Przez cały grudzień Bydgoszcz będzie obchodzić rocznicę wielkiego sukcesu polskiego wywiadu sprzed 90 lat - złamania szyfru Enigmy.
Harmonogram wydarzeń:
03.12.2022
12:00-13:30 Wykład hybrydowy, dr Marek Grajek, Młyny Rothera, Młyn II p.
dr Marek Grajek - informatyk, dziennikarz i historyk. W pierwszym obszarze specjalizuje się w zastosowaniach kryptologii, w drugim – w badaniach historii służb specjalnych, a w szczególności historii kryptologii.
„Matematyka plus inżynieria – dwie rewolucje, które umożliwiły triumf nad Enigmą”
W latach 30-tych szyfr Enigmy powszechnie uchodził za niemożliwy do złamania, jednak Polacy zdołali dokonać niemożliwego. Ich sukces powszechnie przypisuje się rewolucji w kryptologii, jaką było zastosowanie podejścia matematycznego zamiast dominujących dotąd metod lingwistycznych. To prawda, ale nie cała prawda. Matematyka pozwoliła uprościć drastycznie problem, jednak to, co pozostało, nadal wymykało się możliwościom ludzkiego umysłu. W tym momencie pałeczkę przejęli inżynierowie, a ich wysiłek w okresie II wojny światowej doprowadził do samego przedsionka cywilizacji cyfrowej.
Centrum Szyfrów Enigma z Poznania, Młyny Rothera, Mączny parter
Ludzie od starożytności ukrywali tajne informacje, posługując się szyframi i steganografią. Poprzez wieki ludzkość doskonaliła metody ukrywania cennych danych, a niemiecka maszyna szyfrująca Enigma podniosła w latach 20. i 30. XX wieku sztukę szyfrowania informacji na wcześniej nieosiągalny poziom. Na czym polegało działanie Enigmy? Jakie maszyny deszyfrujące przeciwstawili im polscy kryptolodzy Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki? Co to jest steganografia? Tego wszystkiego dowiecie się Państwo na stoisku Centrum Szyfrów Enigma, działającej od września 2021 roku marki Poznańskiego Centrum Dziedzictwa. Na nasze stoisko szczególnie zapraszamy rodziny z dziećmi!
14:00-14:30 „Enigmatic” Mimezis art, Młyny Rothera, Młyn II p.
Z okazji urodzin Rejewskiego zaprezentujemy spektakl „Enigmatic” – to etiuda nowocyrkowa inspirowana życiem i dokonaniami kryptologa. Stworzona dzięki połączeniu wieloletnich doświadczeń płynących z uprawiania sztuki pantomimy, teatru ruchu i żonglerki artystycznej. Widowisko zachwyci widzów w każdym wieku.
15:00-16:00 Wykład, warsztaty dr Agnieszka Pazderska, Młyny Rothera, Młyn II p.
Dr Agnieszka Pazderska - adiunkt badawczo-dydaktyczny w Katedrze Myśli Politycznej i Ruchów Społecznych Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Nagroda Rektora UKW w Bydgoszczy za uzyskanie tytułu doktora na podstawie wyróżnionej rozprawy doktorskiej. Autorka licznych tekstów i artykułów naukowych.
„Aktywność w mediach społecznościowych – szansa czy zagrożenie dla demokracji?”
Internet ma wpływ na niemal każdą płaszczyznę życia. Podczas wykładu zostaną poruszone kwestie dotyczące zagrożeń związanych z internetową aktywnością w życiu społecznym, m.in. bańka informacyjna, efekt komory pogłosowej, fake newsy i dezinformacja, a także haktywizm. Ponadto, przedstawione będą możliwości partycypacji politycznej w internecie, które mogą się przyczynić do podwyższenia jakości demokracji.
16:00 – Mapping, „Enigma”, Mennica, Młyny Rothera
16:30 – otwarcie wystawy, Młyn III p. Młyny Rothera
„GRUDZIEŃ Z REJEWSKIM – 90. ROCZNICA ZŁAMANIA SZYFRU ENIGMY”
płk Jerzy Lelwic – oprowadzanie po wystawie
17:00-17:30 – „Enigmatic” Mimezis art, Młyny Rothera, Młyn II p.
Z okazji urodzin Rejewskiego zaprezentujemy spektakl „Enigmatic” – to etiuda nowocyrkowa inspirowana życiem i dokonaniami kryptologa. stworzona dzięki połączeniu wieloletnich doświadczeń płynących z uprawiania sztuki pantomimy, teatru ruchu i żonglerki artystycznej. Widowisko zachwyci widzów w każdym wieku.
18:00-19:00 wykład, Młyny Rothera, Młyn II p.
„GRUDZIEŃ Z REJEWSKIM”
Płk Jerzy Lelwic - współautor kilku wydawnictw poświęconych historii polskiej kryptologii, aktywny uczestnik konferencji i sesji naukowych związanych z tematyką łamania szyfrów Enigmy. Autor „Kalendarium z życia i działalności M. Rejewskiego”, kilku wystaw oraz wielu artykułów prasowych. Zaangażowany propagator dorobku i znaczenia osiągnięć polskiego radiowywiadu.
04.12.2022
15:00 – oprowadzanie po wystawie, płk Jerzy Lelwic, Młyny Rothera, Młyn III p.
„GRUDZIEŃ Z REJEWSKIM – 90. ROCZNICA ZŁAMANIA SZYFRU ENIGMY”
17:00-18:00 – wykład, Młyny Rothera, Młyn II p.
Płk Jerzy Lelwic - współautor kilku wydawnictw poświęconych historii polskiej kryptologii, aktywny uczestnik konferencji i sesji naukowych związanych z tematyką łamania szyfrów Enigmy. Autor „Kalendarium z życia i działalności M. Rejewskiego”, kilku wystaw oraz wielu artykułów prasowych. Zaangażowany propagator dorobku i znaczenia osiągnięć polskiego radiowywiadu.
16:00 Mapping, „Enigma”, Mennica, Młyny Rothera
10-11. 12.2022
12:00-15:00 – Miejskie Centrum Kultury, ul. Marcinkowskiego 12
„Marian Rejewski – Powrót do domu” – to okazja do symbolicznego spotkania Bydgoszczan z genialnym kryptologiem. Na pokładzie barki „Lemara” przeniesiemy się do momentu powojennego powrotu Rejewskiego do Polski. Rejewski podróżuje statkiem do Gdyni, zaś punktem docelowym jest Bydgoszcz…
Każdy, kto w dniach 10 i 11 grudnia, w godzinach 12.00-15.00, odwiedzi „Lemarę”, będzie mógł zapozować do wspólnej fotografii z bydgoskim bohaterem! Na miejscu otrzyma również darmowy wydruk zdjęcia…
10.12.2022
12:00 – MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna)
Wykład plenerowy poprowadzi dr Monika Opioła-Cegiełka (UKW).
Marian Rejewski (1905−1980) to postać, której nie trzeba nikomu przedstawiać. Wybitny kryptolog, matematyk i pogromca Enigmy. Urodzony w Bydgoszczy, spędził tu kilkadziesiąt lat swojego życia. W trakcie spaceru wyczarujemy Bydgoszcz, której Marian Rejewski mógł doświadczyć zarówno w okresie międzywojennym, jak i po II wojnie światowej, gdy ponownie tu zamieszkał. Odwiedzimy miejsca, które pojawiły się na jego bydgoskiej mapie życia, a także te, które stworzyliśmy, by Rejewskiego upamiętnić.
Trasa ok. 3 km (1,5 godziny).
14.12.2022
17:00 – MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna)
Historia kryptologii od starożytności do współczesności – wykład Grzegorza Pluty dotyczący historii kryptologii wraz z warsztatami szyfrowania.
W pierwszej części zajęć w ramach wykładu zostaną przedstawione: dzieje kryptologii od starożytności przez narodziny nowoczesnych szyfrów, aż do współczesności; historia powstania oraz zasada działania niemieckiej Enigmy i jak udało się złamać jej szyfr dzięki polskim polskim kryptologom. Zobaczymy też prezentację postaci kryptologa i matematyka Mariana Rejewskiego, który przyczynił się do zakończenie II wojny światowej. W drugiej części zajęć odbędą się warsztaty, w ramach których uczestnicy poznają podstawowe metody szyfrowania.
Grzegorz Pluta zajmował się zawodowo funkcjonowaniem, rozwojem, wdrażaniem, administrowaniem oraz zarządzaniem systemami łączności i informatyki wykorzystywanymi dla potrzeb bezpieczeństwa państwa. Wiele lat związany był z Resortem Obrony Narodowej, gdzie odpowiadał za rozwój i funkcjonowanie systemów teleinformatycznych wykorzystywanych dla potrzeb obronności, pełniąc funkcję inżyniera, administratora systemów IT, starszego specjalisty oraz szefa wydziału komórki odpowiedzialnej za funkcjonowanie i wdrażanie systemów IT.
9-15.12.2022
Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy przygotowała grę miejską w aplikacji ActionTrack. Rozgrywka konkursowa odbędzie się w dniach: 9-15.12.2022 r. Rozstrzygnięcie konkursu: 16.12.2022 – ogłoszenie wyników na stronach internetowych biblioteki i partnerów, wysłanie informacji do zwycięzców gry i zaproszenie ich na oficjalne wręczenie nagród 17.12.2022
17.12.2022
Młyny Rothera, sala z wystawą, Młyn III p.
Pokonkursowa wersja gry będzie dostępna od 17.12 (po wręczeniu nagród) do końca grudnia 2022 r.
Nagrody za I, II i III miejsce:
I miejsce: bon o wartości 300 zł (realizacja Empik) + gadżety
II miejsce: bon o wartości 200 zł (realizacja Empik) + gadżety
III miejsce: bon o wartości 100 zł (realizacja Empik) + gadżety
15-16.12.2022
16:00-18.00 – warsztaty z sitodruku dla dzieci od 6. do 10. r.ż., zapisy 20 osób, Spichlerz Zbożowy, II p. (duża sala)
Prowadzący: Otwarta Pracownia Sitodruku & Ładne Rzeczy
Warsztaty sitodruku, podczas których dzieci samodzielnie wydrukują na torbach bawełnianych ilustrację inspirowaną osobą Mariana Rejewskiego.
Podczas warsztatów dzieci zapoznają się z techniką sitodruku zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej. Na początku krótko opowiemy o technice sitodruku. Dzieci zapoznają się ze sprzętem. Następnie przejdziemy do części praktyczniej - najpierw każde dziecko wykona odbitkę na papierze, aby zapoznać się z techniką. Kolejnym krokiem będzie druk wzoru na torbie bawełnianej.
Po udanym drukowaniu przejdziemy do personalizowania nadruków. Każdy uczestnik będzie mógł ozdobić swoją torbę specjalnymi pisakami do tkanin. Zdobienie i personalizowanie polega na pokolorowaniu oraz dorysowaniu elementów na tkaninie.
Po skończonej pracy utrwalimy nadruki i dzieci będą mogły zabrać worek ze sobą do domu. Będzie to doskonała pamiątka z projektu.
2-30.12.2022
„Grudzień z Rejewskim” w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy:
- Lekcje multimedialne dla uczniów „Mariana Rejewski, bydgoszczanin, matematyk, kryptolog” z elementami szyfrowania na symulatorach enigmy. Rejestracja: czytelnia1@pbw.bydgoszcz.pl
- Pokój zagadek „Klub Enigma” dla uczniów powyżej 13. roku życia i osób dorosłych (grupy 4 – 6 osób) – Rejestracja telefoniczna 52 341 19 84 wew. 13. Escape room znajduje się w budynku Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy, przy ulicy Skłodowskiej-Curie 4. Wstęp darmowy.
- „Dawna szkoła” – szkoła, w której uczył się Marian Rejewski – lekcje w Muzeum Oświaty. Rejestracja telefoniczna 52 342 65 90.
- Konkurs internetowy z nagrodami pt. „Marian Rejewski – pogromca Enigmy”, z wiedzy o Marianie Rejewskim – dla wszystkich zainteresowanych z regionu. Formularz ukaże się na stronie biblioteki 1 grudnia 2022 r. o g.14:00.
- Konkurs z nagrodami na gazetkę szkolną z okazji 90. rocznicy złamania szyfru przez Mariana Rejewskiego, dla uczniów kl. 6 – 8 szkół podstawowych.
