Prezydent Bydgoszczy wnioskuje o emisję banknotu, który honorowałby dokonania Mariana Rejewskiego. Jako przykład wskazuje Wielką Brytanię. Bank of England zapowiedział wypuszczenie nowego banknotu. Oprócz zwyczajowych grafik i znaków, będących zabezpieczeniami przed podrobieniem, zawierać on będzie zestaw zagadek, które użytkownicy mogą rozwiązywać. Emisja nowego wzoru pięćdziesięciofuntówki to hołd dla wybitnego matematyka Alana Turinga. Banknot z jego wizerunkiem wejdzie do obiegu 23 czerwca 2021 roku.

Inicjatywa uhonorowania Mariana Rejewskiego, który o wiele lat wyprzedził Turinga w złamaniu kodu Enigmy, ma poparcie szerokich kręgów Polaków, nie tylko bydgoszczan. Czy to wystarczy do zrealizowania szczytnego celu?

Źródło: https://pl-pl.facebook.com/rafal.bruski

Są inspiracją dla pokoleń, a ich działalność i osiągnięcia mogą służyć za przykład. W Dzień Nauki Polskiej (19 lutego) zainaugurowano nowy cykl edukacyjny Urzędu Marszałkowskiego „Giganci Kujaw i Pomorza”. W ramach tegorocznej edycji poznamy sylwetki naukowców z regionu. Pierwszą bohaterką cyklu jest Wilhelmina Iwanowska, a materiały poświęcone uczonej dostępne są od 8 marca za pośrednictwem Kujawsko-Pomorskiej Platformy Edukacyjnej.

- Nie ma nic lepszego niż dobra lekcja, którą zapamięta się do końca życia. Ta, na którą was zapraszam na pewno do takich należy. Jest to lekcja o wielkich postaciach województwa kujawsko-pomorskiego. Zapraszamy na ten cykl spotkań z fantastycznymi naukowcami, wielkimi ludźmi, którzy rozsławili nas na całym świecie – mówi marszałek Piotr Całbecki.

W ramach cyklu „Giganci Kujaw i Pomorza” co roku będzie się odbywać seria spotkań promujących sylwetki najbardziej zasłużonych postaci z przeszłości regionu, które w swoich dziedzinach osiągnęły prawdziwą wielkość. Każde ze spotkań online, poświęcone zostanie innej osobie, której działalność przyczyniła się do rozwoju i kształtowania ważnych dziedzin życia.

Bohaterami cyklu w 2021 roku są:

• Wilhelmina Iwanowska, zasłużona polska astronom i współtwórczyni UMK w Toruniu,
• Marian Rejewski, matematyk i kryptolog znany ze złamania szyfru Enigmy,
• Tadeusz Reichstein, biochemik i noblista w dziedzinie fizjologii,
• Henryk Arctowski, geograf, geolog i badacz krajów polarnych,
• Albert Abraham Michelson, laureat Nagrody Nobla z fizyki,
• Jan Czochralski, chemik i słynny wynalazca metody otrzymywania monokryształów krzemu.

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bydgoszczy przygotowała pakiet edukacyjny, w którym znajdują się odnośniki kierujące m.in. do multimediów, bibliografii, scenariuszy lekcji, dostępnych online materiałów przybliżających sylwetkę i dokonania Mariana Rejewskiego, a także do wirtualnych pokojów zagadek, quizów, krzyżówek i ciekawostek.

Zapraszamy do obejrzenia filmów prezentujących sylwetkę pochodzącego z Bydgoszczy wybitnego matematyka i kryptologa przygotowanych w ramach cyklu tego edukacyjnego.

Źródło: kujawsko-pomorskie.pl

Kapituła Konkursu pod przewodnictwem dyrektora Narodowego Centrum Bezpieczeństwa Cyberprzestrzeni gen. bryg. Karola Molendy wyłoniła zwycięzców 2. edycji konkursu. Nadesłano w sumie 45 prac, które poddano wnikliwej analizie i ocenie ekspertów.

Kategoria I

• I nagroda - Grzegorz Nowacki za pracę inżynierską pt. „Dynamiczna identyfikacja protokołu w systemach pułapkowych”, napisaną pod kierunkiem dr. inż. Adama Kozakiewicza;
• II nagroda – Arkadiusz Wróbel za pracę magisterską pt. „Analiza bezpieczeństwa stosu IwIP”, napisaną pod kierunkiem dr. inż. Marcina Peczarskiego oraz Przemysław Szary za pracę magisterską pt. „Odwracalna steganografia sieciowa”, napisaną pod kierunkiem dr. hab. inż. Wojciecha Mazurczyka, prof. PW;
• III nagroda - Marcin Ogorzelski za pracę inżynierską pt. „Projekt i implementacja oprogramowania malware umożliwiającego skryte przesyłanie pozyskanych informacji za pomocą kanału steganograficznego zabezpieczonego kryptograficznie”, napisaną pod kierunkiem mgr inż. Łukasza Dzieła oraz Michał Lipiński za pracę magisterską pt. „Zarządzanie bezpieczeństwem narodowym na przykładzie walki z cyberterroryzmem”, napisaną pod kierunkiem dr. hab. inż. Stanisława Stanka.

Kategoria II

• I nagroda - Marcin Dawiec za rozprawę doktorską pt. „Wyszukiwanie kostek w kontekście kryptoanalizy szyfrów blokowych”, napisaną pod kierunkiem dr. hab. inż. Andrzeja Paszkiewicza, prof. WAT oraz dr. inż. Michała Misztala;
• II nagroda - Jolanta Cichosz za rozprawę doktorską pt. „Polityka cyberbezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej”, napisaną pod kierunkiem prof. zw. dr. hab. inż. Mariana Kozuby oraz dr. Adriana Mitręgi.

Wyróżnienia zostały przyznane Marcinowi Zielińskiemu za pracę magisterską pt. „Ataki na sieci neuronowe rozpoznające obrazy”, napisaną pod kierunkiem dr. inż. Łukasza Fabera oraz Rafałowi Bogielowi za pracę magisterską pt. „Analiza możliwości uogólnień testu parkingowego”, napisaną pod kierunkiem dr. inż. Michała Misztala.

Suma nagród w konkursie wyniosła 43 000 zł. Ze względu na sytuację epidemiczną uroczystość ich wręczenia odbyła się w formie zdalnej. Konkurs Ministra Obrony Narodowej o Nagrodę im. Mariana Rejewskiego to kolejna inicjatywa resortu realizowana w ramach programu CYBER.MIL.PL, którego celem jest budowa struktur odpowiedzialnych za cyberbezpieczeństwo oraz rozwój zdolności Sił Zbrojnych RP do działania w cyberprzestrzeni, w tym przede wszystkim przygotowanie oraz wyszkolenie i rozwój personelu.

Kujawsko-Pomorskie Centrum Dziedzictwa Oświaty oraz Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy zapraszają 26 września o godz. 11.00 na obchody Dnia Mariana Rejewskiego. Uczestników wydarzenia obowiązują zasady reżimu sanitarnego.

Partnerzy wydarzenia:

Dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Muzeum Historii Polski wzbogaci się o niezwykle cenny dla polskiej kultury materialnej egzemplarz maszyny szyfrującej Enigma skonstruowanej przez polski wywiad. Enigma zostanie przekazana MHP przez Instytut Piłsudskiego w Londynie. W przyszłości maszynę będzie można zobaczyć w nowej siedzibie Muzeum Historii Polski na warszawskiej Cytadeli.

Pierwsze egzemplarze tego urządzenia zostały wyprodukowane w Polsce na zlecenie Biura Szyfrów II Oddziału Sztabu Głównego Wojska Polskiego w latach 30. XX w. Jednym z głównych zadań Biura, działającego w strukturach polskiego wywiadu, było rozszyfrowywanie niemieckich depesz wojskowych. Były one nadawane przy pomocy zaawansowanej technicznie maszyny szyfrującej Enigma. Polakom, w pierwszej połowie lat 30., udało się złamać niemiecki szyfr. Szczególne sukcesy w tej dziedzinie odnieśli matematycy Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski. Wyzwanie stanowiło usprawnienie procesu odczytywania przechwyconych niemieckich depesz. W tym celu polski wywiad zlecił opracowanie maszyn liczących.  Najbardziej zaawansowaną z nich była tzw. „polska Enigma”, będąca w sposobie działania kopią maszyny niemieckiej. Skonstruowali ją inżynierowie z zakładów AVA w Warszawie na zlecenie wywiadu i w kooperacji z kryptologami.

Do czasu wybuchu wojny wyprodukowano prawdopodobnie kilkadziesiąt egzemplarzy maszyny. Urządzenie okazało się niezwykle pomocne w pracy polskich kryptologów związanej z łamaniem niemieckich szyfrów.

Pod koniec lipca 1939 r. Polacy przekazali po jednym egzemplarzu „polskiej Enigmy” przedstawicielom brytyjskiego i francuskiego wywiadu. Po wybuchu wojny większość polskich maszyn szyfrujących została zniszczona w trakcie ewakuacji. Na Zachód trafiły prawdopodobnie jedynie dwa egzemplarze „polskiej Enigmy”. Dzięki pracy ewakuowanych pracowników Biura Szyfrów oraz firmy AVA, przy pomocy francuskiego wywiadu, udało się odtworzyć dokumentację techniczną urządzenia i ruszyć ponownie z produkcją, tym razem we Francji. Montażu urządzeń dokonywali byli pracownicy wytwórni AVA.

„Polskie Enigmy” służyły m.in. w ośrodku wywiadu P.C. Cadix na południu Francji, do czasu wkroczenia wojsk niemieckich na teren Państwa Vichy. Następnie sprzęt został ukryty bądź ewakuowany.

Polska wiedza o sposobie działania Enigmy oraz metodzie łamania jej szyfru pomogły również wywiadowi brytyjskiemu w masowym odczytywaniu niemieckich depesz od 1941 r.

Enigma nabyta do zbiorów MHP to właśnie jeden z egzemplarzy wyprodukowanych po wrześniu 1939 roku. Dzięki przekazaniu maszyny do Muzeum Historii Polski zabezpieczony zostaje bezcenny element polskiego dziedzictwa narodowego. Umowa mogła zostać zawarta dzięki wsparciu finansowemu ze strony Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Znajdujący się w Londynie Instytut Józefa Piłsudskiego jest niezależną organizacją non profit, powołaną do życia w 1947 roku. Stanowi kontynuację Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski, który powstał w Warszawie w latach 1923-24. Po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego został przemianowany na Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski. Przerwana w 1939 roku w Warszawie działalność podjęta została po wojnie w Londynie, na emigracji niepodległościowej. W siedzibie Instytutu znajdują się bezcenne materiały archiwalne, publikacje i eksponaty muzealne z okresu współczesnej historii Polski. Właśnie z tego zbioru pochodzi unikatowa, zbudowana na polskim schemacie maszyna Enigma wywieziona prawdopodobnie przez Mariana Rejewskiego z Francji. Dzięki udostepnieniu obiektu przez Instytut Piłsudskiego unikatową maszynę szyfrującą można było niedawno oglądać w Londyńskim Muzeum Techniki na wystawie „Top Secret: From Ciphers to Cyber Security”.

W kolekcji Muzeum Historii Polski znajduje się już egzemplarz niemieckiej Enigmy sfinansowany przez amerykańską firmę Prescient.  Eksponat wyprodukowany został na początku lat 30. XX w. Jest to jedna z pierwszych maszyn szyfrujących, jakie trafiły na wyposażenie armii niemieckiej. W obiegu kolekcjonerskim istnieje jednak kilkadziesiąt, a może nawet kilkaset egzemplarzy niemieckiej Enigmy.

Dzięki umowie z Instytutem Piłsudskiego, w przyszłej siedzibie Muzeum Historii Polski zostanie pokazany zarówno niemiecki oryginał, jak i jego kopia wytworzona przez polski wywiad.

Źródło: muzhp.pl
Fot. Instytut Piłsudskiego w Londynie

Absolwent Uniwersytetu w Cambridge Hal Evans rozpoczął prace nad projektem w 2018 roku w ramach przygotowania swojej pracy magisterskiej. Wszystkie cyklometry, których twórcą był Marian Rejewski zostały zniszczone przed wybuchem wojny w celu uniknięcia ryzyka przejęcia ich przez niemieckich najeźdźców.

Replika Hala Evansa znajduje się obecnie w King's College w Cambridge. Rekonstrukcja cyklometru, w pełni funkcjonalnej repliki maszyny elektromechanicznej z lat trzydziestych XX wieku, to pierwsza próba odtworzenia działającego urządzenia, które umożliwiało częściowo zautomatyzowane pozyskiwanie danych o pozycjach startowych rotora szyfrującego zawartego w Enigmie.

Department of Engineering, University of Cambridge

- Ze względu na koszty i złożoność mechaniczną odtworzenia oryginalnej maszyny, inne wysiłki na rzecz stworzenia repliki były do tej pory oparte na oprogramowaniu. Dla mnie była to okazja do odtworzenia ważnego fragmentu historii. To był zaszczyt pracować nad tak wyjątkowym projektem, który jest fascynującym połączeniem inżynierii, historii i matematyki. Stworzenie repliki zajęło zaledwie nieco ponad rok dzięki szczodremu wsparciu finansowemu ze strony King's College, który dostrzegł oczywiste powiązanie mojej pracy z dorobkiem jednego ze swoich najsławniejszych absolwentów, Alana Turinga - powiedział autor repliki.

- Polski wkład w prace nad złamaniem kodu Enigmy jest na pewno rzeczą znaną, jednakże nie nadaje mu się tak dużej rangi, na jaką zasługuje. Badając historię Rejewskiego i jego kolegów, chciałem dowiedzieć się więcej o ich przedsięwzięciach. Im głębiej sięgałem, tym więcej interesujących faktów odkrywałem. Polacy byli w rzeczywistości pierwszymi, którzy złamali kod Enigmy przed rozpoczęciem wojny, używając różnych systemów, skomplikowanych metod matematycznych wysokiego poziomu i specjalnie zbudowanych maszyn. Ich praca i wiedza okazały się bezcenne i położyły podwaliny pod późniejszy sukces aliantów w Bletchley Park. - dodał Evans.

Źródło: University of Cambridge

Do aktu wandalizmu doszło 22 maja. Miejski monitoring zarejestrował, jak sprawca wyrywa i kradnie pióro z pomnika. Bydgoscy policjanci ustalili i zatrzymali sprawcę kradzieży elementu pomnika.

Ławeczka Mariana Rejewskiego została odsłonięta 14 września 2005 roku. Niestety, pomimo monitoringu, stała się obiektem powtarzających się aktów wandalizmu. Rzeźba od lat jest regularnie niszczona. Kryptolog stracił już m.in. swój notatnik i pióro.

Kiedy Rejewski odzyska stare pióro lub dostanie nowe?

W ramach akcji #zostańwdomu i #M2WSwirtualnie Muzeum II Wojny Światowej proponuje, aby zainteresować się polskim wkładem w złamanie szyfru Enigmy. Na stronie internetowej znajdziecie również zeszyt ćwiczeń z wieloma łamigłówkami do samodzielnego rozwiązania.