Równo 20 lat temu Bydgoszcz oficjalnie upamiętniła jednego ze swoich najwybitniejszych mieszkańców – Mariana Rejewskiego – odsłaniając pomnik ku jego czci u zbiegu ulic Gdańskiej i Śniadeckich. Rzeźba została odsłonięta 14 września 2005 roku przez jego córkę, Janinę Sylwestrzak, dla uczczenia setnej rocznicy urodzin zasłużonego kryptologa.
Odlany z brązu pomnik, autorstwa bydgoskiego rzeźbiarza Michała Kubiaka, przedstawia postać Mariana Rejewskiego, siedzącego na ławce z grubych płyt granitowych. Obok niego posadowiona jest makieta niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma, której tajemnicę złamał Rejewski w 1932 roku. Obok ławki, na poziomie gruntu, znajdują się tablice w języku polskim, angielskim i niemieckim. Po kilku latach zostały one nieco uniesione ponad bruk, co zwiększyło ich czytelność.
Pomnik w Bydgoszczy to nie tylko hołd dla wybitnego matematyka, ale również symbol dumy mieszkańców miasta z jednego z najważniejszych sukcesów polskiego wywiadu wojskowego w historii kryptologii.
Rzeźba ustawiona została przy głównej ulicy bydgoskiego śródmieścia. Marian Rejewski z pewnością wiele razy po ul. Gdańskiej spacerował – w młodości, przed wyjazdem na studia do Poznania, kiedy jego rodzinny dom znajdował się niedaleko - przy ul. Zduny 6, czy po II wojnie światowej, gdy rodzina państwa Rejewskich zamieszkała przy ul. Gdańskiej 10. Elegancko ubrany Marian Rejewski siedzi na ławce i w skupieniu rozwiązuje zadanie. Uśmiecha się, więc pewnie wszystko idzie po jego myśli. Obok kryptologa stoi kopia maszyny szyfrującej „Enigma”. Często przysiadają się do niego bydgoszczanie i turyści. Można zaryzykować stwierdzenie, że jest najczęściej fotografowanym bydgoszczaninem.
„Spacerownik śladami rzeźb Michała Kubiaka“
Prezentujemy kilka fotografii autorstwa Zdzisława Krakowiaka z uroczystości odsłonięcia pomnika. Ten znany fotoreporter dokumentował wszystkie ważniejsze wydarzenia w naszym mieście od lat siedemdziesiątych. Krótko przed śmiercią przekazał prawa autorskie serii zdjęć z odsłonięcia ławeczki Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy.