Wokół Enigmy. Od narodzin krypto­logii matema­tycznej i złamania szyfrów Enigmy do rewolucji informatycznej

W Bramie Poznania odbyła się wczoraj konferencja naukowa "Wokół Enigmy..." Organizatorami wydarzenia byli: Brama Poznań ICHOT, Trakt Królewsko-Cesarski oraz Miasto Poznań. Merytorycznie konferencję wsparli: Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe oraz Zakład Matematyki Dyskretnej Wydziału Matematyki i Informatyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Celem konferencji było przedstawienie historii kryptografii, matematyki i informatyki przez specjalistów będących uznanymi autorytetami, a także wspólnym poszukiwaniem prawdy o przeszłości - ponad podziałami granicznymi. Przedstawiono historię Enigmy z dwóch perspektyw - polskiej oraz brytyjskiej.

Program konferencji wyglądał następująco:

  • Początki polskiej kryptografii w II Rzeczypospolitej - prof. dr hab. Grzegorz Nowik, Instytut Studiów Politycznych PAN w Warszawie
  • Od złamania szyfrów Enigmy do cywilizacji cyfrowej - dr Marek Grajek
  • Profesor Zdzisław Krygowski – mistrz poznańskich kryptologów. Doświadczenie z przeszłości – powód do dumy i kontynuacji - em. prof. UAM dr hab. Magdalena Jaroszewska, Wydział Matematyki i Informatyki
  • Jak dezinformacja wypaczyła potoczny obraz dziejów złamania Enigmy? - dr Marek Grajek
  • X, Y & Z. O dokonaniach poznańskich kryptologów i Alana Turinga – myśli i refleksje z perspektywy Bletchley Park - dr John Dermot Turing
  • Innowacyjne wynalazki informatyczne inżyniera Jacka Karpińskiego (1927 – 2010) w zbiorach Narodowego Muzeum Techniki w Warszawie - Mirosław Zientarzewski, dyrektor Narodowego Muzeum Techniki w Warszawie
  • Kod DNA – powstanie, znaczenie, sposoby odczytu - Jan Badura, Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej, prof. dr hab. Jacek Błażewicz, Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej, Artur Laskowski, Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej, Karolina Zwiewka, Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej
  • Rozwój badań naukowych i innowacji z wykorzystaniem zaawansowanej infrastruktury informatycznej - dr Cezary Mazurek, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, dr Maciej Stroiński, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, prof. dr hab. Jan Węglarz, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe/Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej



Kto złamie szyfry? Konkurs ogólnopolski

Ruszyła kolejna edycja fascynującej edukacyjnej gry internetowej, która łączy w sobie elementy historii, matematyki i logiki. Jest ona doskonałą propozycją edukacyjną dla uczniów, studentów, nauczycieli i nie tylko.
Łamacze Szyfrów, bo o tej grze mowa, powstała pod wpływem inspiracji dziejami polskich kryptologów, którzy przed II wojną światową złamali kod Enigmy. Gra wprowadza młodych ludzi w świat kryptologii, wiodąc ich w niezwykle interesujący sposób od starożytnych metod utajniania informacji, po wojenne zmagania z niemieckim szyfrem Enigmy. Na wszystkich poziomach gry uczestnicy rozwijają swoje umiejętności matematyczne, uczą się logicznego myślenia i stykają się z nieznaną powszechnie historią.
Gra Łamacze Szyfrów to również kształtowanie zdolności pracy w grupie, gdyż biorą w niej udział trzyosobowe zespoły. Ta z drużyn, która jako pierwsza, po przejściu wszystkich etapów, ułoży napis ENIGMA na wirtualnych rotorach, zwycięża w grze i wygrywa nagrodę główną.

Poniżej zamieszczamy linki do informacji skierowanych do uczniów.
PLAKAT
ULOTKA
SPOT PROMOCYJNY

Szczegóły znajdą Państwo na stronie www.lamaczeszyfrow.pl




Wystawa towarzy­sząca konfe­rencji CYBERSEC 2018

W Pałacu Czeczotki przy Rynku Głównym w Krakowie czeka na zwiedzających nielada atrakcja. Wystawa Cyfry, Kody, Szyfry – 100 Lat Niepodległej będzie udostępniona nieodpłatnie od 29 września do 12 października 2018 r. (od wtorku do niedzieli, w godz. 12-18). Grupy szkolne mogą skorzystać z usług przewodnika.

Ekspozycja prezentuje sylwetki matematyków, którzy zmienili losy świata - Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego, Henryka Zygalskiego, Jana Kowalewskiego (złamał szyfry w okresie wojny polsko-bolszewickiej) i Alana Turinga. Ukazuje także historię legendarnej lwowskiej szkoły matematycznej, skupionej wokół Stefana Banacha i Hugona Steinhausa.

Wystawa akcentuje siłę współpracy międzynarodowej. Polscy i brytyjscy kryptolodzy przyczynili się do szybszego zakończenia II wojny światowej. Jednocześnie wymiana informacji wywiadowczych rozpoczęła strategiczne relacje wywiadów Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, które następnie przerodziły się we współpracę znaną pod nazwą Five Eyes.

Ostatnia część wystawy dotyczy powojennych osiągnięć polskich matematyków i kryptologów: Stanisława Ulama, który brał udział w pracach nad bombą wodorową i nad stworzeniem pierwszych komputerów, prof. Henryka Woźniakowskiego oraz prof. Aleksandra Mądrego, uważanego za jednego z najwybitniejszych światowych informatyków.

Na wystawie można również obejrzeć egzemplarz oryginalnej, wojskowej Enigmy wypożyczony ze zbiorów Agencji Wywiadu.




Sir Dermot Turing na WCC

"Marian Rejewski, który złamał jako pierwszy kod Enigmy, należał do największych umysłów XX wieku..." - powiedział bratanek słynnego angielskiego kryptologa Alana Turinga. W Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym sir Dermot Turing wypowiedział te słowa podczas wykładu „Czy Alan Turing widział Enigmę w Bletchley Park?" Jest on autorem biografii Alana Turinga (Prof: Alan Turing Decoded), w której opisuje zmagania swojego wuja z niemiecką maszyną szyfrującą, a także innych publikacji o Enigmie i informatyce (The Story of Computing; X, Y and Z - the real story of how Enigma was broken).
Prelegent mówił m.in. o roli, jaką odegrali polscy kryptolodzy w rozszyfrowaniu Enigmy jeszcze przed II wojną światową. Przypomniał o tym, że polski wywiad przekazał w 1939 r. wywiadom Anglii i Francji dwie repliki Enigmy, plany konstrukcyjne oraz diagramy „bomby kryptologicznej”, zbudowanej na podstawie opracowania teoretycznego Mariana Rejewskiego, komplet „płacht Zygalskiego” oraz udostępnił wszystkie metody ułatwiające dekryptaż.

Światowy Kongres Informatyczny WCC jest organizowany przez Międzynarodową Federację ds. Przetwarzania Informacji (IFIP), międzynarodową organizację pozarządową utworzoną w 1960 r. pod auspicjami UNESCO. Członkami IFIP są towarzystwa i akademie nauk z ponad 50 krajów.




Najlepsza wystawa w plebi­scycie MHP

Ogłoszono wyniki 11. edycji plebiscytu "Wydarzenie Historyczne Roku". Za najlepszą wystawę został uznany szyfrokontener "Pogromcy Enigmy", którą zorganizował Urząd Miasta Poznania.

Konkurs jest organizowany przez Muzeum Historii Polski we współpracy z portalem historia.org.pl. Celem plebiscytu jest uhonorowanie organizatorów, twórców oraz inicjatorów najciekawszych przedsięwzięć historycznych minionego roku promujących historię i kulturę Polski w kraju i za granicą.

Plebiscyt składa się z dwóch etapów. W I etapie osoby prywatne i instytucje mają prawo do zgłoszenia wydarzeń za pomocą formularza internetowego. Następnie jury, złożone z przedstawicieli organizatorów oraz ludzi nauki i kultury, wybiera po pięć projektów w każdej z kategorii „Wystawa”, „Wydarzenie” oraz „Edukacja i multimedia”. Ostateczną decyzję, które projekty wygrają, podejmują w II etapie konkursu internauci w drodze ogólnodostępnego głosowania. Autorem statuetek dla zwycięzców jest wybitny rzeźbiarz Maciej Zychowicz.




Noc Muzeów 2018

Wystawę "Marian Rejewski - bydgoszczanin, matematyk, kryptolog" obejrzały setki miłośników nocnego zwiedzania. Jak co roku, odwiedzający Muzeum Oświaty w Bydgoszczy korzystali z symulatorów Enigmy, aby wcielić się w szyfrantów i próbować zrozumieć działanie niemieckiej maszyny szyfrującej, którą udało się pokonać polskim kryptologom. Wystawa, multimedialna prezentacja i symulatory Enigmy wywoływały żywe reakcje i nierzadko emocjonalne dyskusje..




O Rejewskim w Muzeum II Wojny Światowej

12 kwietnia 2018 o godzinie 17:00 odbędzie się spotkanie „Wokół postaci Mariana Rejewskiego – pogromcy Enigmy”, które poprowadzi dr Marek Szymaniak. Wykład „Wokół postaci Mariana Rejewskiego – pogromcy Enigmy” wygłosi dr Krzysztof Osiński. Gościem specjalnym spotkania będzie: Janina Sylwestrzak, córka Mariana Rejewskiego.
Marian Rejewski był jednym z czołowych polskich kryptologów i matematyków swojego pokolenia. W 1932 r., jako pracownik cywilny Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego, złamał kod Enigmy – niemieckiej maszyny szyfrującej. Przez następne lata, wraz ze swoimi współpracownikami, Jerzym Różyckim i Henrykiem Zygalskim, doskonalił sposoby odczytywania depesz sił zbrojnych III Rzeszy. Dziś jego dokonania uznaje się za jeden z największych wkładów Polski w zwycięstwo nad Niemcami w II wojnie światowej.

dr Krzysztof Osiński, pracownik naukowy Delegatury IPN w Bydgoszczy, popularyzator postaci Mariana Rejewskiego.
dr Marek Szymaniak, Kierownik Działu Naukowego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Każda osoba obecna na spotkaniu otrzyma broszurkę poświęconą polskiemu kryptologowi autorstwa Krzysztofa Osińskiego.

12 kwietnia 2018 r. (czwartek, godz. 17.00),
Sala Kinowa, poziom -3
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
WSTĘP WOLNY

źródło: muzeum1939.pl




85. rocznica złamania kodu ENIGMY

W końcówce roku 1932 udało się odczy­tać pierw­sze szyfro­gra­my niemiec­kie. Marian Rejewski sformu­ło­wał twier­dze­nie o iloczy­nie permu­ta­cji i wykorzystał je do przepro­wa­dzenia ataku krypto­lo­gicznego, w wyniku którego rozpo­znał podwój­nie zaszy­fro­wany klucz depeszy. Kryptolog stworzył matema­tyczny model Enigmy wojsko­wej zawie­ra­jący: okablo­wa­nie wirni­ków, sposób ich połącze­nia z klawia­turą oraz układ przewo­dów w wirniku wstęp­nym i odwra­ca­ją­cym.  Był to najwięk­szy dotąd w dziejach indywi­du­alny sukces krypto­lo­giczny.