W dniu 13 marca 2015 roku 84 zuchów z hufca Bydgoszcz-Miasto wyruszyło na trasę biegu nocnego, którego bohaterem był Marian Rejewski. Zuchy odwiedziły Liceum Ogólnokształcące nr 1. W budynku tym mieściło się dawniej Państwowe Gimnazjum Klasyczne, które Rejewski ukończył w 1923 roku. Następnie w Muzeum Okręgowym w Spichrzach dzieci rozwiązywały krzyżówki i zagadki na multimedialnej wystawie. Nie zabrakło szyfrów i starych zabaw podwórkowych. Gawędę do zuchów wygłosił płk Jerzy Lelwic, który opowieścią o Enigmie i kryptologach potrafi zaciekawić wszystkie pokolenia.

Kolejnym miastem na Pałukach, do którego dotarła Enigma, jest Barcin. W tamtejszej Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy im. Jakuba Wojciechowskiego odbyło się 18 marca 2015 roku spotkanie z kustoszem Muzeum Wojsk Lądowych pułkownikiem Jerzym Lelwicem. Temat wykładu brzmiał „Marian Rejewski i tajemnice Enigmy”. Prelegent w niezwykle interesujący sposób opowiadał o wkładzie polskich kryptologów w złamanie niemieckich szyfrów i o burzliwych losach znakomitych matematyków. Szczególne zainteresowanie słuchaczy wzbudziła replika Enigmy.

16 marca 2015 r. w Muzeum Ziemi Pałuckiej odbyło się ponowne spotkanie z płk. Jerzym Lelwicem, kustoszem Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy. Dzięki staraniom organizatora - żnińskiej filii Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bydgoszczy -  w tej ciekawej lekcji historii uczestniczyła młodzież z Zespołu Szkół Niepublicznych w Bożejewicach, Szkoły Podstawowej w Słębowie i Zespołu Szkół Ekonomiczno-Handlowych w Żninie. Uczniowie z uwagą wysłuchali prelekcji o Marianie Rejewskim i złamaniu kodów niemieckiej maszyny szyfrującej. Szczególnym zainteresowaniem cieszyła się przywieziona ponownie do Żnina replika Enigmy.

Warsztaty „Jak łamać szyfry, czyli odkrywanie tajemnic kryptologii” w Muzeum Oświaty w Bydgoszczy poprowadziła dr Karolina Mroczyńska z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy z Instytutu Matematyki. W zajęciach uczestniczyła klasa III ze SP nr 31. Pani dr Mroczyńska opowiedziała dzieciom o najważniejszych zagadnieniach związanych z kryptografią, wyjaśniając m.in. czym jest szyfr i szyfrogram. Dzieci poznały najstarsze i najbardziej znane szyfry: Szyfr Cezara, Szyfr Podstawieniowy i Szyfr Pitagorasa. Aktywnie uczestniczyły w zajęciach, szyfrując i deszyfrując swoje imiona. Kryptologia jest dziedziną blisko spokrewnioną zarówno z matematyką jak i informatyką. Łamanie szyfrów lub tworzenie własnych zakodowanych informacji wymaga logicznego myślenia.

W dniu 13 marca 2015 roku w auli Aresztu Śledczego w Bydgoszczy odbyło się spotkanie z Panią Hanną Sowińską redaktor Gazety Pomorskiej oraz Panem Jerzym Lelwicem, kustoszem Muzeum Wojsk Lądowych w ramach obchodów roku Mariana Rejewskiego. Przeprowadzili oni prelekcję dla osadzonych pt. Marian Rejewski - Kopernik Bydgoszczy.

Pani Redaktor w najdrobniejszych szczegółach przedstawiła zebranym bydgoskie miejsca związane z bohaterem wykładu. Ukazane zostały dzieje bydgoszczanina w czasie wojennej tułaczki oraz życie po powrocie do Ojczyzny. Poznaliśmy również wkład Rejewskiego w złamanie kodu Enigmy.
Marian Rejewski urodził się 16 sierpnia 1905 r. w Bydgoszczy. W 1929 roku podczas studiów matematycznych na Uniwersytecie Poznańskim Rejewski został skierowany przez profesora Zdzisława Krygowskiego na tajny kurs kryptologii, którego organizatorem było Biuro Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego WP. Jesienią 1930 roku utworzono w Poznaniu filię Biura Szyfrów, w której zatrudniono między innymi Mariana Rejewskiego, a od 1 września 1932 wszystkie prace kryptologiczne przeniesiono do warszawskiego Biura Szyfrów Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Rejewski zaczął pracować nad Enigmą w ciągu kilku tygodni odkrywając sposób okablowania wirników niemieckiej maszyny szyfrującej. Następnie wraz z kolegami ze studiów Różyckim i Zygalskim opracował techniki umożliwiające regularne odczytywanie szyfrogramów z Enigmy. Wkład Rejewskiego w złamanie kodu Enigmy polegał na opracowaniu katalogu kart i cyklometru, a po zmianie sposobu kodowania w 1938 roku zaprojektowaniu bomby kryptologicznej.
W dalszej części spotkania Pan Kustosz zaprezentował kopię niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Przedstawił podstawowe zasady działania urządzenia i  tajniki szyfrowania maszynowego. Po zakończeniu działań wojennych Marian Rejewski powrócił w 1946 roku do Polski, gdzie pracował jako urzędnik w bydgoskich fabrykach. Dopiero w 1967 roku ujawnił swój udział w złamaniu szyfru Enigmy i napisał wspomnienia, które zdeponował w ówczesnym Wojskowym Instytucie Historycznym.
W pamięci pozostał cytat Winstona Churchilla: „Złamanie szyfru Enigmy było najważniejszą bronią przeciwko Hitlerowi i jego armiom”.

(tekst kpt. M.Ciepluch, kpt. R. Fira, fot. kpt. R. Fira).

9 marca 2015 r. w Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie odbyła się uroczystość otwarcia wystawy Marian Rejewski - bydgoszczanin, matematyk, kryptolog. Organizatorem spotkania było Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie i Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy Filia w Żninie.

Wśród zaproszonych gości byli m.in. Starosta Żniński – Zbigniew Jaszczuk, Przewodniczący Rady Miejskiej – Grzegorz Koziełek,  Kierownik Wydziału Promocji i Rozwoju Lokalnego Starostwa Powiatowego - Henryk Ciesielczyk, Prezes Żnińskiego Towarzystwa Kultury - Stefan Czarnecki, Zastępca Komendanta Powiatowej Straży Pożarnej w Żninie – Jarosław Umiński, Dyrektor Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Bydgoszczy Ewa Pronobis-Sosnowska, dyrektorzy szkól, nauczyciele, młodzież gimnazjalna i licealna z trzech żnińskich szkół oraz mieszkańcy zainteresowani życiem i działalnością Mariana Rejewskiego.

Gości powitali Dyrektor Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie - Michał Woźniak oraz Kierownik Filii PBW w Żninie - Barbara Balkiewicz.

O wystawie, a także o udziale kryptologów polskich w rozszyfrowaniu Enigmy i ich wkładzie intelektualnym w pokonanie Państw Osi, opowiedział płk Jerzy Lelwic - kustosz Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy.

23 lutego 2015 r. w bydgoskim Urzędzie Miejskim zainaugurowano obchody Roku Mariana Rejewskiego. W spotkaniu uczestniczyli prezydent Rafał Bruski i członkowie komitetu, którzy planują organizację całorocznych wydarzeń o charakterze edukacyjnym, artystycznym i promocyjnym, począwszy od konferencji naukowych poprzez lekcje oraz zajęcia i konkursy przeznaczone dla dzieci i młodzieży, wydarzenia plenerowe dla mieszkańców. Zgłoszono 254 propozycje propagowania dorobku wielkiego kryptologia, ale lista jest ciągle otwarta i można wnosić kolejne inicjatywy. Zaproponowane działania można ująć  w  następujących kategoriach:

• konkursy o zasięgu szkolnym,  międzyszkolnym, miejskim, wojewódzkim i ogólnopolskim (wiedzy, plastyczne, fotograficzne),
• gry kryptologiczne,
• gry terenowe,
• seminaria i  konferencje o zasięgu miejskim i ogólnopolskim dla uczniów, nauczycieli, przedstawicieli organów prowadzących oraz  nadzorujących jednostki oświatowe,
• happeningi dla mieszkańców Bydgoszczy.

  

  

Więcej na stronie bydgoszcz.pl

12 lutego 2015 r. w sali Atrium na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy odbyło się sympozjum dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych „Marian Rejewski - wielki bydgoszczanin, matematyk, kryptolog", czyli dlaczego warto zajmować się matematyką i kryptologią. Obok Stowarzyszenia Nauczycieli Przedmiotów Przyrodniczych i Technicznych, Instytutu Matematyki UKW - współorganizatorem sympozjum była Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy.

Gość specjalny - córka wybitnego kryptologa, Janina Sylwestrzak - mówiła m.in. o honorach, które spotkały Mariana Rejewskiego w ostatnim roku ze strony Amerykanów, oraz o spotkaniu w Warszawie z bratankiem Alana Turinga, który pisze książkę o wkładzie Polaków w rozszyfrowanie Enigmy.

Prelekcje wygłosili płk Jerzy Lelwic z Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy oraz prof. Marek Wójtowicz z Instytutu matematyki UKW.

W holu Collegium Maius UKW można było zwiedzać wystawę przygotowaną przez Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką w Bydgoszczy.

Młodzież uczestniczyła w warsztatach "Szyfrowanie w praktyce" przygotowanych przez studentów matematyki, członków Koła Naukowego OMEGA.

Celem sympozjum było przekonanie przyszłych maturzystów, że zajmowanie się matematyką i jej zastosowaniami, takimi jak kryptologia, np. w bankach lub w wojsku, jest ciekawą perspektywą, którą warto brać pod uwagę przy wyborze kierunku studiów, a potem zawodu.