Dzień Krypto­logii

Święto obchodzone 25 stycznia zostało ustanowione w 2007 roku przez Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w 75. rocznicę złamania szyfru Enigmy. Dzień Kryptologii jest wyrazem hołdu dla Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, którzy swoimi osiągnięciami przyczynili się do sukcesów  polskiego wywiadu w walce z III Rzeszą. Ich zasługi są godne upamiętnienia także dlatego, że prace tych kryptologów odegrały znaczącą rolę w narodzinach informatyki. Doceniając zasługi pracowników przedwojennego Biura Szyfrów poznańska uczelnia ustanowiła cykl corocznych wykładów z informatyki ich imienia.

Wykłady zaprezentowali:

2023

  • Nati Linial - Multiparty communication complexity and additive combinatorics - prof. z Wydziału Informatyki i Inżynierii Uniwersytetu Hebrajskiego
    w Jerozolimie

2020

  • Günter M. Ziegler Semi-algebraic sets of integer points

2018

  • Marek Grajek Sztafeta Enigmy. Odnaleziony raport polskich kryptologów.
  • Clifford Cocks The hidden discovery of public key cryptography - profesor King’s College London

2017

  • Christos H. Papadimitriou A computer scientist thinks about the brain

2016

  • Sir John Dermot Turing Alan Turing and the Enigma

2015

  • Gil Kalai What can we learn from a failure of quantum computers - profesor Uniwersytetu w Jerozolimie oraz Uniwersytetu Yale

2014

  • Noga Alon Voting Paradoxes - profesor z Uniwersytetu w Tel Awiwie

2012

  • Johan Håstad Lazy verification of proofs and hard problems - profesor z Royal Institute of Technology (KTH) w Sztokholmie

2011

  • Shafi Goldwasser Secrets and Proofs: The Role of Randomness - profesor z Massachusetts Institute of Technology i Weizmann Institute of Science

2010

  • Emo Welzl When Conflicting Constraints Can be Resolved - the Local Lemma and Satisfiability - profesor z Eidgenössische Technische Hochschule w Zurichu (ETH)

2009

  • Avi Wigderson Randomness - a computational complexity view - profesor z Institute for Advanced Study w Princeton

2008

  • Marek Grajek Strażnicy kłamstw - autor książki ‘‘Enigma. Bliżej prawdy’’ - autor historycznej książki 2008 roku
  • Andrew Odlyzko Cybersecurity, Mathematics, and Limits on Technology - profesor Uniwersytetu Minesot oraz dyrektor Interdisciplinary Digital Technology Center
  • Józef Pieprzyk Multi-Party Computations via Graph Coloring - profesor Univerystetu Macquarie w Sydney oraz dyrektor Centre for Advanced Computing - Algorithms and Cryptography (ACAC)

 

Źródło: amu.edu.pl



Poznaj tajniki kryptologii!

Rusza kolejna edycja internetowej gry Łamacze Szyfrów (The Codebreakers), której organizatorem jest Stowarzyszenie Kulturalno-Turystyczne Viator. Tym razem tajemnice kryptologii ujawniane będą nie tylko w języku polskim, ale także angielskim, hiszpańskim i niemieckim!

Gra wciągnie każdego, kto kocha przygodę, zagadki i komu nie jest obcy duch rywalizacji. W czasie gry organizatorzy stopniowo udostępniają krótkie wykłady wyjaśniające różne metody szyfrowania i łamania szyfrów oraz oczywiście odpowiednie zagadki związane z kryptologią, Marianem Rejewskim, Henrykiem Zygalskim i Jerzym Różyckim.

Zespół, który jako pierwszy ustawi rotory Enigmy w Panelu Zespołu w napis ENIGMA zwycięży i otrzyma główną nagrodę. Zespoły powinny liczyć 3 osoby. Nie ma limitów wiekowych.

Trzy poziomy trudności zapewnią dobrą zabawę tak samo początkującym, jak i już wtajemniczonym, a co ciekawe, można przejść przez poziom trial, początkujący i zaawansowany, rozwijając swe umiejętności wraz z przebiegiem gry! I to właśnie Ty możesz wygrać!

Rejestracja zespołów na stronie http://www.thecodebreakers.org/

https://www.facebook.com/thecodebreakers.org/videos/1503607293042512/




Krypto­lodzy uhono­rowani w Krakowie

Pan­te­on Na­ro­do­wy utwo­rzo­ny w kryp­tach Ko­ścio­ła św. Pio­tra i Paw­ła w Kra­ko­wie obok kró­lew­skiej ne­kro­po­lii na Wa­we­lu i Gro­bu Za­słu­żo­nych na Skał­ce sta­je się waż­nym miej­scem pod­trzy­my­wa­nia tra­dy­cji na­ro­do­wej i pie­lę­gno­wa­nia pol­sko­ści.

W piątek 6 września w sarkofagu w podziemiach kościoła przy ul. Grodzkiej zostały uroczyście złożone urny z ziemią z miejsc związanych ze śmiercią Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego.

- Decyzja o umieszczeniu w panteonie sarkofagu z trzema urnami, z których żadna nie zawiera ludzkich szczątków, stanowi absolutny wyjątek. Nie ma żadnej możliwości, aby odnaleźć szczątki Jerzego Różyc­kie­go, a wybitność tego człowieka nie budzi żadnych wątpliwości. Stawiając mu grób, choćby symboliczny, spełniamy obowiązek państwa polskiego - tłumaczy Magdalena Ungeheuer-Fijałek, członek zarządu Fundacji Panteon Narodowy w Krakowie.

Marian Rejewski doczekał się wielu tablic pamiątkowych i pomników, lecz jego bliski współpracownik, Jerzy Różycki, który zginął w katastrofie morskiej podczas powrotu z Algieru do ośrodka dekryptażu Kadyks, dopiero teraz uzyskał symboliczny grób.




Projekt „Polacy nieprzeciętni“

Ambitni uczniowie Technikum Elektronicznego w Bydgoszczy: Katarzyna Łabuńska, Agata Gierlicka, Katarzyna Przygońska, Eliza Jankowska, Edyta Kęcik, Michał Kalinowski, Paweł Kalka zrealizowali projekt „Polacy nieprzeciętni – Marian Rejewski” dofinansowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Ich działania wspierała Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, udostępniając wystawę poświęconą wybitnemu kryptologowi oraz Muzeum Wojsk Lądowych. Efektem pracy uczniów jest wirtualna wystawa o Marianie Rejewskim, oś czasu, gra oraz teksty pomagające zrozumieć działanie maszyny szyfrującej. Projekt można zobaczyć na stronie eduwystawy.




Złamali kod Enigmy. Jesteśmy dumni. Dziękujemy.

Obchody 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej są hołdem złożonym żołnierzom i ofiarom wojny. Polska chce także wykorzystać tę okazję do pokazania tego, co Europa zawdzięcza Polakom zmagającym się z wojskami okupacyjnymi. Kraków organizuje uroczystość, która ma pokazać, że Polacy pokonali Hitlera również siłą umysłu. Na przebieg wojny i długość jej trwania ogromny wpływ miał udział polskich matematyków w rozszyfrowaniu Enigmy, na czele z Marianem Rejewskim. Historycy oceniają, że dzięki kryptologom wojna zakończyła się 2 – 3 lata wcześniej, a śmierci uniknęło 20 – 30 milionów ludzi.

Fundacja Panteon Narodowy stworzyła w Krakowie symboliczny grób Jerzemu Różyckiemu, który pomimo zasług, jakie poczynił dla kraju i świata, nie miał miejsca, które można by określić jako miejsce jego wiecznego spoczynku (zaginął w 1942 roku w okolicy Balearów). Kapituła Panteonu zadecydowała o postawieniu w Kryptach jednego sarkofagu, do którego zostanie złożona ziemia z trzech miejsc związanych ze śmiercią trójki kryptologów, czyli z dna Morza Śródziemnego, z Chichester oraz z okolic grobu na Powązkach.

Uroczyste wręczenie piasku z dna Morza Śródziemnego synowi Jerzego Różyckiego panu Janowi Różyckiemu odbyło się 4 lipca w Ambasadzie RP w Madrycie. Gospodarzem wydarzenia była pani Marzenna Adamczyk, ambasador RP w Hiszpanii. 26 lipca odbyła się podobna ceremonia w Ambasadzie RP w Londynie, na której pan Ambasador Arkady Rzegocki wręczył symboliczną urnę z ziemią z Gardens of Remembrance w Chichester rodzinie Henryka Zygalskiego. Warszawski Garnizon WP zorganizował wręczenie ziemi z grobu Mariana Rejewskiego jego córce pani Janinie Sylwestrzak 29 sierpnia 2019 r.

Uroczystość złożenia urn do sarkofagu w Kryptach Panteonu Narodowego zaplanowana jest na 6 września br. o godzinie 11 kościele św. św. Piotra i Pawła w Krakowie, w podziemiach którego są Krypty Panteonu.

W uroczystości udział wezmą rodziny kryptologów z kraju i z zagranicy oraz Sir Dermot Turing, bratanek Alana Turinga, autor książki „X, Y, Z. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy”. W tej książce bratanek człowieka, który w Wielkiej Brytanii został wybrany człowiekiem stulecia, docenił prawdziwy wkład Polaków w rozkodowanie Enigmy, a w konsekwencji w skrócenie tego najtragiczniejszego w dziejach ludzkości konfliktu. Udział zapowiedzieli również przedstawiciele Sztabu Generalnego WP oraz kierownictwo Narodowego Centrum Bezpieczeństwa Cyberprzestrzeni.

W dniach 3 – 7 września odbywa się w Krakowie Jubileuszowy Zjazd Matematyków Polskich w stulecie Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Senat RP ogłosił rok 2019 rokiem matematyki. Harmonogram Zjazdu przewiduje udział uczestników w uroczystości w Panteonie. Zaproszone zostały władze Krakowa i województwa, rektorzy uczelni, przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, wszyscy kuratorzy wojewódzcy i wszystkie szkoły w Polsce, których patronami są kryptolodzy. Mieszkańcy Krakowa dowiedzą się o uroczystości z kilkuset plakatów umieszczonych w różnych miejscach. Szczególnymi adresatami zaproszeń są uczniowie krakowskich szkół.

Złamali kod Enigmy. Jesteśmy dumni. Dziękujemy.

Tak brzmi nazwa zaproszenia skierowanego głównie do dzieci i młodzieży. Organizatorzy chcą, aby młodsze pokolenia wiedziały o wielkiej polskiej szkole matematycznej okresu międzywojennego – lwowskiej, krakowskiej, wielkopolskiej. Chcą, aby nasza duma narodowa była budowana na dwóch filarach, tym bohaterskim, zbrojnym i tym, który pokazuje nasz wkład w rozwój światowej cywilizacji. Tak, jak nie wolno pozwolić zapomnieć o polskich lotnikach w Anglii, tak nie wolno zapomnieć o trzech geniuszach matematycznych, którzy wyprzedzili wszystkich europejskich kryptologów i pokonali Hitlera siłą umysłu. To będzie wielkie święto polskiej dumy, prawdziwej, zasłużonej.




Bohater Polski Niepod­ległej Marian Rejewski - finał konkursu

Kalina Paciorek, uczennica Zespołu Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina w Bydgoszczy zwyciężyła w siódmej edycji Wojewódzkiego Konkursu Interdyscyplinarnego o Wielkich Polakach z serii „Regionalnych Olimpiad Wiedzy o Wielkich Polakach”. Tegoroczne hasło konkursu to „Bohater Polski Niepodległej Marian Rejewski – życie, dzieło i pamięć na tle historii Polski XX i XXI wieku”. Finał odbył się 21 marca w Urzędzie Marszałkowskim w Toruniu.

Uczestnikami konkursu przeprowadzonego w trzech etapach: szkolnym, rejonowym i wojewódzkim byli uczniowie klas VI, VII i VIII szkół podstawowych i III klas gimnazjalnych.  Udział w konkursie wzięło 425 uczniów z 56 szkół. Spośród 152 uczniów etapu drugiego – rejonowego, do finału (etap wojewódzki) zakwalifikowano 40 uczestników, którzy przez 90 minut rozwiązywali test pisemny. Tytuł laureata zdobyli ci, którzy uzyskali co najmniej 80% punktów.

Najlepsze wyniki uzyskali:

I miejsce: Kalina Paciorek, Zespół Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina w Bydgoszczy

II miejsce: Martyna Kaja Kumor, zespół Szkolno-Przedszkolny w Bądkowie (powiat aleksandrowski),

III miejsce: Zofia Bucholc, Zespół Szkół nr 10 w Toruniu,

IV miejsce: Oliwia Gałkowska, Zespół Szkół - im. Jana Pawła II w Skrwilnie - Gimnazjum (powiat rypiński),

V miejsce: Paweł Kamiński, Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Paterku (powiat nakielski).

Konkurs odbywa się pod patronatem marszałka województwa kujawsko-pomorskiego Piotra Całbeckiego. Organizatorem jest  Centrum Edukacji Młodzieży im. ks. Jerzego Popiełuszki w Górsku we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy, Civitas Christiana, Zgromadzeniem Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, Zgromadzeniem św. Michała Archanioła, Fundacją Centrum Edukacji Młodzieży, Kujawsko-Pomorskim Centrum Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy, Kujawsko-Pomorskim Centrum Edukacji Nauczycieli w Toruniu, Kujawsko-Pomorskim Centrum Edukacji Nauczycieli we Włocławku, Toruńskim Ośrodkiem Doradztwa Metodycznego i Doskonalenia Nauczycieli w Toruniu, Instytutem Pamięci Narodowej, firmą Mat-Bud oraz Pedagogiczną Biblioteką Wojewódzką im. Mariana Rejewskiego w Bydgoszczy.

Celem konkursu jest m.in. wychowanie do wartości poprzez pokazanie postaci Wielkich Polaków, szczególnie związanych z regionem kujawsko-pomorskim, rozwijanie zdolności stosowania zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu i rozwijanie interdyscyplinarnych umiejętności łączenia wiedzy i praktyki z różnych dziedzin naukowych.

Wyniki finałowego etapu konkursu zamieszczone są na stronie gorsk.org.pl. Uroczysta gala wręczenia nagród odbędzie się 10 kwietnia w Centrum Edukacji Młodzieży im. ks. Jerzego Popiełuszki w Górsku.

Beata Krzemińska
rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego
Fot. Szymon Zdziebło/ Tarantoga.pl, Finał Wojewódzkiego Konkursu Interdyscyplinarnego o Wielkich Polakach w Urzędzie Marszałkowskim
Źródło: www.kujawsko-pomorskie.pl




X,Y,Z: prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy

Pod takim tytułem ukazała się książka Dermota Turinga, bratanka światowej sławy kryptologa Alana Turinga. Autor opowiada o tym, jak Polacy złamali kod, Brytyjczycy ulepszyli system, a Francuzi doprowadzili do ich spotkania. Turing podkreślił, że złamanie kodu Enigmy było wynikiem starań Polski, Francji i Wielkiej Brytanii.

XYZ prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy

- Brytyjczycy nigdy nie zrobiliby kroku naprzód bez Polaków. Chciałem opisać tę historię w taki sposób, aby była bardziej znana, szczególnie w Wielkiej Brytanii - powiedział Turing w polskim radio, podkreślając, że Polacy mieli sześć czy siedem lat przewagi nad Brytyjczykami w pracach nad złamaniem kodu. Różnica w wiedzy i zaawansowaniu prac ujrzała światło dzienne, gdy Polacy, z powodu deficytu zasobów tuż przed wybuchem wojny, zaczęli dzielić się swoimi badaniami z wywiadem brytyjskim i francuskim.

- Brytyjczycy z pewnością nie mieli pojęcia, w jaki sposób podłączone są cewki wirnika. Byli absolutnie nieświadomi. Tymczasem wszystkie te kwestie zostały rozwiązane przez Mariana Rejewskiego w 1932 r. - powiedział Turing.

Oto opis wydawcy polskiego tłumaczenia tej ciekawej książki:

Gdy pod koniec 1932 r. oficer francuskiego wywiadu fotografował w łazience belgijskiego hotelu wykradzione instrukcje Enigmy, nie wiedział, że już kilka tygodni później polscy matematycy będą odczytywali tajne depesze III Rzeszy. I że położą fundament pod przyszłą działalność ośrodka Bletchley Park oraz oznaczoną kryptonimem „X, Y, Z” współpracę Francji, Wielkiej Brytanii i Polski.

X, Y, Z pokazuje, jak wywiady państw alianckich współdziałały przy złamaniu szyfrów Enigmy, jak pod nosem Niemców polscy kryptoanalitycy kontynuowali swą pracę na terenach kontrolowanych przez rząd Vichy, a potem w Wielkiej Brytanii, i jak później wspierali tajne służby Jego Królewskiej Mości, przyglądając się pierwszym krokom Związku Radzieckiego w zimnej wojnie.

Ludzie tworzący X, Y, Z byli oryginałami i ekscentrykami, którzy dostali się w tryby historii. Oto opowieść o nich.




Wokół Enigmy. Od narodzin krypto­logii matema­tycznej i złamania szyfrów Enigmy do rewolucji informatycznej

W Bramie Poznania odbyła się wczoraj konferencja naukowa "Wokół Enigmy..." Organizatorami wydarzenia byli: Brama Poznań ICHOT, Trakt Królewsko-Cesarski oraz Miasto Poznań. Merytorycznie konferencję wsparli: Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe oraz Zakład Matematyki Dyskretnej Wydziału Matematyki i Informatyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Celem konferencji było przedstawienie historii kryptografii, matematyki i informatyki przez specjalistów będących uznanymi autorytetami, a także wspólnym poszukiwaniem prawdy o przeszłości - ponad podziałami granicznymi. Przedstawiono historię Enigmy z dwóch perspektyw - polskiej oraz brytyjskiej.

Program konferencji wyglądał następująco:

  • Początki polskiej kryptografii w II Rzeczypospolitej - prof. dr hab. Grzegorz Nowik, Instytut Studiów Politycznych PAN w Warszawie
  • Od złamania szyfrów Enigmy do cywilizacji cyfrowej - dr Marek Grajek
  • Profesor Zdzisław Krygowski – mistrz poznańskich kryptologów. Doświadczenie z przeszłości – powód do dumy i kontynuacji - em. prof. UAM dr hab. Magdalena Jaroszewska, Wydział Matematyki i Informatyki
  • Jak dezinformacja wypaczyła potoczny obraz dziejów złamania Enigmy? - dr Marek Grajek
  • X, Y & Z. O dokonaniach poznańskich kryptologów i Alana Turinga – myśli i refleksje z perspektywy Bletchley Park - dr John Dermot Turing
  • Innowacyjne wynalazki informatyczne inżyniera Jacka Karpińskiego (1927 – 2010) w zbiorach Narodowego Muzeum Techniki w Warszawie - Mirosław Zientarzewski, dyrektor Narodowego Muzeum Techniki w Warszawie
  • Kod DNA – powstanie, znaczenie, sposoby odczytu - Jan Badura, Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej, prof. dr hab. Jacek Błażewicz, Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej, Artur Laskowski, Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej, Karolina Zwiewka, Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej
  • Rozwój badań naukowych i innowacji z wykorzystaniem zaawansowanej infrastruktury informatycznej - dr Cezary Mazurek, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, dr Maciej Stroiński, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, prof. dr hab. Jan Węglarz, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe/Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej