Ambitni uczniowie Technikum Elektronicznego w Bydgoszczy: Katarzyna Łabuńska, Agata Gierlicka, Katarzyna Przygońska, Eliza Jankowska, Edyta Kęcik, Michał Kalinowski, Paweł Kalka zrealizowali projekt „Polacy nieprzeciętni – Marian Rejewski” dofinansowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Ich działania wspierała Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, udostępniając wystawę poświęconą wybitnemu kryptologowi oraz Muzeum Wojsk Lądowych. Efektem pracy uczniów jest wirtualna wystawa o Marianie Rejewskim, oś czasu, gra oraz teksty pomagające zrozumieć działanie maszyny szyfrującej. Projekt można zobaczyć na stronie eduwystawy.

Obchody 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej są hołdem złożonym żołnierzom i ofiarom wojny. Polska chce także wykorzystać tę okazję do pokazania tego, co Europa zawdzięcza Polakom zmagającym się z wojskami okupacyjnymi. Kraków organizuje uroczystość, która ma pokazać, że Polacy pokonali Hitlera również siłą umysłu. Na przebieg wojny i długość jej trwania ogromny wpływ miał udział polskich matematyków w rozszyfrowaniu Enigmy, na czele z Marianem Rejewskim. Historycy oceniają, że dzięki kryptologom wojna zakończyła się 2 – 3 lata wcześniej, a śmierci uniknęło 20 – 30 milionów ludzi.

Fundacja Panteon Narodowy stworzyła w Krakowie symboliczny grób Jerzemu Różyckiemu, który pomimo zasług, jakie poczynił dla kraju i świata, nie miał miejsca, które można by określić jako miejsce jego wiecznego spoczynku (zaginął w 1942 roku w okolicy Balearów). Kapituła Panteonu zadecydowała o postawieniu w Kryptach jednego sarkofagu, do którego zostanie złożona ziemia z trzech miejsc związanych ze śmiercią trójki kryptologów, czyli z dna Morza Śródziemnego, z Chichester oraz z okolic grobu na Powązkach.

Uroczyste wręczenie piasku z dna Morza Śródziemnego synowi Jerzego Różyckiego panu Janowi Różyckiemu odbyło się 4 lipca w Ambasadzie RP w Madrycie. Gospodarzem wydarzenia była pani Marzenna Adamczyk, ambasador RP w Hiszpanii. 26 lipca odbyła się podobna ceremonia w Ambasadzie RP w Londynie, na której pan Ambasador Arkady Rzegocki wręczył symboliczną urnę z ziemią z Gardens of Remembrance w Chichester rodzinie Henryka Zygalskiego. Warszawski Garnizon WP zorganizował wręczenie ziemi z grobu Mariana Rejewskiego jego córce pani Janinie Sylwestrzak 29 sierpnia 2019 r.

Uroczystość złożenia urn do sarkofagu w Kryptach Panteonu Narodowego zaplanowana jest na 6 września br. o godzinie 11 kościele św. św. Piotra i Pawła w Krakowie, w podziemiach którego są Krypty Panteonu.

W uroczystości udział wezmą rodziny kryptologów z kraju i z zagranicy oraz Sir Dermot Turing, bratanek Alana Turinga, autor książki „X, Y, Z. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy”. W tej książce bratanek człowieka, który w Wielkiej Brytanii został wybrany człowiekiem stulecia, docenił prawdziwy wkład Polaków w rozkodowanie Enigmy, a w konsekwencji w skrócenie tego najtragiczniejszego w dziejach ludzkości konfliktu. Udział zapowiedzieli również przedstawiciele Sztabu Generalnego WP oraz kierownictwo Narodowego Centrum Bezpieczeństwa Cyberprzestrzeni.

W dniach 3 – 7 września odbywa się w Krakowie Jubileuszowy Zjazd Matematyków Polskich w stulecie Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Senat RP ogłosił rok 2019 rokiem matematyki. Harmonogram Zjazdu przewiduje udział uczestników w uroczystości w Panteonie. Zaproszone zostały władze Krakowa i województwa, rektorzy uczelni, przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, wszyscy kuratorzy wojewódzcy i wszystkie szkoły w Polsce, których patronami są kryptolodzy. Mieszkańcy Krakowa dowiedzą się o uroczystości z kilkuset plakatów umieszczonych w różnych miejscach. Szczególnymi adresatami zaproszeń są uczniowie krakowskich szkół.

Złamali kod Enigmy. Jesteśmy dumni. Dziękujemy.

Tak brzmi nazwa zaproszenia skierowanego głównie do dzieci i młodzieży. Organizatorzy chcą, aby młodsze pokolenia wiedziały o wielkiej polskiej szkole matematycznej okresu międzywojennego – lwowskiej, krakowskiej, wielkopolskiej. Chcą, aby nasza duma narodowa była budowana na dwóch filarach, tym bohaterskim, zbrojnym i tym, który pokazuje nasz wkład w rozwój światowej cywilizacji. Tak, jak nie wolno pozwolić zapomnieć o polskich lotnikach w Anglii, tak nie wolno zapomnieć o trzech geniuszach matematycznych, którzy wyprzedzili wszystkich europejskich kryptologów i pokonali Hitlera siłą umysłu. To będzie wielkie święto polskiej dumy, prawdziwej, zasłużonej.

Dla wielu zwiedzających muzea są atrakcyjne nocą i takich okazji jak Noc Muzeów nigdy nie przegapią. Wystawa "Marian Rejewski - bydgoszczanin, matematyk kryptolog" kolejny rok cieszyła się dużym zainteresowaniem. Zwiedzający coraz więcej wiedzą o Rejewskim, Enigmie i przychodzą do muzeum, aby podyskutować, podzielić się swoją wiedzą i emocjami związanymi z tą wybitną postacią. Lubią też pobawić się w odczytywanie zaszyfrowanych komunikatów na symulatorach niemieckiej maszyny szyfrującej.

Kalina Paciorek, uczennica Zespołu Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina w Bydgoszczy zwyciężyła w siódmej edycji Wojewódzkiego Konkursu Interdyscyplinarnego o Wielkich Polakach z serii „Regionalnych Olimpiad Wiedzy o Wielkich Polakach”. Tegoroczne hasło konkursu to „Bohater Polski Niepodległej Marian Rejewski – życie, dzieło i pamięć na tle historii Polski XX i XXI wieku”. Finał odbył się 21 marca w Urzędzie Marszałkowskim w Toruniu.

Uczestnikami konkursu przeprowadzonego w trzech etapach: szkolnym, rejonowym i wojewódzkim byli uczniowie klas VI, VII i VIII szkół podstawowych i III klas gimnazjalnych.  Udział w konkursie wzięło 425 uczniów z 56 szkół. Spośród 152 uczniów etapu drugiego – rejonowego, do finału (etap wojewódzki) zakwalifikowano 40 uczestników, którzy przez 90 minut rozwiązywali test pisemny. Tytuł laureata zdobyli ci, którzy uzyskali co najmniej 80% punktów.

Najlepsze wyniki uzyskali:

I miejsce: Kalina Paciorek, Zespół Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina w Bydgoszczy

II miejsce: Martyna Kaja Kumor, zespół Szkolno-Przedszkolny w Bądkowie (powiat aleksandrowski),

III miejsce: Zofia Bucholc, Zespół Szkół nr 10 w Toruniu,

IV miejsce: Oliwia Gałkowska, Zespół Szkół - im. Jana Pawła II w Skrwilnie - Gimnazjum (powiat rypiński),

V miejsce: Paweł Kamiński, Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Paterku (powiat nakielski).

Konkurs odbywa się pod patronatem marszałka województwa kujawsko-pomorskiego Piotra Całbeckiego. Organizatorem jest  Centrum Edukacji Młodzieży im. ks. Jerzego Popiełuszki w Górsku we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy, Civitas Christiana, Zgromadzeniem Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, Zgromadzeniem św. Michała Archanioła, Fundacją Centrum Edukacji Młodzieży, Kujawsko-Pomorskim Centrum Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy, Kujawsko-Pomorskim Centrum Edukacji Nauczycieli w Toruniu, Kujawsko-Pomorskim Centrum Edukacji Nauczycieli we Włocławku, Toruńskim Ośrodkiem Doradztwa Metodycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Toruniu, Instytutem Pamięci Narodowej, firmą Mat-Bud oraz Pedagogiczną Biblioteką Wojewódzką im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy.

Celem konkursu jest m.in. wychowanie do wartości poprzez pokazanie postaci Wielkich Polaków, szczególnie związanych z regionem kujawsko-pomorskim, rozwijanie zdolności stosowania zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu i rozwijanie interdyscyplinarnych umiejętności łączenia wiedzy i praktyki z różnych dziedzin naukowych.

Wyniki finałowego etapu konkursu zamieszczone są na stronie gorsk.org.pl. Uroczysta gala wręczenia nagród odbędzie się 10 kwietnia w Centrum Edukacji Młodzieży im. ks. Jerzego Popiełuszki w Górsku.

Beata Krzemińska
rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego
Fot. Szymon Zdziebło/ Tarantoga.pl, Finał Wojewódzkiego Konkursu Interdyscyplinarnego o Wielkich Polakach w Urzędzie Marszałkowskim
Źródło: www.kujawsko-pomorskie.pl

Pod takim tytułem ukazała się książka Dermota Turinga, bratanka światowej sławy kryptologa Alana Turinga. Autor opowiada o tym, jak Polacy złamali kod, Brytyjczycy ulepszyli system, a Francuzi doprowadzili do ich spotkania. Turing podkreślił, że złamanie kodu Enigmy było wynikiem starań Polski, Francji i Wielkiej Brytanii.

- Brytyjczycy nigdy nie zrobiliby kroku naprzód bez Polaków. Chciałem opisać tę historię w taki sposób, aby była bardziej znana, szczególnie w Wielkiej Brytanii - powiedział Turing w polskim radio, podkreślając, że Polacy mieli sześć czy siedem lat przewagi nad Brytyjczykami w pracach nad złamaniem kodu. Różnica w wiedzy i zaawansowaniu prac ujrzała światło dzienne, gdy Polacy, z powodu deficytu zasobów tuż przed wybuchem wojny, zaczęli dzielić się swoimi badaniami z wywiadem brytyjskim i francuskim.

- Brytyjczycy z pewnością nie mieli pojęcia, w jaki sposób podłączone są cewki wirnika. Byli absolutnie nieświadomi. Tymczasem wszystkie te kwestie zostały rozwiązane przez Mariana Rejewskiego w 1932 r. - powiedział Turing.

Oto opis wydawcy polskiego tłumaczenia tej ciekawej książki:

Gdy pod koniec 1932 r. oficer francuskiego wywiadu fotografował w łazience belgijskiego hotelu wykradzione instrukcje Enigmy, nie wiedział, że już kilka tygodni później polscy matematycy będą odczytywali tajne depesze III Rzeszy. I że położą fundament pod przyszłą działalność ośrodka Bletchley Park oraz oznaczoną kryptonimem „X, Y, Z” współpracę Francji, Wielkiej Brytanii i Polski.

X, Y, Z pokazuje, jak wywiady państw alianckich współdziałały przy złamaniu szyfrów Enigmy, jak pod nosem Niemców polscy kryptoanalitycy kontynuowali swą pracę na terenach kontrolowanych przez rząd Vichy, a potem w Wielkiej Brytanii, i jak później wspierali tajne służby Jego Królewskiej Mości, przyglądając się pierwszym krokom Związku Radzieckiego w zimnej wojnie.

Ludzie tworzący X, Y, Z byli oryginałami i ekscentrykami, którzy dostali się w tryby historii. Oto opowieść o nich.

W Bramie Poznania odbyła się wczoraj konferencja naukowa "Wokół Enigmy..." Organizatorami wydarzenia byli: Brama Poznań ICHOT, Trakt Królewsko-Cesarski oraz Miasto Poznań. Merytorycznie konferencję wsparli: Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe oraz Zakład Matematyki Dyskretnej Wydziału Matematyki i Informatyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Celem konferencji było przedstawienie historii kryptografii, matematyki i informatyki przez specjalistów będących uznanymi autorytetami, a także wspólnym poszukiwaniem prawdy o przeszłości - ponad podziałami granicznymi. Przedstawiono historię Enigmy z dwóch perspektyw - polskiej oraz brytyjskiej.

Program konferencji wyglądał następująco:

• Początki polskiej kryptografii w II Rzeczypospolitej - prof. dr hab. Grzegorz Nowik, Instytut Studiów Politycznych PAN w Warszawie
• Od złamania szyfrów Enigmy do cywilizacji cyfrowej - dr Marek Grajek
• Profesor Zdzisław Krygowski – mistrz poznańskich kryptologów. Doświadczenie z przeszłości – powód do dumy i kontynuacji - em. prof. UAM dr hab. Magdalena Jaroszewska, Wydział Matematyki i Informatyki
• Jak dezinformacja wypaczyła potoczny obraz dziejów złamania Enigmy? - dr Marek Grajek
• X, Y & Z. O dokonaniach poznańskich kryptologów i Alana Turinga – myśli i refleksje z perspektywy Bletchley Park - dr John Dermot Turing
• Innowacyjne wynalazki informatyczne inżyniera Jacka Karpińskiego (1927 – 2010) w zbiorach Narodowego Muzeum Techniki w Warszawie - Mirosław Zientarzewski, dyrektor Narodowego Muzeum Techniki w Warszawie
• Kod DNA – powstanie, znaczenie, sposoby odczytu - Jan Badura, Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej, prof. dr hab. Jacek Błażewicz, Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej, Artur Laskowski, Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej, Karolina Zwiewka, Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej
• Rozwój badań naukowych i innowacji z wykorzystaniem zaawansowanej infrastruktury informatycznej - dr Cezary Mazurek, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, dr Maciej Stroiński, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, prof. dr hab. Jan Węglarz, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe/Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej

Seria pięciu komiksów, których bohaterami są wybitne postacie związane z regionem kujawsko-pomorskim – Marian Rejewski, Władysław Raczkiewicz, Jerzy Popiełuszko, Jan Czochralski i Jan Paweł II – została wyróżniona w tegorocznej edycji konkursu Róża Regionów, organizowanego przez Wiadomości Turystyczne. Komiksy, których przygotowanie zlecił Urząd Marszałkowski w Toruniu, otrzymały wyróżnienie w kategorii „Projekt specjalny”.

„Marian Rejewski – bydgoszczanin, który złamał kod Enigmy” to niezwykła opowieść o kryptologu, skromnym człowieku, który dzięki swojemu geniuszowi matematycznemu złamał kod Enigmy. Scenariusz komiksu – Maciej Jasiński, rysunki – Jacek Michalski, konsultacja merytoryczna  - dr Krzysztof Osiński. Komiks jest dostępny online.

Kolejna edycja Wojewódzkiego Konkursu Interdyscyplinarnego „Wielcy Polacy” dotyczy życia i działań Mariana Rejewskiego, wybitnego polskiego matematyka i kryptologa, który złamał szyfr Enigmy, najważniejszej maszyny szyfrującej używanej przez hitlerowskie Niemcy.

Rejonowy etap konkursu Marian Rejewski – życie, dzieło i pamięć na tle historii Polski XX i XXI wieku odbył się 14 lutego 2019 r. Uczniowie Rejonu nr 2 obejmującego powiaty: miasto Toruń, toruński i aleksandrowski tradycyjnie już pisali tekst sprawdzający ich wiedzę w gościnnej Szkole Podstawowej nr 4 z Oddziałami Dwujęzycznymi w Toruniu. Przewodniczącą komisji była Danuta Potręć, konsultantka Kujawsko-Pomorskiego Centrum Edukacji Nauczycieli w Toruniu, które jest współorganizatorem Konkursu od początku powstania idei tego przedsięwzięcia w naszym województwie. W tym roku w Rejonie nr 2 wzięło udział 22 uczniów. Do etapu wojewódzkiego zakwalifikowało się 5 uczniów ze szkół: Zespół Szkolno-Przedszkolny w Bądkowie (2 osoby), Szkoła Podstawowa w Złejwsi Wielkiej (jedna osoba), Zespół Szkół w Konecku  (jedna osoba) oraz Zespół szkół nr 10 w Toruniu (jedna osoba). Etap wojewódzki konkursu odbędzie się 21 marca w Urzędzie Marszałkowskim.

Uczniowie bardzo ciekawie wypowiadali się na temat, co w życiu Mariana Rejewskiego wydało im się najbardziej poruszające. Poniżej kilka przykładów:

• Najbardziej poruszająca wydaje mi się jego ciężka praca nad odszyfrowaniem Enigmy. Ogromna liczba kombinacji szyfru, wielu ludzi mogłaby zniechęcić do dalszej pracy. On jednak był wytrwały i się nie poddał.
• Najbardziej poruszająca wydaje mi się jego determinacja i ogromny wysiłek w pracy nad złamaniem szyfru Enigmy.
• Marian Rejewski nigdy nie wyrzekł się swojej ojczyzny. Był geniuszem, a jednak nie odciął się od swoich korzeni i dalej pracował w Armii Polskiej.
• Według mnie najbardziej poruszające w życiu M. Rejewskiego było jego poświęcenie się matematyce i kryptologii. Mimo swojej wielkiej pasji nie mógł on jednak dalej pracować w zawodzie po II wojnie światowej.
• Kiedy wrócił po wojnie do Polski, mimo ogromnej wiedzy w dziedzinie matematyki został kasjerem. Władze komunistyczne go nękały i inwigilowały.
• Moim zdaniem najbardziej poruszającą rzeczą w życiu Mariana Rejewskiego jest fakt, że tak wybitny geniusz matematyczny nie mógł zajmować się kryptologią w powojennej rzeczywistości. Był skazany na urzędniczą pracę, która nie mogła zweryfikować jego umiejętności.
• Tragiczna i poruszająca wydaje mi się śmierć jego syna, to, że M. Rejewski nie zdążył się nim nacieszyć.
• Dzięki Rejewskiemu wojna trwała o 2–3 lata krócej.
• Poruszyło mnie bezgraniczne poświęcenie Rejewskiego dla ojczyzny. Jest dla mnie bohaterem.

Danuta Potręć – Pracownia Informacji i Promocji, KPCEN w Toruniu
Źródło: edupolis.pl