Enigma w opowieści Eilidh McGinness

The Cipher Bureau.

W 2018 r. w Wielkiej Brytanii ukazała się powieść Eilidh McGinness pt. The Cypher Bureau o Marianie Rejewskim, urodzonym w Bydgoszczy w 1905 roku, absolwencie matematyki Uniwersytetu Poznańskiego z 1929 r. Na stronach powieści śledzimy jego losy od dzieciństwa aż do śmierci w 1980 roku.

Okładka książki "The Cypher Bureau" z flagą biało-czerwoną i znakiem Polski Walczącej oraz cieniami dwóch biegnących postaci.
W ciągu ostatnich kilku tygodni 1932 roku, już jako kryptolog Biura Szyfrów w Warszawie, Marian Rejewski opracował matematyczny model działania wojskowej wersji niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma – opis miał postać układu równań, gdzie niewiadomymi nie były liczby, ale funkcje obrazujące jak okablowanie części składowych maszyny wpływa na zmianę używanego alfabetu szyfrowego (wraz z naciśnięciem kolejnego klawisza na klawiaturze, by zaszyfrować kolejny znak tekstu). Następnie polski matematyki dokonał rzeczy niezwykłej – rozwiązał ten układ równań!*

W efekcie kilka tygodni później w warszawskim Biurze Szyfrów, mieszczącym się w Pałacu Saskim, pojawiły się polskie kopie maszyny Enigma, które historycy piszący po angielsku określają jako „reverse-engineered doubles” (dosł. sobowtóry opracowane techniką tzw. inżynierii wstecznej).

Maszyna szyfrująca Enigma.
Źródło: wikimedia

W świadomości społeczeństw na zachodzie Europy (zwłaszcza w Wielkiej Brytanii) i w Stanach Zjednoczonych utrwaliła się wersja historii złamania szyfru Enigma przedstawiana w kulturze popularnej, np. w filmach fabularnych. Rzekomo dopiero szczęśliwy traf – 9 maja 1941 r. egzemplarz Enigmy wydobyto z pokładu niemieckiej łodzi podwodnej – pomógł łamaczom szyfrów w Bletchley Park poznać tajniki budowy maszyny szyfrującej. Tymczasem już latem 1939 r. Biuro Szyfrów udostępniło Brytyjczykom i Francuzom kopie polskich wersji maszyn Enigma oraz ujawniło metody łamania depesz opracowane w ciągu sześciu lat przez Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego.

Czwarta strona okładki książki "The Cipher Bureau" z flagą biało-czerwoną ze znakiem Polski Walczącej.

 

Dobrze napisana nowoczesna powieść historyczna może mieć siłę oddziaływania. Jeśli nie przeinacza prawdy historii, to jej wartość edukacyjna jest nie do przecenienia.

Książka Eilidh McGinness, byłej szkockiej prawniczki, która od lat mieszka we Francji, wydaje się być jak kropla, która drąży skałę.

Podczas jednego z wywiadów autorka tak opowiadała o swej pracy nad powieścią:

Nosiłam się z zamiarem pisania romansów. Wtedy to po raz pierwszy usłyszałam o Marianie Rejewskim. Pierwsze pytanie, jakie pojawiło się w mojej głowie, brzmiało: jak to możliwe, że nigdy wcześniej nie słyszałam tym człowieku. Historia była moją pierwszą pasją. I nagle okazało się, że nie znałam prawdy, myliłam się – to nie Alan Turing był tym człowiekiem, który poznał tajniki maszyny szyfrującej Enigma (…) Nie mogłam skupić się na czymkolwiek, dopóki nie opowiedziałam całej historii w postaci książki pt. The Cypher Bureau.
Źródło: bookloverbookreviews.com 

Powieść Eilidh McGinness to opowieść trzymająca czytelnika w napięciu, pełna zwrotów akcji, ze wzruszającymi scenami z ostatnich lat życia bohatera.

W epilogu autorka oddaje głos córce Mariana Rejewskiego:

Cieszę się, że osiągnięcia [ojca] zostały docenione jeszcze za jego życia. Dużą przyjemność czerpał z wyjaśniania, jak udało mu się złamać szyfr. Był przy tym cudownie skromny. Zawsze bardzo dbał o docenienie wkładu wszystkich innych. (…)

A kiedy rola mojego ojca w Enigmie dobiegła końca, kiedy pracę wykonały tysiące ludzi w Bletchley Park i gdzie indziej. (…)

Każdy z nas ma ważną rolę do odegrania w życiu, niezależnie od tego, jak mała lub nieistotna może się ona wydawać. Pracując razem, ludzie mogą osiągnąć niesamowite rzeczy i pokonać niezwykłe przeszkody.

Warto zacytować kilka krótkich recenzji czytelników powieści ze Stanów Zjednoczonych:

Świetna lektura. Autorka łącząc fakty i fikcję, stworzyła poruszającą i skłaniającą do refleksji opowieść o pracy Mariana Rejewskiego i jego współpracowników z polskiego Biura Szyfrów. Ta część historii [złamania szyfru Enigmy] była mi nieznana.

Dzięki tej pięknej powieści wiele się dowiedziałem się o Polsce z okresu międzywojennego, potem o wojnie – o obozach przejściowych, obozach koncentracyjnych, o Francji i Anglii z czasów wojny, a wreszcie o powojennej Polsce. Nigdy nie słyszałem o polskiej pracy nad łamaniem szyfru Enigmy.

Niezwykle pouczająca książka. Ta książka otworzyła mi oczy na nieznane mi fakty z historii II Wojny Światowej. W książce są fragmenty wyciskające łzy i chwytające ze serce, ale także i pokrzepiające.**

Książka stanowi niemal gotowy scenariusz filmu fabularnego.

Od niedawna powieść The Cypher Bureau dostępna jest też jako książka elektroniczna (Kindle) oraz w wersji do słuchania (audiobook). Powieść wydano też w języku francuskim.

 


* To osiągnięcie Rejewskiego było początkiem zmagań Biura Szyfrów – do czytania przechwyconych szyfrogramów, czyli utajnionych depesz wysyłanych drogą radiową z użyciem alfabetu Morse’a, konieczne było „łamanie” kluczy dziennych, czyli ustawień ruchomych elementów maszyny szyfrującej (m.in. trzech wirników), obowiązujących danego dnia. Polskie Biuro Szyfrów z powodzeniem to czyniło, począwszy od stycznia 1933 r. dzięki wysiłkom trójki matematyków: Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego. Inżynierowie, którzy wcześniej zdołali zbudować kopię maszyny Enigma (wg projektu Rejewskiego), następnie pomagali w automatyzacji niektórych żmudnych czynności dekryptażu. Oczywiście pieczę nad wszystkimi działaniami mieli szefowie Biura Szyfrów.

Przez kolejne lata procedura szyfrowania była doskonalona przez kryptologów Hitlera, wprowadzono dodatkowe wirniki (do wyboru) i tzw. walec odwracający o innym okablowaniu. W odpowiedzi na te zmiany powstawały nowe metody i narzędzia łamania szyfrów, m.in. urządzenia elektromechaniczne zwane bombami Rejewskiego, czy płachty Zygalskiego (w Bletchley Park znane jako płachty Jeffreysa).

** Recenzje pochodzą ze strony amazon.com
W tym sklepie internetowym można odsłuchać fragmentu powieści. Lektorem jest Jason Keller.

 

Paweł Perekietka

 

Recenzja pochodzi z serwisu popularnonaukowego Muzeum Matematyki - logo dostępnego pod adresem muma.edu.pl, należącego do Fundacji Zakłady Kórnickie.




Pół wieku temu Rejewski ujawnił się jako osoba, która rozszy­frowała Enigmę

W odpowiedzi na wezwanie "Expressu Wieczornego", który w 1973 r. poszukiwał osób odpowiedzialnych za złamanie kodu Enigmy, Marian Rejewski napisał w liście do redakcji:

[...] to właśnie ja jestem tym, który jako pracownik Biura Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego [...] tę maszynę rozszyfrował.

Kopia listu Mariana Rejewskiego do redakcji "Expressu Wieczornego".
Kopia listu Mariana Rejewskiego do redakcji "Expressu Wieczornego". Archiwum Janiny Sylwestrzak. Repr. z książki R. Gawłowskiego "Jestem tym, który rozszyfrował Enigmę", 2022.

Dla uczczenia okrągłej rocznicy ujawnienia, kto stoi za sukcesem polskiego wywiadu, Kujawsko-Pomorskie Centrum Dziedzictwa Oświaty wraz Pedagogiczną Biblioteką Wojewódzką im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy przygotowało "Noc z Rejewskim" - wydarzenie w ramach projektu „Poznaj bydgoskich bohaterów“.

Organizatorów odwiedziły setki bydgoszczan, a także uczniowie ze Szkoły Podstawowej w Stołcznie (woj. pomorskie) i harcerze z Inowrocławia z 73 IDS. Nikomu nie powinno zabraknąć miłych wspomnień z tego spotkania. Wszystkie zaproponowane aktywności cieszyły się dużym zainteresowaniem: pokoje zagadek (ten fizyczny i wirtualne), szyfrowanie, emulatory Enigmy, szachy plenerowe, gry logiczne, pismo Braille’a, książki z rozszerzoną rzeczywistością czy zajęcia w szkole z początków XX w., czyli czasów, gdy Marian Rejewski uczęszczał w zaborze pruskim do Vorschule der Staedtichen Oberrealschule w Bydgoszczy.

Goście obejrzeli też prezentację wyświetloną na budynku sąsiedniego wieżowca i pokaz laserowy.

 

Tak wyglądała impreza widziana okiem kamery TVP Bydgoszcz, która objęła patronatem medialnym to wydarzenie (link do fragmentu programu pt. „Zbliżenia“ w TVP Bydgoszcz otwiera się w nowym oknie/karcie).Kadr z programu TV pt. "Zbliżenia" w TVP Bydgoszcz: Młodzież rozwiązuje zagadki z szyframi.© TVP Bydgoszcz




Miesz­kańcy Pruszcza poznają Mariana Rejewskiego

Kolaż zdjęć z uczestnikami prelekcji i wystawy o Marianie Rejewskim.

Uczniowie oraz dorośli mieszkańcy Pruszcza (woj. kujawsko-pomorskie) mieli okazję obejrzeć wystawę "Marian Rejewski - bydgoszczanin, matematyk, kryptolog", którą udostępniła Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bydgoszczy.

Dyrektor tej biblioteki, noszącej imię kryptologa, Ewa Pronobis-Sosnowska oraz nauczycielka z tej instytucji, Alina Melnicka-Zygmunt, przybliżyły sylwetkę Rejewskiego uczniom klas V-VIII Szkoły Podstawowej w Pruszczu. Zaprezentowana została replika maszyny szyfrującej Enigma, a uczniowie mogli poćwiczyć deszyfrowanie informacji na symulatorach tej maszyny.

 
Wystawa jest prezentowana w Gminnej Bibliotece Publicznej w Pruszczu do 31 maja 2023 r.



Pomógł wygrać wojnę“ - o Rejewskim w Podcaście Kopernikańskim

Kopernik w słuchawkach na uszach - znak pocastu na profilu społecznościowym.

Oficjalny podcast Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu w 9. odcinku przypomniał bydgoszczanina, który pomógł aliantom wygrać II wojnę światową. Marian Rejewski pierwszy złamał szyfr Enigmy, najważniejszej maszyny szyfrującej używanej przez hitlerowskie Niemcy. Dzięki Rejewskiemu i grupie współpracujących z nim kryptologów Alianci mieli wgląd w plany Niemców. "Pomógł wygrać wojnę" – duże słowa! Czy rzeczywiście tak było? O tym rozmawia Jarosław "Jarry" Jaworski z Książnicy Kopernikańskiej z dr Krzysztofem Osińskim z bydgoskiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej.

Odcinek jest dostępny w serwisach YouTubeSpotify i Anchor.

Dr Krzysztof Osiński: historyk, doktor nauk humanistycznych, pracownik naukowy Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Bydgoszczy. Specjalizuje się w historii najnowszej regionu kujawsko-pomorskiego, zajmuje się dziejami opozycji antykomunistycznej i zagadnieniami dotyczącymi represji stanu wojennego. 

Źródło: Książnica Kopernikańska w Toruniu




Francuski komiks pt. „Qui a cassé Enigma?“

Nazista z bronią, na niebie wiele samolotów bojowych, u dołu grupa kryptologów.

W kwietniu 2022 roku ukazał się na rynku wydawniczym komiks pt. "Qui a cassé Enigma? La véritable histoire du code secret nazi" (ISBN 9782380942972, format 29x20 cm, 116 stron).

Autorem publikacji jest Fabien Tillon, który napisał scenariusz na podstawie książki Dermota Turinga, a rysunki wykonał Lelio Bonaccorso. Do powstania komiksu przyczyniło się Ministère des armées (francuskie ministerstwo obrony). Książkę wydało Nouveau Monde Éditions z takim opisem:

Jesień 1931. Niemiecki szyfrant sprzedaje zdumiewający sekret francuskim agentom kontrwywiadu. To początek trwającej dekadę walki o złamanie najbardziej abstrakcyjnej i złożonej maszyny kodującej, jaką kiedykolwiek wynaleziono. Od zaatakowanej Polski po angielską wieś, od szwajcarskich gór po ładownie toczących wojnę U-Bootów, pościg w labiryncie cyfr, liter i zdrad.

Na okładce komiksu nazista z bronią, na niebie wiele samolotów bojowych, u dołu grupa kryptologów.
Okładka komiksu ©Nouveau Monde Eds

1932. W łazience brukselskiego hotelu francuski szpieg fotografuje pierwsze dokumenty opisujące nową, maszynę szyfrującą "Enigma", której kodu a priori nie da się złamać. Maszynę, z której zamierzają korzystać niemieckie służby specjalne. Kilka miesięcy później, z pomocą Francuzów, grupa polskich matematyków postanowiła odkryć skomplikowane działanie tej maszyny.

1940. Po klęsce Francuzów nad nazistami Francuzi i Polacy przekazują swoje odkrycia Brytyjczykom. W Bletchley Park rozwija się gigantyczne przedsięwzięcie dekodujące, od którego zależeć będzie wynik wojny.

Rok 1942. Pod nosami Niemców, w samym Vichy, Francuzi i Polacy kontynuują dekodowanie. Gestapo depcze im po piętach, a MI-6 ma absolutny priorytet w ich eksfiltracji. Tymczasem na Atlantyku niemieckie okręty podwodne prowadzą niszczycielskie polowanie na amerykańskie statki zaopatrujące Wielką Brytanię w broń, żywność i towary. Jeśli nie uda nam się bardzo szybko rozszyfrować wiadomości niemieckiej marynarki wojennej, Wielka Brytania nie wytrzyma. W Bletchley Park jeden z najwybitniejszych umysłów w historii nauki, Alan Turing, wniesie decydujący wkład... (przekład streszczenia wydawcy)

Obejrzyj fragment komiksu

Historia przedstawiona w komiksie nie skupia się na polskich kryptologach, ale też nie pomija znaczenia ich wkładu pracy w łamanie kodu Enigmy.




Konkurs dla uczniów z woj. kujawsko-pomorskiego

Portret mężczyzny w okrągłych okularach w mundurze wojskowym i napis Marian Rejewski - pogromca Enigmy, konkurs online. W tle klawiatura Enigmy.

W grudniu obchodzimy 90. rocznicę wielkiego sukcesu polskiego wywiadu wojskowego – złamania szyfru niemieckiej maszyny Enigma. Z tej okazji Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy ogłosiła konkurs internetowy dla uczniów klas 6 – 8 oraz młodzieży ze szkół ponadpodstawowych z województwa kujawsko-pomorskiego.

Konkurs polega na wykazaniu się wiedzą i umiejętnością sprawnego poszukiwania informacji, głównie ze źródeł cyfrowych. Należy udzielić odpowiedzi w formularzu zawierającym 22 pytania o zróżnicowanym stopniu trudności oraz wykonać jedno zadanie  – ukończyć Szkołę Szyfrów (wirtualny pokój zagadek). Po rozpoczęciu testu uruchamia się czasomierz,  a wypełnienie formularza musi zakończyć się w ciągu maksymalnie 120 minut.

Można otworzyć formularz na nowej karcie lub wypełnić go w poniższym okienku.

Konkurs potrwa do 16 grudnia (do godz. 21.00). 

Uczestnikom rekomendujemy skorzystanie z przydatnego pakietu źródeł wiedzy.

Cele konkursu, warunki uczestnictwa i szczegóły przebiegu opisane są w regulaminie (pobierz plik PDF 170 KB).

Zgoda rodziców/opiekunów prawnych uczestników niepełnoletnich

Klauzula informacyjna RODO dla uczestników konkursu i ich opiekunów prawnych

Zapraszamy do zabawy i rywalizacji.




Otwarcie wystawy w Młynach Rothera w Bydgoszczy

Obraz wyświetlany na elewacji Młynów Rothera.

W Centrum Nauki i Kultury Młyny Rothera w sobotę została oficjalnie otwarta wystawa pt. "Grudzień z Rejewskim. 90. rocznica złamania szyfru Enigmy". Przed wernisażem odbył się pokaz mapingu 3D na elewacji budynku.

 

Przybyłych gości witali harcerze przebrani w stroje z czasów, gdy Marian Rejewski wspólnie z Jerzym Różyckim i Henrykiem Zygalskim pracowali nad złamaniem szyfru Enigmy, której replikę można również zobaczyć w Młynach Rothera. Są tam też pamiątki po urodzonym w Bydgoszczy wybitnym kryptologu, czy zdjęcia ilustrujące życie Mariana Rejewskiego. Gości po wystawie oprowadzał płk Jerzy Lelwic z Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, który opowiadał ciekawostki z życia Mariana Rejewskiego.

To wspaniała wystawa, która przypomina o wielkich dokonaniach naszego bydgoszczanina, wspaniałego Polaka, genialnego matematyka - mówiła obecna podczas otwarcia wystawy zastępczyni prezydenta Bydgoszczy Iwona Waszkiewicz.

Wstęp na wystawę jest bezpłatny.

Źródła: bydgoszcz.pl, fot. Robert Sawicki, youtube.com/@radiopik




Grudzień z Rejewskim – 90. rocznica złamania szyfru Enigmy

Przez cały grudzień Bydgoszcz będzie obchodzić rocznicę wielkiego sukcesu polskiego wywiadu sprzed 90 lat - złamania szyfru Enigmy.

Harmonogram wydarzeń:

03.12.2022

12:00-13:30 Wykład hybrydowy, dr Marek Grajek, Młyny Rothera, Młyn II p.
dr Marek Grajek - informatyk, dziennikarz i historyk. W pierwszym obszarze specjalizuje się w zastosowaniach kryptologii, w drugim – w badaniach historii służb specjalnych, a w szczególności historii kryptologii.
„Matematyka plus inżynieria – dwie rewolucje, które umożliwiły triumf nad Enigmą”
W latach 30-tych szyfr Enigmy powszechnie uchodził za niemożliwy do złamania, jednak Polacy zdołali dokonać niemożliwego. Ich sukces powszechnie przypisuje się rewolucji w kryptologii, jaką było zastosowanie podejścia matematycznego zamiast dominujących dotąd metod lingwistycznych. To prawda, ale nie cała prawda. Matematyka pozwoliła uprościć drastycznie problem, jednak to, co pozostało, nadal wymykało się możliwościom ludzkiego umysłu. W tym momencie pałeczkę przejęli inżynierowie, a ich wysiłek w okresie II wojny światowej doprowadził do samego przedsionka cywilizacji cyfrowej.

Centrum Szyfrów Enigma z Poznania, Młyny Rothera, Mączny parter
Ludzie od starożytności ukrywali tajne informacje, posługując się szyframi i steganografią. Poprzez wieki ludzkość doskonaliła metody ukrywania cennych danych, a niemiecka maszyna szyfrująca Enigma podniosła w latach 20. i 30. XX wieku sztukę szyfrowania informacji na wcześniej nieosiągalny poziom. Na czym polegało działanie Enigmy? Jakie maszyny deszyfrujące przeciwstawili im polscy kryptolodzy Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki? Co to jest steganografia? Tego wszystkiego dowiecie się Państwo na stoisku Centrum Szyfrów Enigma, działającej od września 2021 roku marki Poznańskiego Centrum Dziedzictwa. Na nasze stoisko szczególnie zapraszamy rodziny z dziećmi!

14:00-14:30 „Enigmatic” Mimezis art, Młyny Rothera, Młyn II p.
Z okazji urodzin Rejewskiego zaprezentujemy spektakl „Enigmatic” – to etiuda nowocyrkowa inspirowana życiem i dokonaniami kryptologa. Stworzona dzięki połączeniu wieloletnich doświadczeń płynących z uprawiania sztuki pantomimy, teatru ruchu i żonglerki artystycznej. Widowisko zachwyci widzów w każdym wieku.

15:00-16:00 Wykład, warsztaty dr Agnieszka Pazderska, Młyny Rothera, Młyn II p.
Dr Agnieszka Pazderska - adiunkt badawczo-dydaktyczny w Katedrze Myśli Politycznej i Ruchów Społecznych Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Nagroda Rektora UKW w Bydgoszczy za uzyskanie tytułu doktora na podstawie wyróżnionej rozprawy doktorskiej. Autorka licznych tekstów i artykułów naukowych.
„Aktywność w mediach społecznościowych – szansa czy zagrożenie dla demokracji?”
Internet ma wpływ na niemal każdą płaszczyznę życia. Podczas wykładu zostaną poruszone kwestie dotyczące zagrożeń związanych z internetową aktywnością w życiu społecznym, m.in. bańka informacyjna, efekt komory pogłosowej, fake newsy i dezinformacja, a także haktywizm. Ponadto, przedstawione będą możliwości partycypacji politycznej w internecie, które mogą się przyczynić do podwyższenia jakości demokracji.

16:00 – Mapping, „Enigma”, Mennica, Młyny Rothera

16:30 – otwarcie wystawy, Młyn III p. Młyny Rothera
„GRUDZIEŃ Z REJEWSKIM – 90. ROCZNICA ZŁAMANIA  SZYFRU ENIGMY”
płk Jerzy Lelwic – oprowadzanie po wystawie

17:00-17:30 – „Enigmatic” Mimezis art, Młyny Rothera, Młyn II p.
Z okazji urodzin Rejewskiego zaprezentujemy spektakl „Enigmatic” – to etiuda nowocyrkowa inspirowana życiem i dokonaniami kryptologa. stworzona dzięki połączeniu wieloletnich doświadczeń płynących z uprawiania sztuki pantomimy, teatru ruchu i żonglerki artystycznej. Widowisko zachwyci widzów w każdym wieku.
18:00-19:00 wykład, Młyny Rothera, Młyn II p.
„GRUDZIEŃ Z REJEWSKIM”
Płk  Jerzy Lelwic - współautor kilku wydawnictw poświęconych historii polskiej kryptologii, aktywny uczestnik konferencji i sesji naukowych związanych z tematyką łamania szyfrów Enigmy. Autor „Kalendarium z życia i działalności  M. Rejewskiego”, kilku wystaw oraz wielu artykułów prasowych. Zaangażowany propagator dorobku i znaczenia osiągnięć polskiego radiowywiadu.

04.12.2022

15:00 – oprowadzanie po wystawie, płk Jerzy Lelwic, Młyny Rothera, Młyn III p.
 „GRUDZIEŃ Z REJEWSKIM – 90. ROCZNICA ZŁAMANIA  SZYFRU ENIGMY”

17:00-18:00 – wykład, Młyny Rothera, Młyn II p.
Płk  Jerzy Lelwic - współautor kilku wydawnictw poświęconych historii polskiej kryptologii, aktywny uczestnik konferencji i sesji naukowych związanych z tematyką łamania szyfrów Enigmy. Autor „Kalendarium z życia i działalności  M. Rejewskiego”, kilku wystaw oraz wielu artykułów prasowych. Zaangażowany propagator dorobku i znaczenia osiągnięć polskiego radiowywiadu.
16:00 Mapping, „Enigma”, Mennica, Młyny Rothera

10-11. 12.2022

12:00-15:00 – Miejskie Centrum Kultury, ul. Marcinkowskiego 12
„Marian Rejewski – Powrót do domu” – to okazja do symbolicznego spotkania Bydgoszczan z genialnym kryptologiem. Na pokładzie barki „Lemara” przeniesiemy się do momentu powojennego powrotu Rejewskiego do Polski. Rejewski podróżuje statkiem do Gdyni, zaś punktem docelowym jest Bydgoszcz…
Każdy, kto w dniach 10 i 11 grudnia, w godzinach 12.00-15.00, odwiedzi „Lemarę”, będzie mógł zapozować do wspólnej fotografii z bydgoskim bohaterem! Na miejscu otrzyma również darmowy wydruk zdjęcia…

10.12.2022


12:00 
– MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna)
Wykład plenerowy poprowadzi dr Monika Opioła-Cegiełka (UKW).
Marian Rejewski (1905−1980) to postać, której nie trzeba nikomu przedstawiać. Wybitny kryptolog, matematyk i pogromca Enigmy. Urodzony w Bydgoszczy, spędził tu kilkadziesiąt lat swojego życia. W trakcie spaceru wyczarujemy Bydgoszcz, której Marian Rejewski mógł doświadczyć zarówno w okresie międzywojennym, jak i po II wojnie światowej, gdy ponownie tu zamieszkał. Odwiedzimy miejsca, które pojawiły się na jego bydgoskiej mapie życia, a także te, które stworzyliśmy, by Rejewskiego upamiętnić.
Trasa ok. 3 km (1,5 godziny).

14.12.2022

17:00 – MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna)
Historia kryptologii od starożytności do współczesności – wykład Grzegorza Pluty dotyczący historii kryptologii wraz z warsztatami szyfrowania.
W pierwszej części zajęć w ramach wykładu zostaną przedstawione: dzieje kryptologii od starożytności przez narodziny nowoczesnych szyfrów, aż do współczesności; historia powstania oraz zasada działania niemieckiej Enigmy i jak udało się złamać jej szyfr dzięki polskim polskim kryptologom. Zobaczymy też prezentację postaci kryptologa i matematyka Mariana Rejewskiego, który przyczynił się do zakończenie II wojny światowej. W drugiej części zajęć odbędą się warsztaty, w ramach których uczestnicy poznają podstawowe metody szyfrowania.
Grzegorz Pluta zajmował się zawodowo funkcjonowaniem, rozwojem, wdrażaniem, administrowaniem oraz zarządzaniem systemami łączności i informatyki wykorzystywanymi dla potrzeb bezpieczeństwa państwa. Wiele lat związany był z Resortem Obrony Narodowej, gdzie odpowiadał za rozwój i funkcjonowanie systemów teleinformatycznych wykorzystywanych dla potrzeb obronności, pełniąc funkcję inżyniera, administratora systemów IT, starszego specjalisty oraz szefa wydziału komórki odpowiedzialnej za funkcjonowanie i wdrażanie systemów IT.

9-15.12.2022

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy przygotowała grę miejską w aplikacji ActionTrack. Rozgrywka konkursowa odbędzie się w dniach: 9-15.12.2022 r. Rozstrzygnięcie konkursu: 16.12.2022 – ogłoszenie wyników na stronach internetowych biblioteki i partnerów, wysłanie informacji do zwycięzców gry i zaproszenie ich na oficjalne wręczenie nagród 17.12.2022

17.12.2022

Młyny Rothera, sala z wystawą, Młyn III p.
Pokonkursowa wersja gry będzie dostępna od 17.12 (po wręczeniu nagród) do końca grudnia 2022 r.
Nagrody za I, II i III miejsce:
I miejsce: bon o wartości 300 zł (realizacja Empik) + gadżety
II miejsce: bon o wartości 200 zł (realizacja Empik) + gadżety
III miejsce: bon o wartości 100 zł (realizacja Empik) + gadżety

15-16.12.2022

 

16:00-18.00 – warsztaty z sitodruku dla dzieci od 6. do 10. r.ż., zapisy 20 osób, Spichlerz Zbożowy, II p. (duża sala)
Prowadzący: Otwarta Pracownia Sitodruku & Ładne Rzeczy
Warsztaty sitodruku, podczas których dzieci samodzielnie wydrukują na torbach bawełnianych ilustrację inspirowaną osobą Mariana Rejewskiego.
Podczas warsztatów dzieci zapoznają się z techniką sitodruku zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej. Na początku krótko opowiemy o technice sitodruku. Dzieci zapoznają się ze sprzętem. Następnie przejdziemy do części praktyczniej - najpierw każde dziecko wykona odbitkę na papierze, aby zapoznać się z techniką. Kolejnym krokiem będzie druk wzoru na torbie bawełnianej.
Po udanym drukowaniu przejdziemy do personalizowania nadruków. Każdy uczestnik będzie mógł ozdobić swoją torbę specjalnymi pisakami do tkanin. Zdobienie i personalizowanie polega na pokolorowaniu oraz dorysowaniu elementów na tkaninie.
Po skończonej pracy utrwalimy nadruki i dzieci będą mogły zabrać worek ze sobą do domu. Będzie to doskonała pamiątka z projektu.

 

2-30.12.2022

„Grudzień z Rejewskim” w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy:

  • Lekcje multimedialne dla uczniów „Mariana Rejewski, bydgoszczanin, matematyk, kryptolog” z elementami szyfrowania na symulatorach enigmy. Rejestracja: czytelnia1@pbw.bydgoszcz.pl
  • Pokój zagadek „Klub Enigma” dla uczniów powyżej 13. roku życia i osób dorosłych (grupy 4 – 6 osób) – Rejestracja telefoniczna 52 341 19 84 wew. 13. Escape room znajduje się w budynku Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy, przy ulicy Skłodowskiej-Curie 4. Wstęp darmowy.
  • Dawna szkoła” – szkoła, w której uczył się Marian Rejewski – lekcje w Muzeum Oświaty. Rejestracja telefoniczna 52 342 65 90.
  • Konkurs internetowy z nagrodami pt. „Marian Rejewski – pogromca Enigmy”, z wiedzy o Marianie Rejewskim – dla wszystkich zainteresowanych z regionu. Formularz ukaże się na stronie biblioteki 1 grudnia 2022 r. o g.14:00.
  • Konkurs z nagrodami na gazetkę szkolną z okazji 90. rocznicy złamania szyfru przez Mariana Rejewskiego, dla uczniów kl. 6 – 8 szkół podstawowych.