Bohate­rowie niewi­dzialnego frontu wojny wywiadowczej

W 2000 roku została powołana Polsko-Brytyjska Komisja Historyczna do Spraw Dokumentacji Działalności Polskiego Wywiadu w II Wojnie Światowej i Jego Współdziałania z Wywiadem Brytyjskim. Dopiero wtedy, po ponad 50 latach, Brytyjczycy otworzyli swoje archiwa. Wówczas okazało się, jak wiele świat zawdzięcza Polakom (wszystkie polskie materiały wywiadowcze były w czasie wojny przekazywane Brytyjczykom, a w 1954 r. pełne archiwa naszego wywiadu rząd emigracyjny przekazał brytyjskim władzom).

Podstawowym zadaniem Komisji była identyfikacja i ocena ocalałych dokumentów dot. działalności wywiadu polskiego w czasie II wojny światowej. Polscy badacze odnaleźli wiele nieznanych wcześniej akt. Owocem ich pracy była dwutomowa publikacja w języku polskim i angielskim opatrzona wstępem premierów Tony'ego Blaira i Marka Belki. Nie zabrakło w niej dokumentów odnoszących się do współpracy radiowywiadowczej i losów polskich kryptologów Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego. Upowszechnienie tych akt stanowiło duży krok naprzód w kształtowaniu świadomości Brytyjczyków, którzy przez przeszło pół wieku całkowicie pomijali znaczenie pracy polskich kryptologów.

Mija 10. rocznica ogłoszenia raportu tej komisji kierowanej przez prof. Darię Nałęcz i Tessę Stirling. Konkluzja z niego jest następująca: Polska miała najbardziej rozległą i najsprawniejszą sieć wywiadu ze wszystkich państw alianckich. Działało w niej około 20 tys. ludzi, a największymi osiągnięciami polskiego wywiadu było przede wszystkim rozszyfrowanie Enigmy oraz dostarczenie do Wielkiej Brytanii informacji o tajnej broni Hitlera - rakiecie V-2. W Afryce, Europie czy na Atlantyku nie było operacji wojskowej, w ramach której wiedza uzyskana dzięki złamaniu Enigmy nie byłaby kluczowa.




Wznowienie cyklu „Sensacje XX wieku“

Dzięki współpracy Telewizji Polskiej i National Geographic Channel powstaną kolejne odcinki popularnego cyklu programów Bogusława Wołoszańskiego "Sensacje XX wieku". Cztery widowiska, częściowo inscenizowane z udziałem znanych aktorów, poświęcone zostaną historii złamania kodu Enigmy przez Mariana Rejewskiego i jego współpracowników.

Bogusław Wołoszański zrealizował w latach 1983-2005 kilkadziesiąt odcinków "Sensacji...", które miały dużą oglądalność na antenie TVP. Obecnie nadawane są w National Geographic Channel. Zapowiada się duża gratka dla szerokich rzesz miłośników historii opowiedzianej w bardzo interesujący sposób.

- Dzięki Polakom wojna nie tylko trwała krócej, ale dzięki Polakom alianci tę wojnę wygrali. I nie chodzi, oczywiście, o nasze armie [...], lecz paru ludzi, którzy złamali Enigmę - powiedział Wołoszański w programie "Świat się kręci" zapowiadając powrót swojego cyklu do telewizji publicznej.

Bogusław Wołoszański w programie "Świat się kręci"




Pomijani polscy łamacze szyfrów

Przez lata Brytyjczycy przekonywali, że sukces złamania kodu Enigmy należy do naukowców pracujących w Blechley Park. Jednak to zespół polskich matematyków z Marianem Rejewskim na czele dokonał tego już w 1932 roku. Prawda o polskim wkładzie w odczytywanie niemieckich szyfrogramów wojennych z trudem przebija się do świadomości Europejczyków. Brytyjczycy wreszcie przyznali, że  Alianci mieliby problemy z wygraniem wielu kampanii, gdyby nie sukces genialnych Polaków. Po 75 latach od przekazania przez Polskę swoim sojusznikom wyników prac nad Enigmą, dzięki którym Francuzi i Brytyjczycy mogli odczytywać tajne raporty i przewidywać ruchy niemieckich wojsk, nareszcie poinformowała o tym BBC m. in. w artykule Gordona Corery Poland's overlooked Enigma codebreakers.




Wystawa dotarła do Muzeum Ziemi Chełmińskiej

Wystawa "Marian Rejewski - bydgoszczanin, matematyk, kryptolog" przybyła do Chełmna, jednego z najpiękniejszych miast w Polsce. W Muzeum Ziemi Chełmińskiej 19 marca 2014 r. otwarto wystawę z udziałem zaproszonych gości, uczniów i nauczycieli miejscowych szkół. W Sali Mieszczańskiej Ratusza powitała wszystkich zebranych Ewa Gerke, dyrektor muzeum, która podziękowała dyrektor PBW w Bydgoszczy, Ewie Pronobis-Sosnowskiej za stworzenie możliwości obejrzenia wystawy mieszkańcom, a także gościom odwiedzającym Chełmno. Kustosz Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy płk Jerzy Lelwic wygłosił interesującą prelekcję, oprowadzając gości po wystawie.




Miesz­kańcy Koronowa poznają tajemnicę Enigmy

 

17 lutego 2014 roku wystawa o Marianie Rejewskim zawitała w Zespole Szkół Zawodowych w Koronowie. Oglądanie ekspozycji poprzedził wykład płk. Jerzego Lelwica, który w zajmujący sposób przybliżył historię rozszyfrowania Enigmy przez Mariana Rejewskiego i jego współpracowników. Ze względu na duże zainteresowanie odbiorców, prelegent został zaproszony ponownie 24 lutego br. Koronowska filia Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bydgoszczy zorganizowała te interesujące lekcje historii dla gimnazjalistów, uczniów szkół ponadgimnazjalanych, nauczycieli i mieszkańców.




Otwarcie wystawy w Tucholi o dokona­niach patrona biblioteki

25 czerwca 2013 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Tucholi otworzyliśmy wystawę "Marian Rejewski - bydgoszczanin, matematyk, kryptolog". Pomimo ulewnego deszczu na inaugurację przybyli goście: Tadeusz Kowalski - burmistrz Tucholi, Magdalena Kurpinowicz ze Starostwa Powiatowego w Tucholi, Maria Ollick - prezes Borowiackiego Towarzystwa Kultury, nauczyciele, uczniowie oraz mieszkańcy zainteresowani życiem i działalnością bohatera ekspozycji.

W sali multimedialnej Książnicy Tucholskiej gości powitała Hanna Bronke - dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej, a następnie głos oddała Markowi Michalakowi - kierownikowi tucholskiej filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy. Do zebranych zwrócili się też burmistrz Tucholi i reprezentantka starostwa. W ciepłych słowach podziękowali dyrektor Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej - Ewie Pronobis-Sosnowskiej za umożliwienie obejrzenia wystawy mieszkańcom i gościom przebywającym w Tucholi. Dyrektor biblioteki opowiedziała o programie edukacyjnym związanym z ekspozycją, a następnie rozpoczęła się prelekcja płk. Jerzego Lelwica - kustosza Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy. Po jej zakończeniu wszyscy udali się na zwiedzanie. Szczególne zainteresowanie wzbudziła replika Enigmy. Goście wystawy zasypali kustosza pytaniami, na które uzyskali wyczerpujące odpowiedzi.

W Tucholi w lipcu odbywają się Dni Borów Tucholskich i w związku z tym, aby z ekspozycją mogła się zapoznać jak najszersza grupa odbiorców, wystawa będzie dostępna w Miejskiej Bibliotece Publicznej do 20 lipca br.




Otwarcie wystawy ”Marian Rejewski – bydgosz­czanin, matematyk, kryptolog” w Sępólnie Krajeńskim

Wystawa ”Marian Rejewski – bydgoszczanin, matematyk, kryptolog”, zorganizowana przez Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką w Bydgoszczy, dotarła do Sępólna Krajeńskiego.

Blisko sto osób przybyło na uroczyste otwarcie, które odbyło się w poniedziałek 17 czerwca 2013 r. w sali konferencyjnej miejscowego Centrum Aktywności Społecznej. Wśród gości byli burmistrz Sępólna Krajeńskiego Waldemar Stupałkowski, zastępca burmistrza Marek Zieńko, przewodniczący Rady Miejskiej Sępólna Krajeńskiego Stanisław Rohde, dyrektorzy instytucji kultury, szkół, nauczyciele, uczniowie oraz mieszkańcy - miłośnicy historii. Gości przywitał kierownik sępoleńskiej Filii PBW, a następnie dyrektor Ewa Pronobis-Sosnowska zapoznała z celami projektu edukacyjnego, którego częścią jest wystawa o Marianie Rejewskim, patronie biblioteki.

Oglądanie repliki Enigmy oraz plansz prezentujących życie i działalność Mariana Rejewskiego i dokonania polskich kryptologów poprzedziła prelekcja kustosza Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy płk. Jerzego Lelwica. W interesujący i przystępny sposób pan kustosz mówił m.in. o wpływie złamania szyfru niemieckiej Enigmy na losy II wojny światowej.

Wystawę można oglądać w sali ekspozycyjnej Centrum Aktywności Społecznej do 21 czerwca br.

 




O Marianie Rejewskim w siedzibie inowro­cław­skiej Filii PBW

10 czerwca 2013 r. w siedzibie Biblioteki Pedagogicznej w Inowrocławiu odbyła się uroczystość otwarcia wystawy "Marian Rejewski - bydgoszczanin, matematyk, kryptolog", prezentującej życie i działalność wybitnego Patrona Biblioteki. Inauguracji wystawy dokonano w asyście zastępcy prezydenta Inowrocławia Wojciecha Piniewskiego oraz przedstawiciela Urzędu Marszałkowskiego, dra Rafała Szczerkowskiego. Dyrektor Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bydgoszczy Ewa Pronobis-Sosnowska zaprezentowała cele i założenia organizacyjne wystawy, a kierownik inowrocławskiej Filii, gospodarz wystawy, Anna Wójcik powitała zgromadzonych.

Wśród zaproszonych gości byli także: dyrektor Biblioteki Miejskiej w Inowrocławiu Dorota Drobnik-Stefańska, zastępca prezesa Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego Mariola Cierpisz oraz przewodnicząca Sekcji Emerytów Oddziału ZNP Irena Grochowska.

Wystawę poprzedziła prelekcja o Marianie Rejewskim i dokonaniach polskich kryptologów oraz wpływie złamania szyfru niemieckiej Enigmy na losy II wojny światowej, wygłoszona przez płka Jerzego Lelwica, kustosza Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy. W prelekcji uczestniczyli głównie inowrocławscy nauczyciele oraz zaproszeni przedstawiciele Wojska Polskiego, a wśród nich pułkownik Jan Czerniak, prezes Koła Związku Żołnierzy Wojska Polskiego w Inowrocławiu. Zarówno prelekcja jak i wystawa cieszyła się ogromnym zainteresowaniem.