W sobotę, 16 sierpnia, Wyspa Młyńska zamieni się w piknikowe miasteczko poświęcone pamięci Mariana Rejewskiego – bydgoszczanina, który przyczynił się do odmienienia losów II wojny światowej, łamiąc szyfr Enigmy. Z okazji 120. rocznicy jego urodzin Młyny Rothera wraz z partnerami przygotowały dzień pełen atrakcji związanych z kodowaniem, historią i robotyką – dla dzieci, młodzieży i dorosłych.

Rocznica to także okazja, by spojrzeć na dokonania Rejewskiego w nowym świetle. Złamanie szyfru Enigmy było możliwe dzięki zaawansowanej wiedzy z zakresu kryptologii i matematyki – dziedzin, które stały się fundamentem rozwoju współczesnej informatyki i cyberbezpieczeństwa.

Najważniejsze informacje

• Kiedy: sobota, 16 sierpnia
• Gdzie: Wyspa Młyńska, Bydgoszcz; dodatkowo: parter Spichrza Mącznego (Młyny Rothera) – Strefa Nowych Technologii IPN
• Dla kogo: dzieci, młodzież, dorośli
• Dostępność: przez cały czas trwania pikniku dostępny będzie tłumacz Polskiego Języka Migowego (PJM)

Atrakcje i program

• Ponad 10 stanowisk tematycznych z aktywnościami związanymi z kodowaniem, historią i robotyką.
• Gra piknikowa z nagrodami powiązanymi z tematyką wydarzenia – warto odwiedzić wszystkie stanowiska.
• Strefa Nowych Technologii IPN (parter Spichrza Mącznego, Młyny Rothera): immersyjna edukacja historyczna, edukacyjne gry, filmy i aplikacje.

Bezpłatne spacery śladami Mariana Rejewskiego

• 13:00 – spacer w języku polskim
• 14:00 – spacer w języku ukraińskim
  Prowadzenie: przewodnicy Regionalnego Oddziału PTTK „Szlak Brdy”. Start i finisz: Wyspa Młyńska. Uczestnicy otrzymają pamiątkowy dyplom oraz będą mogli zakupić odznakę. Zapisy prowadzone będą na miejscu – w namiocie „Punkt info”.

Współorganizatorzy i partnerzy

• Centrum Szyfrów Enigma
• Poznańskie Centrum Dziedzictwa
• Muzeum II Wojny Światowej
• Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy
• Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu
• Biuro Nowych Technologii IPN
• Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy
• Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy
• Centrum Edukacyjne ROBOPROJECT
• Fundacja CODEBY
• Kujawsko-Pomorski Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Nr 1 dla Dzieci i Młodzieży Słabo Widzącej i Niewidomej im. L. Braille’a w Bydgoszczy
• R.O. PTTK „Szlak Brdy”

Zapraszamy mieszkańców, rodziny i miłośników historii, nauki oraz nowych technologii do wspólnego świętowania dziedzictwa Mariana Rejewskiego na Wyspie Młyńskiej.

W sobotę (19.08.2023) taras Młynów Rothera w Bydgoszczy zamienił się w prawdziwe piknikowe miasteczko. Okazją do spotkania z mieszkańcami i turystami było świętowanie urodzin bydgoszczanina, który znacząco przyczynił się do odmienienia losów II wojny światowej.

Odwiedzający Młyny Rothera na Wyspie Młyńskiej nie tylko odkrywali tajemnice historii, ale również poznawali technologiczną przyszłość. Setki ludzi dowiedziały się co nieco o procesie złamania kodu Enigmy, a także zaznajomiły się z ciekawostkami z dziedziny matematyki, kryptologii, szyfrowania czy informatyki. 

Biuro Nowych Technologii IPN przygotowało interaktywne stanowisko, na którym zakładając gogle VR można było wcielić się w role polskich kryptologów w „Grze Szyfrów”. Ta gra została nagrodzona Wydarzeniem Historycznym Roku 2023. W aplikacji „Szybowcowa ‘87” za pomocą wirtualnej rzeczywistości zwiedzający mogli wjedź do mieszkania i zobaczyć, jak działała ukryta konspiracyjna drukarnia Solidarności Walczącej. Dodatkową atrakcją były nagrania wolumetryczne w postaci hologramów „Cyfrowych Bohaterów”. 

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bydgoszczy, nosząca imię Mariana Rejewskiego, zaprosiła na prezentację poświęconą dawnej szkole z okresu zaboru pruskiego oraz dwudziestolecia międzywojennego. Dawne ławki szkolne, kałamarze, tabliczki, ręczny dzwonek to namiastka szkoły, do jakiej chodził słynny kryptolog. Odwiedzający próbowali swoich sił w kaligrafii ucząc się pisania piórem ze stalówką i atramentem. Dorośli przeglądali wystawione opracowania o Marianie Rejewskim ze zbiorów biblioteki, a młodsi rozszyfrowywali utajnione informacje na symulatorach Enigmy. Wszyscy chętnie poznawali różne rodzaje szyfrów (Cezara, Polibiusza, podstawieniowe) i wykonywali przygotowane zadania.

Centrum Szyfrów Enigma w Poznaniu prezentowało historię złamania szyfrów Enigmy przez polskich kryptologów. Można było poznać szyfr komórkowy, cylinder Jeffersona oraz szyfr OTP (one time pad). Odwiedzający za pomocą steganografii i atramentów sympatycznych kodowali wiadomości. Na najmłodszych czekały drewniane łamigłówki, gry i kolorowanki, a dla rodzin z dziećmi gra „Tower of Power”. Podczas pikniku była również możliwość obejrzenia modeli bomby Rejewskiego oraz Enigmy.  

Bydgoska Delegatura Instytutu Pamięci Narodowej zaprezentowała wystawę biograficzną o Marianie Rejewskim oraz zaprosiła na swoje stanowisko, na którym dzieci grały w planszówki, m.in. w Gigantów nauki czy Zwierzęcą brygadę. IPN zaprezentował też grę Znaj Znak oraz zaprosił do samodzielnego przygotowania okolicznościowych przypinek i breloczków. Ponadto na 1. piętrze kawiarni Nowe Miejsce powstało kameralne kino, w którym IPN zaprosił na seans filmu o Marianie Rejewskim pt. „Kryptolog”.  

Na stoisku Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego uczestnicy pikniku poznawali miejsca w Bydgoszczy związane z Marianem Rejewskim i informacje o Regionalnej Odznace Krajoznawczej „Znani Bydgoszczanie – Marian Rejewski”. Razem z PTTK chętni wyruszyli na trzy spacery tematyczne śladami Mariana Rejewskiego.

Stowarzyszenie ROBOproject to centrum edukacyjne, przybliżające dzieciom takie dziedziny wiedzy jak mechanika, robotyka, elektronika, informatyka. W urodzinową sobotę na młyńskim tarasie ROBOproject zaprezentowało interaktywnego robota. SANBOT to inteligentny, zaprogramowany pracownik ROBOproject, który z chęcią, jeśli tylko do niego podeszło opowiadał ciekawostki na temat Mariana Rejewskiego. W specjalnie wydzielonej strefie odwiedzający mogli zbudować konstrukcje z LEGO oraz zaprogramować roboty LEGO Education, a na interaktywnej macie spróbować swoich sił w sterowaniu robotami marki Photon. Na drukarce 3D można było wydrukować monety okolicznościowe, a ponadto zagrać w wielkoformatową grę Memory.   

Stowarzyszenie Freelab  z Wrześni wystawiło sześć drukarek 3D. Uczestnicy pikniku mogli poznać specyfikę tego rodzaju wydruków oraz zapoznać się z terminem projektowania parametrycznego, czyli takiego, dzięki któremu możliwe jest tworzenie innowacyjnych projektów technologicznych, inspirowanych światem przyrody. Nie zabrakło również praktyki. Była wyjątkowa szansa na spróbowanie swoich sił w przygotowaniu własnego modelu parametrycznego i następnie wydrukowanie go na drukarce 3D.  Można też było posłuchać minikoncertu. Skrzypaczka zagrała na instrumencie, który powstał dzięki technice druku 3D.

Druga edycja pikniku popularnonaukowego poświęcona Marianowi Rejewskiemu przyciągnęła setki uczestników, którzy pomimo upalnej pogody nie rezygnowali z odwiedzenia wszystkich stoisk.