Bez złamania kodu Enigmy aliantom trudniej byłoby pokonać nazistowskie Niemcy. O tym m.in. opowiada brytyjsko-amerykański film "The Imitation Game" (Gra tajemnic). Jednak niewiele wspomina o roli polskich matematyków, a była ona decydująca.

Ekipa niemieckiej telewizji RBB podąża za uczniami z bydgoskiego Gimnazjum nr 24, którzy realizują projekt o Marianie Rejewskim pod opieką nauczycielki wiedzy o społeczeństwie Emilii Cherbor-Paciorek. W Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej w Bydgoszczy, gdzie można zobaczyć wystawę o Marianie Rejewskim oraz poznać tajniki szyfrowania na symulatorach Enigmy,  o dokonaniach genialnego kryptologa opowiada ekspert płk Jerzy Lelwic.

Promocja Roku Rejewskiego w wymiarze kosmicznym.

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ang. International Space Station, ISS) okrąża Ziemię 16 razy na dobę, lecz marcowe przeloty nad Polską przebiegają w nocy i bardzo wczesnych godzinach porannych. Ze względu na kształt wiązki anteny, wybrano 18 marca przelot o godz. 4.21 UTC. Przy azymucie 173°S maksymalna elewacja Międzynarodowej Stacji Kosmicznej wynosiła 64°. Digi APRS na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej funkcjonuje na częstotliwości 145.825 MHz.

O godz. 4.25 UTC do modułu „Zorza” RS0ISS na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, dotarła informacja o treści marianrejewski.pl kierowana na Twitter. Następnie sygnał z ISS został odebrany przez belgijską stację naziemną ON7EQ-10, pełniącą funkcję SatGate i kierującą pakiety danych do systemu APRS-IS.

Na konto Twittera @HamRadioTweets, specjalizującego się w odbiorze informacji z satelitów, marianrejewski.pl został dostarczony przez serwer KR0SIV umiejscowiony w Genevie w stanie Ohio, USA.

https://twitter.com/HamRadioTweets/status/577921604350554112

https://twitter.com/HamRadioTweets

http://www.findu.com/cgi-bin/msg.cgi?call=SP2ST-6

O godz. 4.27 UTC na Międzynarodową Stację Kosmiczną dotarła kolejna ramka, którą po potwierdzeniu przez RS0ISS, odebrała stacja naziemna SR5GK-3, zlokalizowana w Górze Kalwarii (IGate). Informacje wysłane na ISS:

Stacja APRS: SP2ST-6 z symbolem satelity

Komentarz: ENIGMA. REJEWSKI YEAR CELEBRATIONS via ISS   marianrejewski.pl

Lokalizacja: 53°07.51' N 18°01.53' E

Lokator: JO93AD

Ścieżka: SP2ST-6>APRS via RS0ISS*,qAR,SR5GK-3

http://aprs.fi/#!call=a%2FSP2ST-6&timerange=3600&tail=3600

Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ang. International Space Station, ISS) – pierwsza stacja kosmiczna wybudowana (od 1988 r.) przy współudziale wielu krajów. Okrąża Ziemię 16 razy na dobę na wysokości ok. 400 km.

APRS - Automatic Packet Reporting System - globalny system łączności radiowej, służący ustalaniu pozycji obiektów, oparty na technice Packet Radio.

Radiowa służba amatorska/krótkofalarstwo (ang. Amateur Radio, Ham Radio – od hammer – młotek – pracy pierwszych radiostacji iskrowych w USA – ok. 1910 r. – towarzyszył bardzo głośny dźwięk przypominający uderzenie młota/piorunu) – działalność polegającą na nawiązywaniu łączności radiowych na wydzielonych pasmach.

Więcej o ENIGMA. REJEWSKI YEAR CELEBRATIONS via ISS na stronie Akademickiego Klubu Krótkofalowców SP2PUT:

http://sp2put.utp.edu.pl/

W systemie APRS wprowadzony został nowy obiekt taktyczny ENIGMA z symbolem diamentu.

APRS - Automatic Packet (Position) Reporting System /System Automatycznego Raportowania Pozycji/ jest ogólnoświatowym systemem radiowym wykorzystywanym do ustalania pozycji obiektów za pomocą raportów pakietowych. APRS jest systemem cyfrowym i umożliwia taktyczną komunikację w czasie rzeczywistym w trybie „jeden do wielu”, co pozwala na odgrywanie kluczowej roli w sytuacjach nadzwyczajnych, zagrożenia bezpieczeństwa, akcjach ratowniczych i wyjątkowych sytuacjach społecznych.

System został opracowany przez Roberta Bruningę z United States Naval Academy /Akademia Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych/ posługującego się znakiem krótkofalarskim WB4APR.

Raporty w formie ramek AX.25 UI odebrane od obiektów zaopatrzonych w nadajnik APRS mogą być następnie przetwarzane, np. nanoszone na mapę elektroniczną.

http://aprs.fi/#!lat=53.12710&lng=18.02000

Obiekt ENIGMA z symbolem diamentu wskazuje na Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką w Bydgoszczy, której Patronem jest Marian Rejewski. PBW pełni funkcję koordynatora i ośrodka informacyjnego obchodów Roku Rejewskiego.

ENIGMA w systemie APRS:

Znak źródłowy: SP2ST-1

Komentarz: http://marian-rejewski.pl ROK REJEWSKIEGO

Lokalizacja: 53°07.50′ N 18°01.54′ E

Lokator: JO93AD

http://aprs.fi/#!mt=roadmap&z=11&call=a%2FENIGMA&timerange=3600&tail=3600

Więcej o obiekcie ENIGMA oraz systemie APRS na stronie Akademickiego Klubu Krótkofalowców SP2PUT:

http://sp2put.utp.edu.pl/

W dniu 13 marca 2015 roku 84 zuchów z hufca Bydgoszcz-Miasto wyruszyło na trasę biegu nocnego, którego bohaterem był Marian Rejewski. Zuchy odwiedziły Liceum Ogólnokształcące nr 1. W budynku tym mieściło się dawniej Państwowe Gimnazjum Klasyczne, które Rejewski ukończył w 1923 roku. Następnie w Muzeum Okręgowym w Spichrzach dzieci rozwiązywały krzyżówki i zagadki na multimedialnej wystawie. Nie zabrakło szyfrów i starych zabaw podwórkowych. Gawędę do zuchów wygłosił płk Jerzy Lelwic, który opowieścią o Enigmie i kryptologach potrafi zaciekawić wszystkie pokolenia.

Kolejnym miastem na Pałukach, do którego dotarła Enigma, jest Barcin. W tamtejszej Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy im. Jakuba Wojciechowskiego odbyło się 18 marca 2015 roku spotkanie z kustoszem Muzeum Wojsk Lądowych pułkownikiem Jerzym Lelwicem. Temat wykładu brzmiał „Marian Rejewski i tajemnice Enigmy”. Prelegent w niezwykle interesujący sposób opowiadał o wkładzie polskich kryptologów w złamanie niemieckich szyfrów i o burzliwych losach znakomitych matematyków. Szczególne zainteresowanie słuchaczy wzbudziła replika Enigmy.

16 marca 2015 r. w Muzeum Ziemi Pałuckiej odbyło się ponowne spotkanie z płk. Jerzym Lelwicem, kustoszem Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy. Dzięki staraniom organizatora - żnińskiej filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bydgoszczy -  w tej ciekawej lekcji historii uczestniczyła młodzież z Zespołu Szkół Niepublicznych w Bożejewicach, Szkoły Podstawowej w Słębowie i Zespołu Szkół Ekonomiczno-Handlowych w Żninie. Uczniowie z uwagą wysłuchali prelekcji o Marianie Rejewskim i złamaniu kodów niemieckiej maszyny szyfrującej. Szczególnym zainteresowaniem cieszyła się przywieziona ponownie do Żnina replika Enigmy.

W dniu 13 marca 2015 roku w auli Aresztu Śledczego w Bydgoszczy odbyło się spotkanie z Panią Hanną Sowińską redaktor Gazety Pomorskiej oraz Panem Jerzym Lelwicem, kustoszem Muzeum Wojsk Lądowych w ramach obchodów roku Mariana Rejewskiego. Przeprowadzili oni prelekcję dla osadzonych pt. Marian Rejewski - Kopernik Bydgoszczy.

Pani Redaktor w najdrobniejszych szczegółach przedstawiła zebranym bydgoskie miejsca związane z bohaterem wykładu. Ukazane zostały dzieje bydgoszczanina w czasie wojennej tułaczki oraz życie po powrocie do Ojczyzny. Poznaliśmy również wkład Rejewskiego w złamanie kodu Enigmy.
Marian Rejewski urodził się 16 sierpnia 1905 r. w Bydgoszczy. W 1929 roku podczas studiów matematycznych na Uniwersytecie Poznańskim Rejewski został skierowany przez profesora Zdzisława Krygowskiego na tajny kurs kryptologii, którego organizatorem było Biuro Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego WP. Jesienią 1930 roku utworzono w Poznaniu filię Biura Szyfrów, w której zatrudniono między innymi Mariana Rejewskiego, a od 1 września 1932 wszystkie prace kryptologiczne przeniesiono do warszawskiego Biura Szyfrów Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Rejewski zaczął pracować nad Enigmą w ciągu kilku tygodni odkrywając sposób okablowania wirników niemieckiej maszyny szyfrującej. Następnie wraz z kolegami ze studiów Różyckim i Zygalskim opracował techniki umożliwiające regularne odczytywanie szyfrogramów z Enigmy. Wkład Rejewskiego w złamanie kodu Enigmy polegał na opracowaniu katalogu kart i cyklometru, a po zmianie sposobu kodowania w 1938 roku zaprojektowaniu bomby kryptologicznej.
W dalszej części spotkania Pan Kustosz zaprezentował kopię niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Przedstawił podstawowe zasady działania urządzenia i  tajniki szyfrowania maszynowego. Po zakończeniu działań wojennych Marian Rejewski powrócił w 1946 roku do Polski, gdzie pracował jako urzędnik w bydgoskich fabrykach. Dopiero w 1967 roku ujawnił swój udział w złamaniu szyfru Enigmy i napisał wspomnienia, które zdeponował w ówczesnym Wojskowym Instytucie Historycznym.
W pamięci pozostał cytat Winstona Churchilla: „Złamanie szyfru Enigmy było najważniejszą bronią przeciwko Hitlerowi i jego armiom”.

(tekst kpt. M.Ciepluch, kpt. R. Fira, fot. kpt. R. Fira).

9 marca 2015 r. w Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie odbyła się uroczystość otwarcia wystawy Marian Rejewski - bydgoszczanin, matematyk, kryptolog. Organizatorem spotkania było Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie i Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy Filia w Żninie.

Wśród zaproszonych gości byli m.in. Starosta Żniński – Zbigniew Jaszczuk, Przewodniczący Rady Miejskiej – Grzegorz Koziełek,  Kierownik Wydziału Promocji i Rozwoju Lokalnego Starostwa Powiatowego - Henryk Ciesielczyk, Prezes Żnińskiego Towarzystwa Kultury - Stefan Czarnecki, Zastępca Komendanta Powiatowej Straży Pożarnej w Żninie – Jarosław Umiński, Dyrektor Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bydgoszczy Ewa Pronobis-Sosnowska, dyrektorzy szkól, nauczyciele, młodzież gimnazjalna i licealna z trzech żnińskich szkół oraz mieszkańcy zainteresowani życiem i działalnością Mariana Rejewskiego.

Gości powitali Dyrektor Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie - Michał Woźniak oraz Kierownik Filii PBW w Żninie - Barbara Balkiewicz.

O wystawie, a także o udziale kryptologów polskich w rozszyfrowaniu Enigmy i ich wkładzie intelektualnym w pokonanie Państw Osi, opowiedział płk Jerzy Lelwic - kustosz Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy.