołali jej pokonać
1.08.1935	Luftwaffe wprowadza Enigmę w wersji Wojsk Lądowych
1936	Rejewski zostaje odzna­czony Srebrnym Krzyżem Zasługi za złamanie szyfru Enigmy
1936	zespół krypto­logów ze Służby Wywiadu Łączności (Signal Intel­li­gence Service, SIS) pod kierow­nictwem Williama Friedmana, ojca nowoczesnej krypto­logii amery­kań­skiej, łamie szyfry japoń­skiej maszyny „Red”
1936 - 1939	Włosi i armia gen. Franco wykorzy­stują podczas wojny domowej w Hiszpanii, Enigmę w wersji handlowej zakupioną od Niemców oraz maszynę szyfrującą Borisa Hagelina
od 1.02.1936	Niemcy zaczynają wprowadzać istotne zmiany, zwięk­szając radykalnie stopień złożo­ności genero­wanych szyfrów Enigmy - na początek sześć odrębnych zestawów kluczy dla poszcze­gólnych użytkow­ników oraz comie­sięczną zmianę układu wirników
22.06.1936	narodziny syna Andrzeja w Bydgoszczy
1.10.1936	Niemcy wprowa­dzają codzienną zmianę układu wirników oraz zmieniają ilość połączeń wtycz­kowych - pierwsze problemy z dekryptażem
2.11.1936	Niemcy wymie­niają walec odwra­cający oznaczony jako „Bruno” we wszystkich maszynach - krypto­lodzy muszą od nowa opracować katalog charakterystyk
1937	Polacy łamią sieć Enigmy używanej w SS, określanej jako TGD
1937 kwiecień	Brytyj­czycy łamią szyfr handlowej wersji Enigmy używanej przez wojska gen. Franco i włoską marynarkę wojenną
1937 maj	Krieg­smarine wprowadza nowy system szyfro­wania, który opiera się polskiemu atakowi zaledwie przez tydzień - krypto­lodzy czytają depesze, ale rezygnują z braku zainte­re­so­wania nimi ze strony przełożonych
1937 pod koniec	przenie­sienie BS4 do nowej, starannie ukrytej i pilnie strze­żonej siedziby w Lasach Kabackich k. Pyr, która pełni zarazem rolę centrum łączności i stacji nasłuchu polskiego wywiadu
15.09.1937	niemiecka policja i wywiad polityczny SD wprowa­dzają Enigmę
1938	Prezydent RP Ignacy Mościcki nadaje Rejew­skiemu Złoty Krzyż Zasługi, natomiast Zygal­skiemu i Różyc­kiemu - Srebrny Krzyż Zasługi
27.05.1938	wizyta mjr. Bertranda w ośrodku krypto­lo­gicznym w Pyrach - bez ujawnienia faktu czytania Enigmy
1938 połowa	Rejewscy kupują w Warszawie nowe miesz­kanie na Żoliborzu
1938 połowa	agent Ekspo­zytury nr 3 Oddziału II SG w Bydgoszczy, Otto Bach, uprzedza Polaków o planach wprowa­dzenia dwóch dodat­kowych winików szyfru­jących do Enigmy używanej w armii i lotnictwie
15.09.1938	Niemcy wprowa­dzają obowiązek dokony­wania zmiany nastaw wirników Enigmy w armii i lotnictwie przed rozpo­częciem nadawania każdej depeszy - spowol­nienie dekryptażu i spadek ilości uzyski­wanych infor­macji przez BS4
1938 połowa października	Rejewski z kolegami opracowują pionierski model agregatu, tzw. bombę krypto­lo­giczną, wyspe­cja­li­zowaną maszynę do automa­ty­zacji i przyspie­szenia procesu odtwa­rzania kluczy dziennych w niespełna dwie godziny (archetyp komputera)
1938 październik	Zygalski opracowuje sześć kompletów (468 egz.) odpowiednio zapro­jek­to­wanych arkuszy perfo­ro­wanych („płachty Zygal­skiego”) do ustalania kolej­ności wirników
1938 listopad	zakłady „AVA” w rekor­dowym czasie przekazują BS4 gotowe podze­społy sześciu „bomb”, które po zmonto­waniu w Pyrach pozwalają wznowić dekryptaż
15.12.1938	Niemcy dodają do Enigmy dwa dodatkowe wirniki szyfrujące - gwałtowny spadek ilości rozszy­fro­wanych depesz, z powodu braku wystar­cza­jącej ilości „bomb” i „płacht” oraz pracowników
1.01.1939	Niemcy zmieniają liczbę połączeń wtycz­kowych w centralce z ośmiu do dziesięciu - zaprze­stanie czytania jakich­kolwiek depesz niemieckich sił zbrojnych poza siecią SD
9-10.01.1939	pierwsze trójstronne spotkanie przed­sta­wi­cieli służb krypto­lo­gicznych Francji, Wielkiej Brytanii i Polski w Paryżu - strona polska nie ujawnia jeszcze faktu czytania Enigmy
1939 luty	Japoń­czycy wprowa­dzają do sił zbrojnych i służby dyplo­ma­tycznej nowy model maszyny szyfru­jącej zwanej przez Amery­kanów „Purple” (szyfr „Purpurowy”)
16.02.1939	narodziny córki Janiny w Bydgoszczy
1939 lato	wysłanie dwóch egzem­plarzy maszyny szyfrowej Lacida do organi­zu­jącej się w Paryżu placówki polskiego wywiadu
1.07.1939	Niemcy wprowa­dzają ulepszoną wersję wirników szyfru­jących w Enigmie
1939 połowa lipca	gen. Stachiewicz, szef Sztabu Głównego, upoważnia Biuro Szyfrów do przeka­zania całej wiedzy o Enigmie Francji i Wielkiej Brytanii
24-27.07.1939	drugie trójstronne spotkanie przed­sta­wi­cieli służb krypto­lo­gicznych w Warszawie
25.07.1939	prezen­tacja i przeka­zanie przed­sta­wi­cielom Francji i Wielkiej Brytanii po jednym egzem­plarzu: repliki Enigmy wraz z opisem i częściami zamiennymi, planów konstruk­cyjnych oraz diagramów „bomby”, kompletu „płacht Zygal­skiego” oraz udostęp­nienia wszystkich metod i materiałów pomoc­ni­czych ułatwia­jących dekryptaż
1939 sierpień	przewie­zienie obu egzem­plarzy Enigmy w bagażu dyplo­ma­tycznym z Warszawy do Paryża
16.08.1939	mjr Bertrand przewozi egzem­plarz Enigmy z Paryża do Londynu i wręcza szefowi brytyj­skiego wywiadu, płk. Stewartowi Menzies’owi
1939 koniec sierpnia	Państwowa Szkoła Kodów i Szyfrów (Government Code and Cipher School, znana także jako: War Station X, BP, the Park, Room 47 Forein Office, HMS „Pembroke V”) przenie­siona z Londynu do Bletchley Park rozpo­czyna pracę nad odczy­ty­waniem depesz Enigmy - operacja „Boniface”, od 1941 - „Ultra”
1939 koniec sierpnia	Samodzielny Referat Techniczny Oddziału II SG kompletuje ok. 100 maszyn szyfrowych Lacida dla Naczelnego Dowództwa, 8 armii i 66 wielkich jednostek (dywizji piechoty, brygad kawalerii) - nie zostaną wykorzy­stane w działa­niach wojennych i ulegną znisz­czeniu podczas ewakuacji
1.09.1939	z chwilą wojny zmobi­li­zowany, z przydziałem do Wyższej Szkoły Wojennej, i tego samego dnia wyrekla­mowany przez Oddział II Kwatery Głównej
1 - 5.09.1939	likwi­dacja ośrodka w Pyrach oraz zakładów „AVA” - pakowanie sprzętu i dokumentów, niszczenie zbędnego wyposażenia
6 - 9.09.1939	załadunek personelu i bagażu do eszelonu ewaku­acyjnego „F” na dworcu Warszawa Wileńska, przejazd po trasie Mińsk Mazowiecki, Mrozy i Siedlce do Brześcia n. Bugiem - przydział personelu BS4 do Kwatery Głównej Naczelnego Wodza
9 - 16.09.1939	dalsza ewakuacja kolumną samochodową (Rejewski) przez Kowel, Włodzi­mierz Wołyński, Łuck, Dubno, Krzemieniec, Tarnopol, Czortków oraz eszelonem wojskowym przez Kowel, Równe, Brody, Busko (ciężkie bombar­do­wanie), a potem przez Złoczów, Tarnopol, Trembowlę pod Czortków - stopniowe niszczenie sprzętu i dokumentów
17 - 18.09.1939	przekro­czenie granicy w Kutach przez obie części ekipy BS4 oraz ekipę BS3 na wieść o uderzeniu Armii Czewonej na Polskę - tajemnica Enigmy zostaje ocalona
21.09.1939	w Bukareszcie trójka krypto­logów odwiedza ambasadę polską, brytyjską oraz francuską, gdzie ostatecznie otrzymuje skuteczną pomoc
1939 - 1942 okres francuski
22.09.1939	wyjazd trzech krypto­logów pociągiem z Bukaresztu przez północną Jugosławię i Włochy do Francji
25.09.1939	przekro­czenie granicy włosko-francu­skiej w Modane, przyjazd do Paryża - tajemnica Enigmy jest bezpieczna
29.09.1939	Rejewski wraz z kolegami podejmuje pracę w Oddziale V francu­skiego Sztabu Głównego, na podstawie ustnej zgody gen. Burkhardt-Bukac­kiego, na stano­wisku i z uposa­żeniem kapitana armii francu­skiej
20.10.1939	początek działal­ności polskiej, stopniowo komple­to­wanej 15 – osobowej ekipy „Z”, pod kierow­nictwem ppłk. Gwido Langera, w willi Château de Vignolles koło Gretz - Armainvillers, między­so­jusz­niczej placówce wywiadu radiowego o krypto­nimie „Bruno”
1939 październik - 1940 styczeń	francusko-brytyjski spór wokół sposobu wykorzy­stania grupy polskich krypto­logów, przy obojętnej postawie władz emigra­cyjnych, które pozbywają się jednego z najważ­niej­szych polskich aktywów w toczącej się wojnie
1939 październik - 1940 wrzesień	pięciu polskich krypto­logów z BS3, po przejściu na służbę japońską, łamie szyfry radzieckie
1939 od października	odtwa­rzanie warsztatu krypto­lo­gicznego oraz łamanie kolejnych odmian szyfru Enigmy, zaległych od 1 lipca 1939 i bieżących
1939 październik	Brytyj­czycy urucha­miają produkcję 60 kompletów tzw. arkuszy Jeffreysa, pracownika ośrodka w Bletchley, który zmody­fi­kował wynalazek Zygalskiego
1939 koniec października	uregu­lo­wanie sytuacji prawnej polskiej ekipy - zaliczenie do składu osobowego Armii Polskiej i oddele­go­wanie na czas wojny do służby w armii francuskiej
1939 grudzień	pobyt szefa ekipy „Z”, ppłk. Langera w Londynie, Anglicy nalegają na przyjazd polskich krypto­logów - spotykają się z odmową
1940 początek - 1941 koniec	okres związany z opano­waniem teorii i praktyki syste­ma­tycznego łamania szyfrów Enigmy przez aliantów, ciągle jednak bez większych możli­wości ich opera­cyjnego wykorzystania
1940 styczeń	kilku­dniowy pobyt Alana M. Turinga, najbar­dziej utalen­to­wanego angiel­skiego matematyka z Bletchley, w ośrodku „Bruno” - przeka­zanie zmody­fi­ko­wanego zestawu arkuszy perfo­ro­wanych, przy pomocy których Polacy odczytują w jego obecności 17 stycznia, po raz pierwszy w czasie wojny, depeszę zaszy­frowaną Enigmą z 28.10.1939
1940 początek	Rejewski opracowuje tajny skrypt do szkolenia personelu „Bruno”, „Metodyka rozwią­zy­wania szyfrów”
22.01.1940	powołany przez polskie władze wojskowe do koszar Bessières w Paryżu dla uregu­lo­wania stosunku do służby wojskowej – zostaje uznany za zdolnego do służby wojskowej (strzelec z cenzusem), lecz wyrekla­mowany przez Francuzów
8.02.1940	specja­liści z BP łamią, przeka­zywany Enigmą, szyfr pogodowy używany przez niemieckie U-Booty
12.02.1940	brytyjski trałowiec HMS „Gleaner” zatapia niemiecki okręt podwodny, na którym przechwycono 3 wirniki szyfrujące Enigmy, w tym VI i VII odmiany morskiej
1940 luty	założenie bezpo­średniej linii daleko­pi­sowej, łączącej ośrodek „Bruno” z polową kwaterą brytyj­skiego korpusu ekspe­dy­cyjnego w Arras oraz z BP - obustronna wymiana infor­macji i doświadczeń; przybycie angiel­skiego oficera łączni­kowego mjr. Kennetha MacFarlana („Pinky”)
15.04.1940	Brytyj­czycy łamią niemiecki szyfr Wojsk Lądowych i lotnictwa, stosowany podczas kampanii norwe­skiej (ang. sieć „Yellow”), nie potrafią jednak jeszcze zapewnić bezpiecznej dystry­bucji ogromnej ilości uzyskanego materiału
1940 kwiecień - czerwiec	okres ciągłego dekryptażu tysięcy depesz niemieckich w trakcie kampanii norwe­skiej i francu­skiej, w oparciu o zachowane egzem­plarze polskiej Enigmy - wymiana kluczy z BP
26.04.1940	załoga niszczy­ciela HMS „Griffin” przechwytuje worek z dokumentami z niemiec­kiego statku „Schiff 26”, tzw. fant z Narviku, którego zawartość umożliwia pierwsze w czasie wojny włamanie do ogólnej sieci Krieg­smarine „Heimisch Gewaesser”
1.05.1940	Niemcy rezygnują z podwójnego szyfro­wania klucza depeszy, kładąc kres zasto­so­waniu płacht Zygal­skiego i Jeffreysa - w BP i „Bruno” trwają gorączkowe prace nad znale­zieniem skutecznej metody złamania nowego klucza
10.05.1940	uderzenie Niemiec na Francję, przenie­sienie części personelu „Bruno” do Paryża - dostar­czanie bieżących infor­macji o ruchach i zamiarach przeciwnika po uzyskaniu 22 maja kluczy z BP
22.05.1940	korzy­stając z metody Herivela, Brytyj­czycy rozpo­czynają czytanie depesz opera­cyjnej (ogólnej) sieci szyfrowej Luftwaffe (ang. „Red”, później „Brown”), uzyskując dostęp do działań oraz zamiarów niemieckich formacji lotni­czych i lądowych praktycznie do końca wojny – pomoc polskich krypto­logów staje się zbędna
24.05.1940	początek tworzenia przez Brytyj­czyków systemu dystry­bucji infor­macji otrzy­my­wanych z dekryptażu (placówki Special Commu­ni­ca­tions Unit - SCU i Special Liaison Unit - SLU), opartego na maszynie szyfru­jącej Typex dla sojusz­ni­czych dowództw opera­cyjnych na wszystkich scenach teatru działań wojennych, od Europy i Afryki Płn. po Bliski i Daleki Wschód oraz Australię
1940 czerwiec	Brytyj­czycy wydobywają z zatopionego wraka U-13 egzem­plarze regulaminu posłu­gi­wania się Enigmą
1940 czerwiec	pracownik szwedz­kiego wywiadu (FRA) Arne Beurling łamie szyfry niemiec­kiego tajnego dalekopisu (geheim­schre­ibera) T-52, wykorzy­stu­jącego kabel łączący Danię z Norwegią przez Szwecję
10 - 23.06.1940	impro­wi­zowana ewakuacja ośrodka „Bruno” na południe Francji przez: La Ferte k. Orleanu, Vensant, Larche, Agen n. Garonną do Tuluzy - polskie władze wojskowe nie podejmują żadnych starań, by zapewnić krypto­logom bezpie­czeństwo i ewakuację do Wielkiej Brytanii; wywiad angielski bezsku­tecznie zabiega o ratowanie Polaków ze względu na sprzeciw Bertranda
24.06.1940	przelot polskich ucieki­nierów dwoma samolotami z Tuluzy do Oranu w Afryce Płn., potem podróż pociągiem do Algieru - Francuzi uniemoż­li­wiają ewakuację do Wielkiej Brytanii, a polskie władze nie zabiegają o ich odzyskanie
8.07.1940	ppłk Bertrand proponuje utworzenie zakon­spi­ro­wanego, polsko-francu­skiego ośrodka radio­wy­wiadu na terenie strefy admini­stro­wanej przez rząd w Vichy z zadaniem: wykorzy­stując francuskie stacje nasłu­chowe, przechwy­tywać radio­gramy niemieckie, a uzyskane z dekryptażu infor­macje przeka­zywać do Londynu
1940 lipiec	gen. Juliusz Kleeberg, attaché wojskowy we Francji, akceptuje grożący dekon­spi­racją plan współ­pracy polsko-francu­skiej, ustalając status Polaków: podle­głość służbowa - Oddział II Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, organi­za­cyjna - francuskie kierow­nictwo ośrodka
1940 lipiec	Rejewski drogą pośrednią nawiązuje korespon­dencję z rodziną w Warszawie - pomysłowo zaszy­frowane listy i niewielkie paczki
1940 lipiec - sierpień	Bertrand, pod przykrywką Przed­się­biorstwa Robót Wiejskich, organizuje koło miejsco­wości Uzès, niedaleko Nîmes w depar­ta­mencie Gard w Prowansji, tajny ośrodek dekryptażu oznaczony krypto­nimem „Cadix”
8.08.1940	brytyjscy specja­liści urucha­miają w BP skonstru­owaną przez Turinga, H. Keena i G. Welchmana bombę o imieniu „Agnus Dei” („Agnes”), odpowiednik 36 egzem­plarzy Enigmy, która wskazuje położenie wirników i ułatwia odtwo­rzenie ustawień łącznicy
1940 sierpień	brygadier John Tiltman łamie kolejową wersję Enigmy, której sieć otrzymała angielską nazwę „Rocket” - Brytyj­czycy uzyskują dostęp do infor­macji o czasie i przerzutach niemieckich oddziałów wojskowych w rejony walk
1940 wrzesień	Dilly Knox łamie włoską Enigmę, co pozwala śledzić ruchy Super­mariny na Morzu Śródziemnym do lata 1941
24.09.1940	spotkanie W. Churchilla z gen. W. Sikorskim w sprawie zacie­śnienia brytyjsko-polskiej współ­pracy wywia­dowczej - Polacy bez atutu w postaci zespołu kryptologów
26.09.1940	powrót polskiej ekipy statkiem z Algieru do Marsylii z fałszywymi dokumentami - Rejewski występuje jako Pierre Raneau, nauczyciel matematyki liceum w Nantes, a w ewidencji polskiego wywiadu figuruje pod pseudo­nimem „Oksza”
27.09.1940	amery­kańscy krypto­lodzy z ośrodka w Arlington Hall w Wirginii pod kierow­nictwem Williama Friedmana łamią japoński szyfr „Purpurowy” („Purple”), a uzyskane infor­macje szyfrują maszyną M-325 i przesyłają do wybranych dowództw na wszystkich scenach teatru działań wojennych - operacja „Magic”
1.10.1940	wznowienie działal­ności polskiej ekipy „Z” („Ekspo­zytura 300” Oddziału Infor­ma­cyjno-Wywia­dow­czego Sztabu Głównego) w Château des Fouzes, koło Uzès w warunkach głębokiej konspi­racji - bezsen­sowne narażanie życia Polaków oraz zagro­żenie dekon­spi­racją jednej z najbar­dziej tajnych operacji alianckich
1940 październik -1942 listopad	łamanie i czytanie szyfrów Wehrmachtu, Waffen SS i SD w okupo­wanej Europie oraz niemiec­kiego szyfru, używanego w łączności telegra­ficznej na terenie francu­skiej strefy nieoku­po­wanej - stopniowa utrata kontaktu z przodu­jącymi osiągnię­ciami aliantów w dekryptażu Enigmy
1940 do końca	zmonto­wanie czterech dalszych egzem­plarzy Enigmy z części wykonanych we Francji
1941 początek	w Helio­polis pod Kairem Anglicy tworzą lokalny ośrodek krypto­lo­giczny, zajmujący się łamaniem kodów i szyfrów w basenie Morza Śródziemnego na podstawie kluczy przesy­łanych drogą radiową z BP
1941 styczeń	utworzenie przez Bertranda filii ośrodka „Cadix” w Algerii, w willi „Kouba” na przed­mieściu Algieru (Poste­runek Oficerski 1) - okresowa wymiana personelu, współ­praca z szefem Ekspo­zytury Oddziału II w Afryce Płn. mjr. Mieczy­sławem Słowi­kowskim - „Rygorem”
1941 luty - marzec	pierwsza wizyta krypto­logów amery­kań­skich z SIS oraz z biura krypto­lo­gicznego floty, Sekcji Kodów i Sygnałów (Op-20-G) w BP - gości wtajem­ni­czono w fakt łamania szyfrów Enigmy; Amery­kanie przekazują Brytyj­czykom kopię japoń­skiej maszyny „Purple”, co pozwala na czytanie korespon­dencji dyplo­ma­tycznej ambasad japoń­skich w Europie oraz uzyski­wanie wiado­mości o ruchach floty wojennej i handlowej na Dalekim Wschodzie
4.03.1941	grupa oficerów z niszczy­ciela HMS „Somali” przeszukuje ostrzelany niemiecki trawler „Krebs” koło Lofotów u wybrzeży Norwegii i przechwytuje 2 zapasowe wirniki oraz zestawy kluczy do Enigmy („fant z Lofotów”) - zdobyte materiały pozwalają na krótkie czytanie depesz Kriegsmarine
7.03.1941	urucho­mienie w ośrodku „Cadix” polskiego nadajnika radiowego, dostar­czonego z Lizbony przez Bertranda, do utrzy­mania regularnej łączności ze Sztabem Naczelnego Wodza w Londynie oraz do retrans­misji telegramów z algier­skiej placówki „Rygora”, szyfro­wanych za pomocą polskiej maszyny Lacida
7.05.1941	oddział abordażowy z HMS „Somali”, brytyj­skiej flotylli poszu­ki­wawczej, zajmuje niemiecki statek meteoro­lo­giczny „Muenchen”, zdoby­wając klucze szyfrowe Enigmy oraz kod pogodowy
9.05.1941	załoga angiel­skiego niszczy­ciela HMS „Buldog” zmusza do wynurzenia, a potem przeszukuje okręt U-110, gdzie przechwycono egzem­plarz Enigmy, aktualne książki szyfrowe i zapasowe wirniki; jest to pierwszy przypadek przechwy­cenia nieznisz­czonej maszyny podczas II wojny światowej i specja­liści z BP mogą łamać klucze oficerskie wszystkich sieci Krieg­smarine - spadek strat w konwojach
1941 czerwiec	Brytyj­czycy łamią szyfry włoskiej marynarki wojennej wykorzy­stu­jącej maszyny Hagelin C 38m i czytają depesze aż do kapitu­lacji Włoch we wrześniu 1943
27.06.1941	brytyjscy krypto­lodzy łamią szyfr Enigmy w sieci „Volture” stosowany przez armię niemiecką na froncie wschodnim, co pozwala na codzienne czytanie niemieckich rozkazów bojowych - Churchill poleca przeka­zy­wanie ich Stalinowi bez podania źródła
28.06.1941	oddział abordażowy z niszczy­ciela HMS „Tartar” zdobywa materiały na niemieckim statku meteoro­lo­gicznym „Lauenburg”, dzięki którym Brytyj­czycy mogą wydatnie skrócić czas dekryptażu morskiej Enigmy - dalszy spadek strat w konwojach
27.08.1941	angielski samolot bierze do niewoli U-570, na pokładzie którego odnale­ziono pokrywę Enigmy z czterema otworami na wirniki
1941 jesień	złamanie szyfru szwaj­car­skiej Enigmy INDIGO przez krypto­logów z „Cadixu” - Langer powia­damia Londyn o słabych punktach tej maszyny (Szwaj­carzy przed wojną zakupili u Niemców Enigmy w wersji handlowej)
5.10.1941	Niemcy wprowa­dzają oddzielną sieć „Triton” (ang. „Shark”) opartą na cztero­wir­ni­kowym modelu Enigmy dla U-Bootów - spowol­nienie dekryptażu w BP, wzrost strat w konwojach
1941 październik	zespół radzieckich krypto­logów pod kierow­nictwem Siergieja Tołstoja łamie szyfr japoń­skiej maszyny szyfrującej
8.12.1941	specja­liści z BP rozpo­czynają czytanie depesz niemiec­kiego wywiadu, szyfro­wanych specjalną odmianą maszyny z ruchomym reflek­torem, zwaną inaczej Enigmą zegarową
1941 pod koniec	Rosjanie uzyskują pierwsze infor­macje z deszy­frażu niemieckiej Enigmy
1941 koniec - 1942 koniec	okres trudnej nauki i dojrze­wania systemu dekryptażu, wspoma­ganego urządze­niami technicznymi (bomby, sortery, tabulatory) oraz opera­cyjnego wykorzy­sty­wania infor­macji uzyskanych z Enigmy przez alianckich dowódców
1941 połowa grudnia	pracownik BP William Tutte, na podstawie fragmentów odczy­tanej depeszy rekon­struuje przystawkę szyfrującą do dalekopisu SZ – 40 produkcji Siemensa, używaną głównie w sztabach Luftwaffe oraz Wehrmachtu od szczebla grupy armii wzwyż (ang. sieć „Tunny”)
1942 - jesień 1943	brytyjski komunista i radziecki agent ze słynnej „piątki z Cambridge”, John Caincross, zatrud­niony w BP przekazuje ambasadzie radzieckiej w Londynie oryginały tysięcy rozszy­fro­wanych depesz Enigmy
1942	na polecenie ppłk. Bertranda, Rejewski z Zygalskim piszą obszerne opraco­wanie, tzw. Dokument „L” pt. „Enigma 1930-1940. Metoda i historia rozwią­zania niemiec­kiego szyfru maszy­nowego (w zarysie)”
9.01.1942	śmierć J. Różyc­kiego w katastrofie statku „G. G. Lamori­ciere” - utrata 2 egzem­plarzy Enigmy
1.02.1942	Krieg­smarine wprowadza we flocie podwodnej cztero­wir­nikową maszynę Enigma-Marine, model M4 w sieci „Triton”- zahamo­wanie dekryptażu w BP, drama­tyczny wzrost strat w konwojach
1942 marzec	szef służby krypto­lo­gicznej Krieg­smarine B-Dienst, Walter Tranow, łamie Szyfr Morski nr 3, tzw. kod konwojowy (Naval Cypher 3) wprowa­dzony w czerwcu 1941 do koordy­nacji działań marynarki amery­kań­skiej, brytyj­skiej i kanadyj­skiej na Atlantyku - Niemcy czytają większość alianckich depesz do czerwca 1943
1942 początek lipca	Rejewski i Zygalski w ciągu dwóch godzin odczytują otrzymaną od Langera depeszę zaszy­frowaną maszyną Lacida - obaj doradzają zasko­czonemu kierow­nikowi polskiej ekipy dwustop­niowe szyfro­wanie, najpierw szyfrem ręcznym, potem maszyną (Niemcy nie złamali tego szyfru)
1942 sierpień	krypto­lodzy z BP łamią klucze sieci łączności U-Bootów operu­jących na Morzu Śródziemnym
14.08.1942	Brytyj­czycy łamią szyfr Enigmy stosowany w SS - czytają infor­macje do końca wojny
1942 koniec sierpnia	brytyjska stacja w Knockholt rozpo­czyna nasłuch niemieckich sieci daleko­pi­sowych „Tunny” i „Sturgeon” (razem „Fish”), korzy­sta­jących odcinkami z radio­linii
19.08.1942	nieudana próba przechwy­cenia egzem­plarza Enigmy podczas brytyj­skiego desantu na Dieppe (operacja „Jubilee”)
11.09.1942	podpi­sanie umowy dotyczącej łączności morskiej, w wyniku której Japoń­czycy otrzymują od Niemców cztero­wir­nikową maszynę szyfrującą bez łącznicy „Tirpitz”, tzw. T-Enigmę, określaną po japońsku „Tirupitsu”
30.10.1942	4 brytyjskie niszczy­ciele osaczają U-559 na północ od delty Nilu, a trzej marynarze z HMS „Petard” wydobywają z tonącego okrętu dokumenty związane z cztero­wir­nikową Enigmą, co pozwala krypto­logom z BP w grudniu, po 10-miesięcznej przerwie złamać szyfr „Triton” - spadek strat w konwojach
1942 jesień	Niemcy wprowa­dzają nową 10-wirnikową maszynę Lorenza, dalekopis szyfrujący do przeka­zy­wania ściśle tajnych wiado­mości daleko­siężnymi kablami z kwatery głównej w Zossen do niemieckich wojsk na froncie wschodnim, w basenie Morza Śródziemnego, Francji i Norwegii
6.11.1942	likwi­dacja ośrodka „Cadix”, rozpro­szenie polskiej ekipy - nieudolnie zorga­ni­zowana przez Bertranda ewakuacja do Hiszpanii
11.11.1942	marynarka amery­kańska tworzy w Deyton Labora­torium Urządzeń Oblicze­niowych Floty (ok. 2 tys. obsługi) i przystępuje do budowy bomby czterowirnikowej
5.01.1943	alianccy krypto­lodzy po raz pierwszy łamią klucz do dwukrotnie szyfro­wanej sieci „Limpet”, oficer­skiego wariantu sieci „Shark”, którą przeka­zywane są dyspo­zycje dla U – Bootów
1943 okres hiszpański
29.01.1943	niele­galne przekro­czenie granicy francusko-hiszpań­skiej przez Rejew­skiego i Zygal­skiego i zatrzy­manie przez hiszpań­skich żandarmów w Puigcerda
1943 luty	po kapitu­lacji Niemców pod Stalin­gradem Rosjanie przejmują 18 nieznisz­czonych egzem­plarzy Enigmy
1943 luty	Brytyj­czycy przystępują do konstru­owania elektro­nicznej maszyny liczącej opartej na matema­tycznym modelu A. Turinga
1943 luty	złamanie Enigmy używanej przez Abwehrę, bez łącznicy i z wirnikami o wielu punktach przeskoku - regularne czytanie depesz
1943 luty - maj	pobyt w hiszpań­skich więzie­niach w Belver, Seo de Urgel, Lerida - nawią­zanie kontaktu listowego, poprzez kapelana więziennego, z polską placówką ewaku­acyjno-wywia­dowczą, działającą pod przykrywką Polskiego Czerwonego Krzyża w Barce­lonie
1943 marzec	w Deyton powstają dwa pierwsze egzem­plarze bomby cztero­wir­ni­kowej Model 500, ochrzczone krypto­nimami „Adam” oraz „Eve”, odpowiednik 16 maszyn Enigmy
1943 marzec	w BP pracuje już 60 bomb trójwir­ni­kowych, do których dołączają pierwsze, łatwiejsze w użyciu i bardziej uniwer­salne maszyny projektu Harolda Keena - pod koniec wojny było ich ok. 200
18.04 1943	Amery­kanie zestrze­liwują nad wyspą Bouga­inville w archi­pelagu Wysp Salomona na Pacyfiku samolot z admirałem Isoroku Yamamoto, naczelnym dowódcą Cesar­skiej Marynarki Wojennej Japonii - jest to najbar­dziej promi­nentna ofiara krypto­logów w historii II wojny światowej
4.05.1943	zwolnienie obu krypto­logów z więzienia po wielo­krotnych inter­wen­cjach PCK
17.05.1943	zawarcie tajnego brytyjsko-amery­kań­skiego porozu­mienia o współ­pracy w dziedzinie krypto­logii BRUSA - podział pracy i wzajemna wymiana materiałów radio­wy­wia­dow­czych oraz specja­listów w ośrodkach dekryptażu, zbudo­wanie między nimi połączeń telegra­ficznych i radiowych, przyjęcie wspólnego kryptonimu „Ultra” na określenie działań związanych z niemieckimi, włoskimi i japoń­skimi maszynami szyfru­jącymi
28.05.1943	pierwsze amery­kańskie bomby cztero­wir­nikowe potwier­dzają swoją przydatność
1943 maj - lipiec	pobyt w Leridzie, następnie w Madrycie pod nadzorem policyjnym
1.07.1943	Niemcy wprowa­dzają w sieci „Shark” nowy reflektor „Caesar” i wąski wirnik „gamma”
1943 lipiec	w Deyton rozpo­częto seryjną produkcję bomby cztero­wir­ni­kowej typu 530 - pod koniec wojny w ośrodku utworzonym pod Waszyng­tonem pracowało ich ok. 110 wraz z urządze­niami elektro­me­cha­nicznymi wspoma­ga­jącymi dekryptaż - Brytyj­czycy korzy­stali również z ich mocy obliczeniowych
22.07.1943	ucieczka pociągiem z Madrytu i przekro­czenie granicy hiszpańsko-portu­gal­skiej
23 – 24.07.1943	przejście na morzu z rybac­kiego kutra na pokład brytyj­skiego niszczy­ciela HMS „Scottish” i przybycie do Gibraltaru
1943 - 1946 okres angielski
30.07.1943	przelot z Gibraltaru na lotnisku Hendon pod Londynem, a potem do szkoc­kiego miasteczka Kinghorn
1943 sierpień	wcielenie do wojska i przydział służbowy do polskiego ośrodka radio­wy­wiadu w Felden k. Boxmoor pod Londynem, w stopniu szere­gowego z cenzusem
1943 od sierpnia	alianccy specja­liści, wykorzy­stując dziesiątki szybkich bomb wspoma­ganych coraz to nowymi urządze­niami elektro­me­cha­nicznymi oraz proce­durami krypto­ana­li­tycznymi, czytają regularnie morską Enigmę do końca wojny - przełom w bitwie o Atlantyk
1943 sierpień - 1944 listopad	Rejewski kierow­nikiem kilku­oso­bowej sekcji niemieckiej „N”, w Plutonie Eksplo­ata­cyjnym Kompanii Radio­wy­wia­dowczej Batalionu Łączności (Oddziału Radio) Sztabu Naczelnego Wodza - łamanie i odczy­ty­wanie korespon­dencji SS szyfro­wanej metodą „podwójnej kasety”, bez związku z Enigmą
10.10.1943	awans do stopnia podpo­rucznika czasu wojny
1943 grudzień	urucho­mienie w BP pierw­szego w świecie proto­kom­putera Colossus, elektro­nicznego urządzenia logicznego - Brytyj­czycy stają się monopo­li­stami w dekryptażu daleko­pisów szyfru­jących w sieci „Fish”; do końca wojny zainsta­lowano ich jeszcze 9 egzem­plarzy
1943 koniec - 1944 początek	Niemcy łamią klucze radziec­kiego dalekopisu szyfru­jącego, opartego na identycznej zasadzie działania, co maszyny niemieckie
1944 styczeń	Niemcy wprowa­dzają w części sieci Luftwaffe reflektor o zmiennym okablo­waniu, zwany UKD lub Dora wraz z drugą łącznicą na trzynaście par połączeń - krypto­lodzy amery­kań­skiej floty odpowiadają urządzeniem Duenna (N-1500), będącym przystawką do bomby czterowirnikowej
1944 początek	spotkanie Jana Nowaka-Jezio­rań­skiego z Rejewskim podczas odwiedzin batalionu łączności w Stanmore pod Londynem
1944 początek	skuteczność amery­kań­skich bomb sprawia, że całość zmagań z szyframi morskiej Enigmy przesuwa się do ośrodka w Waszyng­tonie i nabiera charakteru rutynowego
1944 czerwiec	spotkanie z płk. Bertrandem i jego żoną w Boxmoor, po ich ucieczce samolotem z okupo­wanej Francji
4.06.1944	grupa pościgowa złożona z amery­kań­skiego lotni­skowca „Guadal­canal” i 5 alianckich niszczy­cieli zmusza do wynurzenia U-505 u wybrzeży Afryki Zachodniej i przechwytuje Enigmę oraz klucze do szyfrów - niepokój w alianckich sztabach przygo­to­wu­jących operacj „Overlord” przed utratą cennego źródła infor­macji w przypadku, gdyby Niemcy - znając los okrętu - nagle dokonali zmian w Enigmie
1944 czerwiec – 1945 maj	podczas działań w Europie Amery­kanie wykorzy­stują w ruchu radiowym na szczeblu opera­cyjnym maszynę szyfrującą SIGABA (M-134-C) konstrukcji Williama Friedmana (Niemcy nie zdołali jej złamać), natomiast na szczeblu taktycznym maszynę Borisa Hagelina - Konwerter M-209 (Niemcy złamali jej szyfr)
1.09.1944	policja niemiecka wprowadza nowy szyfr - sekcja „N” ma problemy z jego rozwiązaniem
1.10.1944	Rejewski sporządza notatkę pt. „Kilka uwag na temat trudności, w jakich znajduje się w chwili obecnej dział szyfrów niemieckich”, krytycznie oceniającą dotych­czasową współ­pracę polsko-brytyjską w dziedzinie krypto­logii
1944 październik	po upadku powstania, żona wraz z dziećmi zostaje wysie­dlona z Warszawy i poprzez obóz w Prusz­kowie trafia na 9 miesięcy do wsi Reczul pod Skierniewicami
20.10.1944	oficjalne wystą­pienie polskiego Oddziału Infor­ma­cyjno-Wywia­dow­czego Sztabu Naczelnego Wodza do kmdr. W. Dunder­dale’a, łącznika brytyj­skiego wywiadu, o udzie­lenie pomocy polskim krypto­logom - bez odpowiedzi
1944 listopad	zanie­chanie prób złamania nowego szyfru policji niemieckiej, likwi­dacja sekcji „N”, przesu­nięcie Rejew­skiego do sekcji studiów ogólnych, gdzie wraz z Zygalskim rozwiązują szyfry radzieckie, szcze­gólnie prefe­rowane przez wywiad angielski
1944 koniec - 1945 maj	alianci łamią klucze blisko 200 niemieckich sieci radiowych, ale operacja dekryptażu Enigmy traci decydujący wpływ na przebieg działań toczonych przez aliantów na lądzie - Niemcy wykorzy­stują połączenia telefoniczne
1.01.1945	Rejewski otrzymuje awans do stopnia porucznika czasu wojny i zostaje odzna­czony Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, równo­cześnie awansuje na zastępcę kierownika referatu Kompanii Radio­wy­wia­dowczej Batalionu Łączności Sztabu Naczelnego Wodza
21.04. - 12.05 1945	podróż służbowa Rejew­skiego i Zygal­skiego na południe Francji, celem odebrania rzeczy osobi­stych, materiałów i sprzętu pozosta­wionych na przecho­wanie, po likwi­dacji ośrodka „Cadix”
1945 czerwiec	żona wraz z dziećmi powraca do Bydgoszczy i zatrzymuje się u swoich rodziców na ul. Dworcowej 10/2
30.09.1945	oficjalne zakoń­czenie polsko-brytyj­skiej współ­pracy wywiadowczej
1945 jesień	Rejewski zostaje odzna­czony Medalem Wojska, ustano­wionym dekretem Prezy­denta RP z 3.07.1945
1945 październik	likwi­dacja Kompanii Radio­wy­wia­dowczej, przydział Rejew­skiego i Zygal­skiego do polskich jednostek wojskowych w Szkocji
2.12.1945	Rejewski zostaje skierowany do Kirkcaldy w Szkocji na Oficerski Kurs Dosko­nalący Admini­stracji Wojskowej, zakamu­flowany kurs wywia­dowczy, którego komen­dantem jest płk S. Mayer
1946	nawiązuje korespon­dencję z żoną w kraju
15.03.1946	zakoń­czenie działal­ności Oddziału Infor­ma­cyjno-Wywia­dow­czego Sztabu Naczelnego Wodza - zaprze­stanie zbierania infor­macji i szkolenia personelu
11.09.1946	Rejewski odmawia wstąpienia do Polskiego Korpusu Przyspo­so­bienia i Rozmiesz­czenia
16.10.1946	zgłasza chęć powrotu do kraju - otrzymuje szcze­gółowe instrukcje od płk. Mayera, jak ma postę­pować, aby nie narazić się na aresz­to­wanie i represje
1.11.1946	skierowany do Obozu Repatriantów nr 99 w Fairfield Camp na podstawie zarzą­dzenia Zastępcy Szefa Sztabu I Korpusu oraz skreślony z ewidencji wojskowej, na podstawie rozkazu Szefa Sztabu Naczelnego Wodza
1946 - 1969 okres bydgoski
21.11.1946	przypływa statkiem do Gdyni, dociera do Bydgoszczy i po 7-letniej rozłące spotyka się z żoną i dziećmi w miesz­kaniu teściów przy ul. Dworcowej 10/2
1947	podpi­sanie tajnego brytyjsko-amery­kań­skiego traktatu UKUSA dotyczącego dalszej współ­pracy w dziedzinie radio­wy­wiadu
1.02.1947	podejmuje pracę w nacjo­na­li­zo­wanych zakładach Kabel Polski Spółka Akcyjna Bydgoszcz na stano­wisku kierownika sekcji faktu­ro­wania działu zaopa­trzenia
9.07.1947	śmierć syna Andrzeja z powodu choroby Heinego-Medina
1948	brytyjskie władze honorują Rejew­skiego Medalem Wojennym 1939-1945 (The War Medal 1939 - 1945)
30.03.1948	w Szkocji, w biedzie i zapomnieniu, umiera płk Gwido Langer
12.03.1949	kierownik sekcji VI Wojewódz­kiego Urzędu Bezpie­czeństwa Publicznego sporządza pierwszy raport dotyczący Rejewskiego
1949 - 1955	funkcjo­na­riusze WUBP prowadzą rutynowe rozpo­znanie w otoczeniu Rejew­skiego, starając się ustalić charakter jego pracy w Sztabie Głównym oraz przebieg służby na Zachodzie
28.01.1950	na skutek nacisków WUBP otrzymuje trzymie­sięczne wypowie­dzenie z pracy w Pomor­skich Zakładach Wytwór­czych Materiałów Elektro­tech­nicznych („Kabel Polski”), uznanych za przed­się­biorstwo o charak­terze strate­gicznym
21.03.1950	zostaje zwolniony z pracy w „Kablu” (teczka „Targowica”)
1.04.1950- 31.03.1951	pracuje w Państwowym Przed­się­bior­stwie Mierniczym na stano­wisku kierownika referatu ogólnego
1.04-14.06.1951	pracuje w Związku Mierni­czych RP
15.06.1951 -30.09.1954	pracuje w Związku Spółdzielni Rzemieśl­ni­czych, a po reorga­ni­zacji - w Związku Branżowym Spółdzielni Drzewnych i Wytwór­czości Różnej na stano­wisku referenta finan­sowego i kasjera, a potem starszego księgowego
9.11.1951	w Kornwalii umiera ppłk Maksy­milian Ciężki
1.10.1954 - 31.01.1967	Rejewski konty­nuuje pracę w Wojewódzkim Związku Spółdzielni Pracy w Wydziale Finan­so­wania na stano­wisku st. księgowego, potem instruktora ekono­micznego Wydziału Instruk­torsko – Finan­sowego (od 17.12.1956), następnie st. instruktora księgo­wości w Wydziale Finan­so­wania Spółdzielni (od 1.04.1960) i kierownika Inspek­toratu Kosztów i Cen (od 1.07.1966)
9.02.1955	pismo Naczelnika Wydziału II Depar­ta­mentu II Komitetu do Spraw Bezpie­czeństwa Publicznego do Wojewódz­kiego Urzędu do Spraw Bezpie­czeństwa Publicznego w Bydgoszczy, z poleceniem podjęcia czynności opera­cyjnych, w oparciu o przekazane dokumenty dotyczące działal­ności Rejew­skiego w BS4 i we Francji
14.02.1956	założenie sprawy ewiden­cyjno-obser­wa­cyjnej przez WUdSBP dla ustalenia, czy Rejewski nie prowadzi wrogiej działal­ności wymie­rzonej w ustrój PRL (teczka „Kryptolog”)
28.08.1956	Rejewski pisze prośbę do Ministra Obrony Narodowej o przesłanie dokumentów dotyczących jego pracy w Biurze Szyfrów, dla udoku­men­to­wania praw emery­talnych
12.06.1958	zakoń­czenie sprawy ewiden­cyjno-obser­wa­cyjnej przez WUdSBP i przeka­zanie materiałów do archiwum w Warszawie
13.10.1966	Komisja Lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uznaje Rejew­skiego inwalidą III grupy
29.10.1966	Rejewski występuje z wnioskiem do Zarządu WZSP o rozwią­zanie z nim stosunku pracy z dniem 31.01.1967 r. - zgoda prezesa, dr. Tadeusza Kisie­lew­skiego
1.02.1967	przechodzi na rentę inwalidzką
1967 kwiecień	Rejewski pisze „Wspomnienia z mojej pracy w Biurze Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego w latach 1930 - 1945” – maszy­nopis zostaje zakupiony przez Wojskowy Instytut Histo­ryczny (obecnie Centralne Archiwum Wojskowe)
1967 lato	Rejewscy przepro­wa­dzają się do miesz­kania przy ul. Gdańskiej 10
1967	pracownik WIH, płk Kozaczuk w książce pt. „Bitwa o tajemnice”, prawdo­po­dobnie w oparciu o przekazany maszy­nopis, ujawnia po raz pierwszy fakt złamania Enigmy przez polskich krypto­logów - bez podania nazwisk
1969 - 1980 okres warszawski
23.06.1969	Rejewscy przepro­wa­dzają się do swojego, odzyskanego miesz­kania w Warszawie, w którym od 1970 r. przebywają wspólnie z córką, zięciem oraz wnukiem
16.08.1969	Rejewski przechodzi z renty inwalidzkiej na emeryturę
1973 wiosna	w Paryżu ukazuje się książka gen. G. Bertranda pt. „Enigma ou la plus grande enigme de la guerre 1939 - 1945” („Enigma, czyli największa tajemnica ostatniej wojny”) - po raz pierwszy opinia publiczna na Zachodzie ma okazję dowie­dzieć się o roli Polaków w rozszy­fro­waniu Enigmy, bez podania nazwisk
1973 lato	warszawska popołu­dniówka „Ekspress Wieczorny” zamieszcza artykuł swego paryskiego korespon­denta o książce Bertranda i występuje z apelem „Szukamy ludzi związanych z Enigmą” - zgłaszają się byli pracownicy zakładów „AVA”, a potem Rejewski
1973 lato	Rejewski poprzez ambasadę francuską nawiązuje kontakt listowy z gen. Bertrandem i otrzymuje egzem­plarz jego książki z dedykacją w styczniu 1974 r.
1973 lato	Rejewski nawiązuje korespon­dencję z przeby­wa­jącym w Wielkiej Brytanii H. Zygalskim i ich londyńskim zwierzch­nikiem z czasu wojny, płk. Tadeuszem Lisickim
1973 lato	współ­pracę z Rejewskim nawiązuje płk Kozaczuk, już niebawem główny popula­ry­zator i konsultant wiedzy histo­rycznej kryptologa
1974	gen. Bertrand przesyła na ręce Rejew­skiego dokument zatytu­łowany „Decla­ration”, rodzaj histo­rycznego świadectwa polsko – francu­skiej współ­pracy krypto­lo­gicznej
31.05.1974	na zamówienie brytyj­skich służb specjalnych płk S. Mayer, były Szef Wydziału Wywia­dow­czego Oddziału II SG, opracowuje tzw. Memorandum nt. historii dekryptażu Enigmy przez Polaków - materiał zostaje utajniony
1974 lipiec - sierpień	Rejewski składa w WIH maszy­nopis pt. „Uzupeł­nienie Wspomnień…” - weryfi­kacja i uzupeł­nienie faktów w książce Bertranda oraz sprosto­wanie nieści­słości pojawia­jących się w polskiej prasie
1974 koniec października	w Londynie ukazuje się książka F. W. Winter­bo­thama pt. „The Ultra Secret” („Tajemnica Ultry”) - warto­ściowa, ale stron­nicza, z zafał­szo­wanym wkładem Polaków, staje się światowym bestselerem
29.12.1974	dr David Kahn, w recenzji książki F. W. Winter­bo­thama na łamach „New York Times Book Review”, po raz pierwszy na Zachodzie wymienia nazwiska trzech polskich krypto­logów oraz fakt przeka­zania Enigmy aliantom w 1939 r.
1974 koniec - 1975	Kozaczuk, na łamach tygodnika „Stolica” publikuje w 30-odcin­kowej serii artykułów pierwszy zarys historii Enigmy - czytelnicy poznają w końcu nazwiska polskich kryptologów
1975	angielski dzien­nikarz i pisarz Anthony C. Brown w książce pt. „Bodyguard of Life” („W służbie kłamstwa”) przed­stawia wypaczony obraz udziału Polaków w dekryptażu Enigmy
1975	Kozaczuk zamieszcza w miesięczniku „Polska”, ukazu­jącym się w pięciu wersjach językowych, dwuod­cinkowy obszerny artykuł dotyczący dekryptażu Enigmy
21.04.1975	konfe­rencja prasowa z udziałem Rejew­skiego w Inter­pressie dla korespon­dentów zagra­nicznych akredy­to­wanych w Polsce
20.10.1975	za zgodą rządu brytyj­skiego, dyrekcja Archiwum Publicznego udostępnia pierwsze zdjęcia histo­rycznego zwiastuna epoki infor­ma­tycznej „Colossusa” oraz potwierdza istnienie ośrodka krypto­lo­gicznego w Bletchley Park podczas wojny
1976	ukazuje się popularna broszura W. Kozaczuka pt. „Złamany szyfr” w serii Sensacje XX wieku (kilka wydań)
1976	Andrzej Trzos-Rosta­wiecki tworzy film dokumen­talny pt. „Enigma”
23.05.1976	śmierć gen. w stanie spoczynku G. Bertranda - francuski kontr­wywiad przeszukuje jego dom
30.08.1978	Rada Państwa nadaje M. Rejew­skiemu Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski - dekoracja odbywa się 12.12.1978 w Minister­stwie do Spraw Komba­tantów
1979	Rejewski otrzymuje z Londynu egzem­plarz książki Ronalda Lewina, wybitnego brytyj­skiego historyka pt. „Ultra goes to War. The Secret Story” - rzeczowa i uczciwa ocena funkcjo­no­wania polskiej Enigmy i brytyj­skiej Ultry
1979	na ekrany kin wchodzi dwuczę­ściowy kolorowy film panora­miczny pt. „Sekret Enigmy” Romana Wionczka, a później oparty na nim 8-odcinkowy serial telewi­zyjny pt. „Tajemnica Enigmy”, którego konsul­tantem jest Marian Rejewski
1979	Rejewski pisze artykuł pt. „Jak matematycy polscy rozszy­frowali Enigmę”, który ukazuje się w „Wiado­mo­ściach Matema­tycznych” 1980 nr 1 (pośmiertnie)
5.09.1979	Minister Obrony Narodowej nadaje Marianowi Rejew­skiemu Srebrny Medal za Zasługi dla Obron­ności Kraju
15.09.1979	Polskie Towarzystwo Matema­tyczne, czyniąc odstępstwo od dotych­cza­sowej tradycji, nadaje magistrowi Rejew­skiemu godność członka honorowego
1979 grudzień	w wydanej monografii W. Kozaczuka „W kręgu Enigmy” ukazuje się aneks dokumen­talny opracowany przez Rejew­skiego pt. „Matema­tyczne podstawy rozwią­zy­wania niemiec­kiego szyfru maszy­nowego Enigma”
13.02.1980	Rejewski umiera na zawał serca i zostaje pochowany w asyście Kompanii Honorowej WP na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze B39
1980	w angiel­skiej wersji „Zasto­sowań Matematyki” (Appli­ca­tiones Mathe­ma­ticae), XVI, 4. 1980 r. ukazuje się artykuł Rejew­skiego pt. „Zasto­so­wanie teorii permu­tacji do złamania szyfru Enigmy” (pośmiertnie)
1980 pamięć
1982	książka Gordona Welchmana pt. „The Hut Six Story” („Historia baraku szóstego”) zapocząt­kowuje korzystny zwrot w między­na­ro­dowym uznaniu wkładu Polaków w dekryptaż Enigmy
1983	odsło­nięcie tablicy pamiąt­kowej poświę­conej trzem krypto­logom w holu Collegium Minus, siedzibie Instytutu Matematyki Uniwer­sytetu im. Adama Mickie­wicza
4.05.1983	Uchwała Rady Miasta Bydgoszczy nr 26/100/83 w sprawie nadania ulicy w Fordonie nazwy Mariana Rejew­skiego
4.06.1983	nadanie Szkole Podsta­wowej nr 3 przy ul. Zofii Nałkow­skiej 9 imienia Mariana Rejew­skiego, połączone z odsło­nięciem tablicy pamiąt­kowej oraz wręczeniem sztandaru (obecnie Zespół Szkół nr 4 - bez konty­nu­owania nazwy patrona)
16.08.1983	Poczta Polska wydaje kopertę pierw­szego dnia obiegu FDC oraz znaczek z okazji 50. rocznicy złamania szyfru Enigmy
16.08.1985	w 80. rocznicę urodzin - wmuro­wanie tablicy pamiąt­kowej na ścianie frontowej kamienicy przy ul. Wileń­skiej 6, w której urodził się Rejewski
1986	umiera Irena Rejewska i zostaje pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach obok męża
1992	TVP emituje film dokumen­talny pt. „Wojna mózgów” m.in. o pracy Rejew­skiego nad Enigmą
2.06.1997	odsło­nięcie tablicy pamiąt­kowej poświę­conej Rejew­skiemu na ścianie pamięci Muzeum Tradycji Pomor­skiego Okręgu Wojskowego w Bydgoszczy (obecnie Muzeum Wojsk Lądowych)
1999	Prezes Rady Ministrów RP Jerzy Buzek zwraca się do Prezy­denta RP Aleksandra Kwaśniew­skiego o pośmiertne odzna­czenie trójki krypto­logów Orderem Orła Białego
1999	Brytyj­czycy udostęp­niają memorandum przygo­towane przez płk. S. Mayera, ukazujące początki współ­pracy z Polakami w dziedzinie łamania Enigmy
1999 czerwiec	odsło­nięcie tablicy pamiąt­kowej przy ul. Gdańskiej 2 w Warszawie, gdzie w latach 1969-1980 mieszkał M. Rejewski wraz z rodziną, ufundo­wanej przez Spółdzielnię Budowlano-Miesz­ka­niową SUP
1999 lipiec	z inicjatywy środowisk polonijnych w Bletchley Park odbywa się pierwszy polski festiwal dla upamięt­nienia wkładu Polaków w rozszy­fro­wanie Enigmy
1999 wrzesień	odsło­nięcie tablicy pamiąt­kowej poświę­conej polskim krypto­logom na kamiennym obelisku w Pyrach
1999 październik	z inicjatywy Jana Nowaka-Jezio­rań­skiego Prezes Rady Ministrów RP Jerzy Buzek zwraca się do premiera Wielkiej Brytanii Tony’ego Blaira o wyjaśnienie losów dokumen­tacji polskiego wywiadu z czasów drugiej wojny światowej przeka­zanej Brytyj­czykom, by nie wpadła w ręce władz PRL
28.01.2000	Marian Rejewski zostaje laureatem plebi­scytu „Gazety Wyborczej” i Radia „Elita” - „Bydgosz­czanin XX wieku”
14.02.2000	ukazuje się Posta­no­wienie Prezy­denta RP Nr 28/2000 o odzna­czeniu trójki krypto­logów Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski
17.04.2000	światowa premiera filmu „U-571”, w którym Amery­kanie sobie przypisują sławę złamania szyfru Enigmy
2000 lipiec	otwarcie czasowej ekspo­zycji („pokój polski”) w kompleksie muzealnym Bletchley Park, dotyczącej polskiego wkładu w łamanie Enigmy
14.07.2000	uroczy­stość przeka­zania odzna­czenia nadanego przez Prezy­denta RP rodzinom nieży­jących krypto­logów przez premiera J. Buzka w Pałacu na Wodzie w warszaw­skich Łazienkach
18.09.2000	przeka­zanie Enigmy w wersji morskiej premierowi J. Buzkowi przez księcia Yorku Andrzeja, syna brytyj­skiej królowej Elżbiety II (egzem­plarz w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie)
15.11.2000	ukazuje się Zarzą­dzenie nr 85 Prezesa Rady Ministrów J. Buzka w sprawie powołania polskiej części Polsko-Brytyj­skiej Komisji Histo­rycznej do spraw Dokumen­tacji Działal­ności Polskiego Wywiadu w II Wojnie Światowej i jego Współ­dzia­łania z Wywiadem Brytyjskim
22.01 2001	światowa premiera filmu pt. „Enigma” w reżyserii Michaela Apteda, wypacza­jącego wkład Polaków w złamanie szyfru - nagło­śnione medialnie protesty strony polskiej stają się dobrą okazją do ukazania naszego wkładu intelek­tu­alnego w zakoń­czenie wojny
6.12.2001	odsło­nięcie tablicy na grobie Rejew­skiego, ufundo­wanej przez Polskie Towarzystwo Matema­tyczne
2002	odsło­nięcie tablicy pamiąt­kowej poświę­conej polskim krypto­logom na ścianie budynku przy pl. J. Piłsud­skiego 4 w Warszawie, ufundo­wanej przez Zjedno­czenie Polskie w Wielkiej Brytanii
24.06.2002	Uchwała Rady Miasta Stołecznego Warszawy nr XLVIII/704/2002 w sprawie nadania ulicy w Gminie Warszawa - Ursynów nazwy „Mariana Rejew­skiego”
11.07.2002	odsło­nięcie płyty pomni­kowej dla uczczenia pamięci trzech polskich krypto­logów w Bletchley Park przez księcia Kentu Edwarda, w obecności ambasadora RP w Wielkiej Brytanii, szefa kance­larii Prezy­denta RP, byłego Prezy­denta RP R. Kaczo­row­skiego, ambasadora brytyj­skiego w Warszawie i in.
25.11.2002	premier rządu Leszek Miller odsłania w holu ambasady RP w Londynie tablicę pamiątkową o dokona­niach polskich krypto­logów
9-10.11.2004	między­na­rodowa konfe­rencja naukowa w Bydgoszczy nt. „Tajemnice Enigmy. 65 rocznica przeka­zania Enigmy przez polski wywiad Państwom Sprzy­mie­rzonym”
4.07.2005	Janina Sylwe­strzak, córka Mariana Rejew­skiego, odbiera w Londynie z rąk gen. sir Michaela Walkera, szefa Sztabu Obrony Narodowej Wielkiej Brytanii, Medal Wojenny 1939-1945, przyznany jej ojcu w 1948 r.
4.07.2005	w Londynie, w obecności szefów dyplo­macji, opubli­kowano raport polsko-brytyj­skiej komisji histo­rycznej zatytu­łowany: „Współ­praca wywiadów Polski i Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej” (wersja angielska)
1.09.2005	w Pałacu Raczyń­skich w Warszawie, w obecności premiera Marka Belki i wicepre­miera rządu Wielkiej Brytanii Johna Prescotta, zapre­zen­towano raport polsko-brytyj­skiej komisji histo­rycznej (wersja polska)
14.09.2005	ogólno­polska konfe­rencja naukowa w Bydgoszczy w ramach obchodów 100. rocznicy urodzin Mariana Rejew­skiego, połączona z odsło­nięciem jego rzeźby w centrum miasta, promocją książki pt. „Marian Rejewski - 1980. Życie Enigmą pisane” oraz emisją filmu TVP Bydgoszcz Andrzeja Tomczaka pt. „Tajemnice Enigmy” (cz. I i II)
26.09.2005	między­na­rodowa sesja naukowa poświęcona 100. rocznicy urodzin Mariana Rejew­skiego w Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie
2.10.2005	odsło­nięcie tablicy na frontonie willi Château des Fouzes k. Uzès, upamięt­nia­jącej polsko-francuską współ­pracę krypto­lo­giczną w latach 1940 – 1942
18.11.2005	konfe­rencja naukowa w Insty­tucie Historii Pomor­skiej Akademii Pedago­gicznej w Słupsku nt. „Polski wywiad wojskowy 1918 - 1945”, w trakcie której omawiano m.in. wkład Polaków w rozszy­fro­wanie Enigmy
29.11.2005	odsło­nięcie tablicy upamięt­nia­jącej trójkę polskich krypto­logów w holu Instytutu Matematyki i Krypto­logii Wydziału Cyber­netyki Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie
6.12.2005	konfe­rencja naukowa w Insty­tucie Historii Uniwer­sytetu Opolskiego nt. „Setna rocznica urodzin Mariana Rejew­skiego, matematyka i genialnego kryptologa”
23.01.2006	nadanie imienia Mariana Rejew­skiego sali audyto­ryjnej w Insty­tucie Matematyki Uniwer­sytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy oraz odsło­nięcie gipsowego modelu jego rzeźby
27.05.2006	nadanie imienia Mariana Rejew­skiego Zespołowi Szkół nr 24 w Bydgoszczy przy ul. Puszczy­kowej 11 na Osowej Górze, odsło­nięcie tablicy pamiąt­kowej oraz wręczenie sztandaru
13.02.2007	nadanie imienia Mariana Rejew­skiego Publicznemu Gimnazjum w Białych Błotach, wręczenie sztandaru oraz prezen­tacja repliki Enigmy wykonanej przez nauczy­cieli i rodziców
21.03.2007	Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu monety upamięt­niające 75. rocznicę złamania szyfru Enigmy, o nominałach 2, 10 i 100 zł
10.11.2007	odsło­nięcie pomnika trzech krypto­logów w Poznaniu, przed siedzibą dawnego uniwer­sytetu na Zamku, w formie cztero­me­trowego obelisku z patyno­wanego brązu, o podstawie trójkąta
23.11.2008	złożenie prochów ppłk. Maksy­mi­liana Ciężkiego, sprowa­dzonych z miejsco­wości Tywar­dreath w Wielkiej Brytanii, na cmentarzu w Szamo­tułach, połączone z odsło­nięciem jego pomnika
2009	Poczta Polska wydaje znaczek w serii „Polacy na świecie” z wizerunkami trzech krypto­logów i Enigmy
3.05.2009	posta­no­wienie Prezy­denta RP o nadaniu Krzyża Koman­dor­skiego z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski ppłk. Maksy­mi­lianowi Ciężkiemu
2009 czerwiec	odsło­nięcie tablicy pamiąt­kowej na ścianie budynku dawnej placówki polskiego wywiadu w Pyrach, z okazji 70. rocznicy przeka­zania Enigmy aliantom
2.10.2009	nadanie imienia „Polskich Zwycięzców Enigmy” Technikum nr 7 i Zasad­niczej Szkole Zawodowej nr 1 z Zespołu Szkół Telein­for­ma­tycznych i Elektro­nicznych we Wrocławiu, połączone z odsło­nięciem rzeźby trzech krypto­logów i tablicy pamiątkowej
29.11.2010	posta­no­wienie Prezy­denta RP o nadaniu Krzyża Wielkiego Orderu Odrodzenia Polski płk. Gwidonowi Langerowi
10.12.2010	sprowa­dzone ze Szkocji prochy płk. G. Langera spoczęły na cmentarzu w Cieszynie
28.11.2011	uchwała Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomor­skiego o nadaniu imienia Mariana Rejew­skiego Pedago­gicznej Bibliotece Wojewódzkiej w Bydgoszczy
4.09.2012	w 80. rocznicę złamania szyfru Enigmy, w Centrum Szkolenia Sił Połączonych NATO (JFTC) w Bydgoszczy Janina Sylwe­strzak, córka Mariana Rejew­skiego, odbiera Medal Knowltona, nadany jej ojcu przez Komitet przy Związku Korpusów Wywiadu Wojskowego USA
29.04.2013	Minister Obrony Narodowej powołuje Narodowe Centrum Kryptologii
4.08.2014	między­na­rodowe Stowa­rzy­szenie Inżynierów Elektryków i Elektro­ników (IEEE) z siedzibą w Stanach Zjedno­czonych przyznaje najwyższy laur, „Kamień milowy” („Milestone”), trójce polskich matema­tyków, którzy złamali szyfr Enigmy - wyróż­nienie ostatecznie zamyka kwestię autorstwa dekryptażu niemieckiej maszyny szyfru­jącej
5.08.2014	odsło­nięcie tablicy upamięt­nia­jącej nadanie Polakom „Kamienia milowego” przed siedzibą Instytutu Matema­tycznego PAN przy ul. Śniadeckich 8
24.09.2014	Rada Miasta Bydgoszczy podejmuje uchwałę Nr LXII/1291/14 w sprawie ustano­wienia roku 2015 Rokiem Mariana Rejew­skiego, w związku ze 110. rocznicą jego urodzin i 35. rocznicą jego śmierci
19.11.2014	na zapro­szenie Ministra Spraw Zagra­nicznych Wielkiej Brytanii, Philipa Hammonda, w Bletchley Park przebywają rodziny polskich kryptologów
22.11.2014	uroczy­stość umiesz­czenia nazwiska Mariana Rejew­skiego w Galerii Sław amery­kań­skiej Agencji Bezpie­czeństwa Narodowego (NSA), miesz­czącej się w Narodowym Muzeum Krypto­logii w Fort Meade k. Boltimore - podkre­ślenie znaczenia polskich krypto­logów w zakoń­czenie II wojny światowej
12.02.2015	nadanie imienia Mariana Rejew­skiego Zespołowi Szkół w Ostro­mecku wraz z wręczeniem sztandaru
8.05.2015	nadanie imienia „Polskich Matema­tyków Zwycięzców Enigmy” Zespołowi Szkół Samodzielnego Koła Terenowego nr 5 STO w Warszawie - Białołęce na ul. Dziatwy 5
22.10.2015	konfe­rencja naukowa wieńcząca obchody Roku Mariana Rejew­skiego w Bydgoszczy nt. „Bydgoszcz jako ośrodek działa wywia­dow­czych w przed­dzień i w trakcie trwania II wojny światowej”
10.11.2015	między­na­rodowa konfe­rencja naukowa w Warszawie nt. „Enigma - zwiastun cywili­zacji cyfrowej”
2015 listopad	emisja 4-odcin­kowego filmu „Enigma” Bogusława Wołoszań­skiego z cyklu „Sensacje XX wieku” w National Geographic Channel i TVP
1.12.2015	odsło­nięcie tablicy pamiąt­kowej M. Rejew­skiego na budynku dawnego Państwowego Gimnazjum Klasycznego w Bydgoszczy, przy pl. Wolności
2.12.2015	francuski wywiad odtajnia i przekazuje do archiwum w Vicennes część prywatnego archiwum gen. G.Bertranda - jest tam ślad o polskim raporcie (memorandum) przeka­zanym aliantom na spotkaniu w Pyrach przez kierow­nictwo polskiego radio­wy­wiadu. Na jego podstawie polscy krypto­lodzy, na życzenie gen. Bertranda, odtwo­rzyli go na przełomie 1940-41 r.
28.04.2016	odsło­nięcie tablicy pamiąt­kowej Jerzego Różyc­kiego na murze 1 LO w Wyszkowie, w 90. rocznicę zdania przez niego egzaminu dojrza­łości
2016 - 2018	prezen­tacja ekspo­zycji o dokona­niach polskich krypto­logów w szyfro­kon­te­nerze w Poznaniu
2017 sierpień	odsło­nięcie tablicy na budynku przy ul. Dworcowej 10 w Bydgoszczy, gdzie w latach 1946-1962 mieszkał M. Rejewski z rodziną
2017 sierpień	odsło­nięcie tablicy na ul. Gdańskiej 10 w Bydgoszczy, gdzie w latach 1962-1969 mieszkał M. Rejewski z żoną
2017 październik	zakoń­czenie prac przy muralu z M. Rejewskim na ścianie kamienicy przy ul. Gdańskiej 8 w Bydgoszczy autorstwa Juliana Nowickiego
10.12.2017	pierwszy odjazd pociągu Inter City „Marian Rejewski” na trasie Bydgoszcz - Warszawa - Bydgoszcz
2018	firma Gerlach rozpo­częła sprzedaż limito­wanej edycji zegarków „Enigma” będącą wyrazem hołdu dla geniuszu polskich kryptologów
25.01.2018	Dzień Krypto­logii na UAM w Poznaniu - po raz pierwszy wręczono medal Alumno Bene Merenti rodzinom polskich matema­tyków, pogromców Enigmy
23.03.2018	ambasada RP w Londynie przekazała do muzeum w Bletchley Park replikę polskiej bomby kryptologicznej
6.09.2019	w krypcie kościoła św. Piotra i Pawła, krakowskim Panteonie Narodowym, w jednym sarkofagu złożono urny z ziemią z miejsc spoczynku trzech polskich matema­tyków kryptologów
21.11.2019	TVP Historia wyemi­towała dokument Norberta Rudasia pt. „Enigma. Mamy nowiny”, dotyczący losów sporzą­dzonego przez Polaków sprawoz­dania, przeka­zanego aliantom w lipcu 1939 r. w Pyrach
20.01.2020	M. Rejewski został laureatem plebi­scytu „Bydgosz­czanie Stulecia” za okres dwudzie­sto­lecia międzywojennego
13.02.2020	uroczy­stość nadania imienia Mariana Rejew­skiego wraz z wręczeniem sztandaru Szkole Podsta­wowej w Białych Błotach

Bydgoszcz, 31 kwietnia 2020 r.