Kryptolog patronem dworca w Bydgoszczy

Dworzec Bydgoszcz Główna otrzymał 2 lutego imię pochodzącego z Bydgoszczy Mariana Rejewskiego, genialnego polskiego kryptologa. Uroczystość nadania imienia odbyła się w budynku dworca, gdzie odsłonięto tablicę poświęconą patronowi.

– Program nadawania dworcom imion wybitnych Polaków, realizowany przez Polskie Koleje Państwowe SA, ma na celu docenienie Polaków, którzy swoją pracą i poświęceniem zasłużyli się naszej Ojczyźnie. Pamięć o bohaterach to ważne zadanie dla wszystkich rodaków. Jestem dumny z tego, że dziś kolejny obiekt dołącza do tej ważnej listy polskich dworców kolejowych i będzie nosił imię wybitnego Polaka i jednocześnie mieszkańca tego miasta – stwierdził Krzysztof Mamiński, prezes zarządu Polskich Kolei Państwowych SA.
Źródło: www.gov.pl/web/infrastruktura/



Odsło­nięcie tablicy pamiąt­kowej poświę­conej polskim krypto­logom w Londynie

Dwóch mężczyzn przed tablicą umieszczoną na ścianie.

W niedzielę, 10 listopada 2019 r. w Kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie została odsłonięta tablica upamiętniająca polskich matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego oraz ich dowódców i współpracowników z polskiego Biura Szyfrów, którzy przyczynili się do złamania szyfru niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigma”.

Prostokątna tablica wykonana z brązu upamiętnia polskich kryptologów, którzy jako pierwsi opracowali metodę łamania kodu Enigmy. Ich dokonania stały się punktem wyjścia do dalszych prac Alana Turinga w Bletchley Park, co przyczyniło się do przyspieszenia zakończenia II wojny światowej.

Wśród gości zaproszonych do wzięcia udziału w uroczystości organizowanej z okazji 80. rocznicy przekazania przez Polaków metod łamania szyfru Enigmy Francuzom i Brytyjczykom byli krewni Henryka Zygalskiego, specjaliści ds. kryptologii oraz przedstawiciele polskiej społeczności w Zjednoczonym Królestwie.

Na tablicy, sfinansowanej przez Ambasadę RP w Londynie, widnieje napis:

Pamięci trzech polskich matematyków, Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego oraz ich dowódców i współpracowników z polskiego Biura Szyfrów, których pionierskie prace pozwoliły złamać szyfry niemieckiej maszyny Enigma oraz stworzyć fundamenty kryptologicznego wysiłku aliantów w okresie II wojny światowej. Dzieląc się bezinteresownie swoim sukcesem z brytyjskimi i francuskimi sojusznikami w przeddzień wybuchu konfliktu, Polacy decydująco przyczynili się do jego skrócenia i uratowania milionów istnień ludzkich.

– Dzisiejsza uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej polskim kryptologom, zaprojektowanej przez specjalistę z zakresu kryptologii dr. Marka Grajka we współpracy z dr. Andrzejem Suchcitzem, jest kolejnym, ważnym krokiem w kierunku upowszechniania wiedzy o historii polskiego wkładu w zwycięstwo Aliantów w II wojnie światowej – powiedział Ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki, który odsłonił tablicę.

– Odkrycia bohaterów dzisiejszej uroczystości przyczyniły się do ocalenia milionów ludzkich istnień. Niech ta tablica przypomina nam i przyszłym pokoleniom o ich poświęceniu, a wysiłki polskich matematyków i ich współpraca z Brytyjczykami i Francuzami niech będą ważnym punktem odniesienia dla budowania jeszcze bliższych relacji między naszymi narodami – dodał ambasador.

Odsłonięcie tablicy poprzedziła msza święta w intencji Ojczyzny.

***

Polacy jako pierwsi w świecie zastosowali do złamania szyfru Enigmy metody matematyczne. Marian Rejewski już w grudniu 1932 odczytał pierwszą depeszę Enigmy i odtworzył konstrukcję urządzenia wyłącznie na podstawie matematycznej teorii, nie widząc nigdy niemieckiego pierwowzoru. Wraz z postępującym rozwojem Enigmy i sposobów jej użycia Polacy rozpoczęli prace nad własnymi urządzeniami ułatwiającymi dekryptaż. W 1935 roku skonstruowali tzw. cyklometr, a w 1938 roku Marian Rejewski zaprojektował tzw. bombę – prototyp licznych urządzeń, które później, w czasie wojny, umożliwiały aliantom dekryptaż niemieckich depesz na skalę przemysłową. Replika tego urządzenia znajduje się na wystawie o bombach kryptologicznych w Bletchley Park.

Jesienią 1938 roku Niemcy wprowadzili zmiany w sposobie użycia Enigmy. Polskie metody dekryptażu zachowały aktualność i skuteczność, jednak wytworzenie sprzętu, który umożliwiałby ich praktyczne wykorzystanie, daleko przekraczało możliwości finansowe i organizacyjne Biura Szyfrów. W lipcu 1939 roku w Warszawie, Polacy przekazali Francuzom i Brytyjczykom wszystkie tajemnice swego warsztatu, pozwalające łamać szyfr Enigmy, oraz zadeklarowali przekazanie przyszłym aliantom po jednej kopii zrekonstruowanej przez nich maszyny szyfrującej. Obiecane maszyny dotarły do Paryża i Londynu w sierpniu tego samego roku, tuż przed wybuchem wojny. W czasie kampanii wrześniowej polscy kryptolodzy ewakuowali się do Francji, gdzie współpracowali z wywiadem francuskim.

Mimo transferu wiedzy przez stronę polską, na początku wojny ani Francuzi, ani Brytyjczycy nie radzili sobie z czytaniem szyfru Enigmy. Ostatecznie w połowie stycznia 1940 roku Brytyjczycy wyprawili do Paryża Alana Turinga, aby skonsultował się osobiście z polskimi kryptologami. 17 stycznia Polacy w obecności Turinga złamali szyfr Enigmy po raz pierwszy w czasie wojny. Dokonania polskich kryptologów pomogły w pracach w Bletchley Park Alanowi Turingowi, który jednak wobec dalszego skomplikowania przez Niemców kodu Enigmy musiał zaprojektować całkowicie nowe urządzenie nazwane później bombą Turinga.

Zespół prasowy Ambasady RP w Londynie

CC BY 3.0 PL 




Odsło­nięcie tablicy pamiąt­kowej na Żoliborzu

Burmistrz Żoliborza, Krzysztof Bugla, odsłonił dziś szklaną tablicę przy ul. Mickiewicza 20. Na skromnym upamiętnieniu wyryto następująca inskrypcję:

Marian Rejewski (1905 – 1980)
genialny polski matematyk i kryptolog.

Mieszkał w tym domu w roku 1932,
gdy złamał szyfr niemieckiej maszyny Enigma,
tworząc podstawy nowoczesnej kryptologii matematycznej.
Jego koncepcje, rozwinięte przez współpracowników
z Biura Szyfrów Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
oraz kryptologów alianckich, przyczyniły się do ocalenia
milionów istnień ludzkich w czasie II wojny światowej.
Warszawa 2018

Sylwetkę kryptologa przedstawił jeden z inicjatorów uroczystości - Marek Grajek, autor licznych publikacji o Enigmie i kryptologach.

- Wspominając postać Mariana Rejewskiego, stajemy przed jednym z największych i zarazem najbardziej nietypowych polskich zwycięstw. Jego triumf przyniósł światu dużo więcej dobra niż wszystkie zwycięstwa militarne na rzecz których zresztą Rejewski pracował. [...] Pokłosie jego sukcesu służy nam nadal, bowiem kryptologia matematyczna, której był współtwórcą, chroni nasze bezpieczeństwo w cyberprzestrzeni.

Uczeń szkoły z Białołęki im. Polskich Matematyków Zwycięzców Enigmy (STO ZSS nr 2) opowiedział o fascynacji uczniów jego szkoły zbiorowym patronem i o tym, jak Rejewski, Zygalski i Różycki wpływają na ich postawę. Szkoła wystawiła dwa poczty sztandarowe. Tablicę odsłonili inicjatorzy upamiętnienia w towarzystwie uczennicy SP nr 65 im. Władysława Orkana. Uczniowie tej szkoły, obecni na uroczystości, będą opiekować się tablicą. Zaproszeni byli również uczniowie SP nr 392 im. Jana Bytnara „Rudego”.

Burmistrz Krzysztof Bugla złożył pod tablicą wiązankę w imieniu żoliborskiego samorządu.

Janina Sylwestrzak podziękowała za obecność na uroczystości i kolejny materialny ślad, będący hołdem dla jej wybitnego ojca.
- Jestem wzruszona, że tak duża grupa młodych ludzi tu przyszła. To jest to miejsce, w którym młody, 27-letni człowiek dokonał tak ważnej rzeczy, dzięki której tak wielu ludzi ocalało - powiedziała córka kryptologa.

 




Odsło­nięcie tablicy pamiatkowej

W Bydgoszczy została wmurowana w ścianę budynku przy ul. Gdańskiej 10 kolejna tablica poświęcona Marianowi Rejewskiemu. Kryptolog mieszkał tam w latach 1962-69. Pod tym adresem dokładnie 50 lat temu spisał swoje "Wspomnienia z mej pracy w Biurze Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego w latach 1930-1945". Rękopis został zakupiony przez Wojskowy Instytut Historyczny i prawdopodobnie w oparciu o przekazany maszynopis pracownik WIH, płk Kozaczuk w książce pt. „Bitwa o tajemnice” ujawnił po raz pierwszy fakt złamania Enigmy przez polskich kryptologów – wówczas jeszcze bez podania nazwisk. W 1967 r. Marian Rejewski przeszedł na rentę. Później przeprowadził się do Warszawy, do swojego odzyskanego mieszkania w Warszawie, w którym od 1970 r. przebywał wspólnie z córką Janiną, zięciem oraz wnukiem. 




Odsło­nięcie tablicy pamiątkowej

1 grudnia na gmachu Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Bydgoszczy, w obecności Janiny Sylwestrzak, córki Mariana Rejewskiego, odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą genialnemu kryptologowi, absolwentowi przedwojennego Gimnazjum Klasycznego.