Enigma w Barcinie

Kolejnym miastem na Pałukach, do którego dotarła Enigma, jest Barcin. W tamtejszej Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy im. Jakuba Wojciechowskiego odbyło się 18 marca 2015 roku spotkanie z kustoszem Muzeum Wojsk Lądowych pułkownikiem Jerzym Lelwicem. Temat wykładu brzmiał „Marian Rejewski i tajemnice Enigmy”. Prelegent w niezwykle interesujący sposób opowiadał o wkładzie polskich kryptologów w złamanie niemieckich szyfrów i o burzliwych losach znakomitych matematyków. Szczególne zainteresowanie słuchaczy wzbudziła replika Enigmy.




Spotkanie z Enigmą w Żninie

16 marca 2015 r. w Muzeum Ziemi Pałuckiej odbyło się ponowne spotkanie z płk. Jerzym Lelwicem, kustoszem Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy. Dzięki staraniom organizatora - żnińskiej filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bydgoszczy -  w tej ciekawej lekcji historii uczestniczyła młodzież z Zespołu Szkół Niepublicznych w Bożejewicach, Szkoły Podstawowej w Słębowie i Zespołu Szkół Ekonomiczno-Handlowych w Żninie. Uczniowie z uwagą wysłuchali prelekcji o Marianie Rejewskim i złamaniu kodów niemieckiej maszyny szyfrującej. Szczególnym zainteresowaniem cieszyła się przywieziona ponownie do Żnina replika Enigmy.




Z historii Bydgoszczy – Marian Rejewski i Enigma

W dniu 13 marca 2015 roku w auli Aresztu Śledczego w Bydgoszczy odbyło się spotkanie z Panią Hanną Sowińską redaktor Gazety Pomorskiej oraz Panem Jerzym Lelwicem, kustoszem Muzeum Wojsk Lądowych w ramach obchodów roku Mariana Rejewskiego. Przeprowadzili oni prelekcję dla osadzonych pt. Marian Rejewski - Kopernik Bydgoszczy.

Pani Redaktor w najdrobniejszych szczegółach przedstawiła zebranym bydgoskie miejsca związane z bohaterem wykładu. Ukazane zostały dzieje bydgoszczanina w czasie wojennej tułaczki oraz życie po powrocie do Ojczyzny. Poznaliśmy również wkład Rejewskiego w złamanie kodu Enigmy.
Marian Rejewski urodził się 16 sierpnia 1905 r. w Bydgoszczy. W 1929 roku podczas studiów matematycznych na Uniwersytecie Poznańskim Rejewski został skierowany przez profesora Zdzisława Krygowskiego na tajny kurs kryptologii, którego organizatorem było Biuro Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego WP. Jesienią 1930 roku utworzono w Poznaniu filię Biura Szyfrów, w której zatrudniono między innymi Mariana Rejewskiego, a od 1 września 1932 wszystkie prace kryptologiczne przeniesiono do warszawskiego Biura Szyfrów Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Rejewski zaczął pracować nad Enigmą w ciągu kilku tygodni odkrywając sposób okablowania wirników niemieckiej maszyny szyfrującej. Następnie wraz z kolegami ze studiów Różyckim i Zygalskim opracował techniki umożliwiające regularne odczytywanie szyfrogramów z Enigmy. Wkład Rejewskiego w złamanie kodu Enigmy polegał na opracowaniu katalogu kart i cyklometru, a po zmianie sposobu kodowania w 1938 roku zaprojektowaniu bomby kryptologicznej.
W dalszej części spotkania Pan Kustosz zaprezentował kopię niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Przedstawił podstawowe zasady działania urządzenia i  tajniki szyfrowania maszynowego. Po zakończeniu działań wojennych Marian Rejewski powrócił w 1946 roku do Polski, gdzie pracował jako urzędnik w bydgoskich fabrykach. Dopiero w 1967 roku ujawnił swój udział w złamaniu szyfru Enigmy i napisał wspomnienia, które zdeponował w ówczesnym Wojskowym Instytucie Historycznym.
W pamięci pozostał cytat Winstona Churchilla: „Złamanie szyfru Enigmy było najważniejszą bronią przeciwko Hitlerowi i jego armiom”.

(tekst kpt. M.Ciepluch, kpt. R. Fira, fot. kpt. R. Fira).




Otwarcie wystawy o Marianie Rejewskim w Żninie

9 marca 2015 r. w Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie odbyła się uroczystość otwarcia wystawy Marian Rejewski - bydgoszczanin, matematyk, kryptolog. Organizatorem spotkania było Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie i Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy Filia w Żninie.

Wśród zaproszonych gości byli m.in. Starosta Żniński – Zbigniew Jaszczuk, Przewodniczący Rady Miejskiej – Grzegorz Koziełek,  Kierownik Wydziału Promocji i Rozwoju Lokalnego Starostwa Powiatowego - Henryk Ciesielczyk, Prezes Żnińskiego Towarzystwa Kultury - Stefan Czarnecki, Zastępca Komendanta Powiatowej Straży Pożarnej w Żninie – Jarosław Umiński, Dyrektor Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bydgoszczy Ewa Pronobis-Sosnowska, dyrektorzy szkól, nauczyciele, młodzież gimnazjalna i licealna z trzech żnińskich szkół oraz mieszkańcy zainteresowani życiem i działalnością Mariana Rejewskiego.

Gości powitali Dyrektor Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie - Michał Woźniak oraz Kierownik Filii PBW w Żninie - Barbara Balkiewicz.

O wystawie, a także o udziale kryptologów polskich w rozszyfrowaniu Enigmy i ich wkładzie intelektualnym w pokonanie Państw Osi, opowiedział płk Jerzy Lelwic - kustosz Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy.




Złam Kod Bydgoszczy

W nocy z 23/24 stycznia odbył się XLI Harcerski Bydgoski Bieg Nocny zorganizowany przez Chorągiew Kujawsko-Pomorską ZHP Hufiec Bydgoszcz-Miasto przy współpracy z Pedagogiczną Biblioteką Wojewódzką im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy. W nawiązaniu do obchodów Roku Mariana Rejewskiego, tegoroczna edycja odbyła się pod hasłem "Złam Kod Bydgoszczy" i poświęcona była temu znanemu bydgoszczaninowi i polskiemu kryptologowi. Muzeum Oświaty, Wydział PBW, odwiedziło ponad 230 harcerzy - uczestników biegu. Zwiedzili oni wystawę poświęconą Marianowi Rejewskiemu i deszyfrowali zadania na komputerowych symulatorach Enigmy. Ostatni uczestnicy opuścili mury muzeum o 2:45 w nocy.




W telewizji o Roku Mariana Rejewskiego

Rok kryptologa "od Enigmy" będzie wyjątkowy w programie informacyjnym "Zbliżenia" TVP BYDGOSZCZ

zblizenia_tvp_bydgoszcz

 

Pomnikowy pogromca Enigmy w programie "Teleexpress extra" w TVP INFO

teleexpres_ekstra




Wystawa o Marianie Rejewskim w Brodnicy

Mieszkańcy kolejnego miasta w województwie kujawsko-pomorskim mogli obejrzeć wystawę „Marian Rejewski - bydgoszczanin, matematyk, kryptolog” przygotowaną przez PBW w Bydgoszczy.  Uczniowie, nauczyciele, przedstawiciele władz miasta i powiatu oraz goście zaproszeni do Zespołu Szkół Zawodowych w Brodnicy wysłuchali prelekcji płk. Jerzego Lelwica, kustosza Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, o Marianie Rejewskim, dokonaniach polskich kryptologów oraz wpływie złamania szyfru niemieckiej Enigmy na losy II wojny światowej. Pan pułkownik zaprezentował też replikę Enigmy, omawiał budowę maszyny i jej zastosowanie, podkreślając geniusz polskiego kryptologa, który poradził sobie z tak niezwykle trudnym zadaniem złamania szyfru. Wystawa trafiła do ZSZ w Brodnicy m.in. dzięki zaangażowaniu pp. Elżbiety i Włodzimierza Gaców.




Konfe­rencja naukowa

Tajemnice Enigmy 2004 - medal okolicznościowy

Dziesięć lat temu odbyła się pierwsza w Polsce konferencja poświęcona wkładowi polskich matematyków - Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego - w złamanie szyfru Enigmy. Jej organizatorami byli Urząd Miasta Bydgoszczy i Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku, Delegatura w Bydgoszczy. Honorowy patronat nad konferencją sprawowali: prof. Władysław Bartoszewski (Kustosz Pamięci Narodowej), Jan Nowak-Jeziorański (były dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa) i prof. Józef Garliński (historyk emigracyjny z Londynu, prezes Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie).

W spotkaniu uczestniczyli m.in. John Gallehawk (były dyrektor Muzeum Bletchley Park), David Kahn (historyk, który jako pierwszy podał światu nazwiska polskich matematyków, którzy złamali kod Enigmy), prof. dr hab. Zbigniew Palka (Prezes Polskiego Towarzystwa Matematycznego). Wśród gości znaleźli się także: córka Mariana Rejewskiego Janina Sylwestrzak, przedstawiciele ambasad Arnglii, Francji, USA i Niemiec oraz historycy i kryptolodzy. Konferencję otworzyli prezes IPN prof. dr hab. Leon Kieres i prezydent Bydgoszczy Konstanty Dombrowicz.

Celem konferencji było upamiętnienie 65. rocznicy przekazania przez Polaków aliantom Enigmy oraz urządzeń i metod, które umożliwiały odszyfrowanie tajnych depesz nieprzyjaciela.

Pierwszy dzień konferencji poświęcony był na prezentację znaczenia współpracy służb wywiadowczych Polski, Francji i Wielkiej Brytanii w 1939 roku. W specjalny sposób uczczono też i przypomniano zasługi bydgoszczanina Mariana Rejewskiego. Drugiego dnia konferencji zostały pokazane współczesne zastosowania technik kryptograficznych w zabezpieczaniu systemów komputerowych, w administracji, w bankowości, w telefonii komórkowej oraz w handlu elektronicznym.

"Tajemnice Enigmy - 65. rocznica przekazania Enigmy przez polski wywiad Państwom Sprzymierzonym". Bydgoszcz, 9-10 listopada 2004 r.