Ogłoszony przez Urząd Miasta plebiscyt Bydgoszczanie Stulecia wpisuje się w obchody 100. rocznicy powrotu Bydgoszczy do Polski. Dla uczczenia tego wydarzenia mieszkańcy mogli wziąć udział w plebiscycie, którego celem był wybór i uhonorowanie bydgoszczan, którzy w ostatnim stuleciu swoją działalnością i odnoszonymi sukcesami budowali dobre imię Bydgoszczy na arenie krajowej lub międzynarodowej, dokonali otwarcia nowych perspektyw rozwoju, zapisali się wybitnymi dokonaniami i zasługują na szczególne wyróżnienie. Najpierw mieszkańcy zgłaszali kandydatury, a później kapituła, w drodze tajnego głosowania, wybrała 25 Bydgoszczan Stulecia. Wiek dziejów miasta (1920-2020) podzielono na pięć dwudziestoletnich okresów. W każdym z nich wybrano pięciu laureatów. W Filharmonii Pomorskiej odbyła się uroczysta gala, podczas której zaprezentowano wyróżnione osoby:

• Lata 1920-1939: Jan Teska, Bernard Śliwiński, Leon Wyczółkowski, Leon Barciszewski, Marian Rejewski oraz specjalny medal prezydenta Rafała Bruskiego otrzymał jeszcze Jan Maciaszek
• Lata 1940-1959: Jerzy Rupniewski, Konrad Pałubicki, Leszek Jan Malinowski, Roman Traeger, Leszek Biały
• Lata 1960-1979: Teodor Kocerka, Kazimierz Karabasz, Jerzy Sulima-Kamiński, Zdzisław Krzyszkowiak, Andrzej Szwalbe
• Lata 1980-1999: Jan Domaniewski, Tadeusz Nowakowski, Zygmunt Mackiewicz, Jan Rulewski, Zbigniew Boniek
• Lata 2000-2020: Tomasz Gollob, Maciej Figas, Adam Sowa, Marek Harat, Rafał Blechacz

Dla nagrodzonych przygotowano unikatowy Medal Prezydenta Bydgoszczy. Autorem medalu jest znakomity rzeźbiarz Michał Kubiak. Medal odlany z brązu waży ponad kilogram. Na awersie ukazane zostały dwa orły, jeden z 1920 roku przechodzi w orła współczesnego, a u szczytu medalu widnieje herb miasta. Na rewersie znajduje się odwzorowanie kościoła Jezuickiego ze Starego Rynku sprzed 100 lat, współczesność symbolizuje Opera Nova.

W części artystycznej gali wystąpili Emilia Czekała, Agnieszka Włodarczyk, Jacek Kawalec, Sonia Bohosiewicz, akompaniowała im orkiestra Piotra Salabera.

Fot.: „Miasto Bydgoszcz” - www.bydgoszcz.pl

W niedzielę, 10 listopada 2019 r. w Kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie została odsłonięta tablica upamiętniająca polskich matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego oraz ich dowódców i współpracowników z polskiego Biura Szyfrów, którzy przyczynili się do złamania szyfru niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigma”.

Prostokątna tablica wykonana z brązu upamiętnia polskich kryptologów, którzy jako pierwsi opracowali metodę łamania kodu Enigmy. Ich dokonania stały się punktem wyjścia do dalszych prac Alana Turinga w Bletchley Park, co przyczyniło się do przyspieszenia zakończenia II wojny światowej.

Wśród gości zaproszonych do wzięcia udziału w uroczystości organizowanej z okazji 80. rocznicy przekazania przez Polaków metod łamania szyfru Enigmy Francuzom i Brytyjczykom byli krewni Henryka Zygalskiego, specjaliści ds. kryptologii oraz przedstawiciele polskiej społeczności w Zjednoczonym Królestwie.

Na tablicy, sfinansowanej przez Ambasadę RP w Londynie, widnieje napis:

Pamięci trzech polskich matematyków, Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego oraz ich dowódców i współpracowników z polskiego Biura Szyfrów, których pionierskie prace pozwoliły złamać szyfry niemieckiej maszyny Enigma oraz stworzyć fundamenty kryptologicznego wysiłku aliantów w okresie II wojny światowej. Dzieląc się bezinteresownie swoim sukcesem z brytyjskimi i francuskimi sojusznikami w przeddzień wybuchu konfliktu, Polacy decydująco przyczynili się do jego skrócenia i uratowania milionów istnień ludzkich.

– Dzisiejsza uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej polskim kryptologom, zaprojektowanej przez specjalistę z zakresu kryptologii dr. Marka Grajka we współpracy z dr. Andrzejem Suchcitzem, jest kolejnym, ważnym krokiem w kierunku upowszechniania wiedzy o historii polskiego wkładu w zwycięstwo Aliantów w II wojnie światowej – powiedział Ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki, który odsłonił tablicę.

– Odkrycia bohaterów dzisiejszej uroczystości przyczyniły się do ocalenia milionów ludzkich istnień. Niech ta tablica przypomina nam i przyszłym pokoleniom o ich poświęceniu, a wysiłki polskich matematyków i ich współpraca z Brytyjczykami i Francuzami niech będą ważnym punktem odniesienia dla budowania jeszcze bliższych relacji między naszymi narodami – dodał ambasador.

Odsłonięcie tablicy poprzedziła msza święta w intencji Ojczyzny.

***

Polacy jako pierwsi w świecie zastosowali do złamania szyfru Enigmy metody matematyczne. Marian Rejewski już w grudniu 1932 odczytał pierwszą depeszę Enigmy i odtworzył konstrukcję urządzenia wyłącznie na podstawie matematycznej teorii, nie widząc nigdy niemieckiego pierwowzoru. Wraz z postępującym rozwojem Enigmy i sposobów jej użycia Polacy rozpoczęli prace nad własnymi urządzeniami ułatwiającymi dekryptaż. W 1935 roku skonstruowali tzw. cyklometr, a w 1938 roku Marian Rejewski zaprojektował tzw. bombę – prototyp licznych urządzeń, które później, w czasie wojny, umożliwiały aliantom dekryptaż niemieckich depesz na skalę przemysłową. Replika tego urządzenia znajduje się na wystawie o bombach kryptologicznych w Bletchley Park.

Jesienią 1938 roku Niemcy wprowadzili zmiany w sposobie użycia Enigmy. Polskie metody dekryptażu zachowały aktualność i skuteczność, jednak wytworzenie sprzętu, który umożliwiałby ich praktyczne wykorzystanie, daleko przekraczało możliwości finansowe i organizacyjne Biura Szyfrów. W lipcu 1939 roku w Warszawie, Polacy przekazali Francuzom i Brytyjczykom wszystkie tajemnice swego warsztatu, pozwalające łamać szyfr Enigmy, oraz zadeklarowali przekazanie przyszłym aliantom po jednej kopii zrekonstruowanej przez nich maszyny szyfrującej. Obiecane maszyny dotarły do Paryża i Londynu w sierpniu tego samego roku, tuż przed wybuchem wojny. W czasie kampanii wrześniowej polscy kryptolodzy ewakuowali się do Francji, gdzie współpracowali z wywiadem francuskim.

Mimo transferu wiedzy przez stronę polską, na początku wojny ani Francuzi, ani Brytyjczycy nie radzili sobie z czytaniem szyfru Enigmy. Ostatecznie w połowie stycznia 1940 roku Brytyjczycy wyprawili do Paryża Alana Turinga, aby skonsultował się osobiście z polskimi kryptologami. 17 stycznia Polacy w obecności Turinga złamali szyfr Enigmy po raz pierwszy w czasie wojny. Dokonania polskich kryptologów pomogły w pracach w Bletchley Park Alanowi Turingowi, który jednak wobec dalszego skomplikowania przez Niemców kodu Enigmy musiał zaprojektować całkowicie nowe urządzenie nazwane później bombą Turinga.

Zespół prasowy Ambasady RP w Londynie

CC BY 3.0 PL 

Ten kolekcjonerski zegarek jest hołdem dla Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, których geniusz zmienił oblicze świata. Producent chce też tym zegarkiem propagować wiedzę o polskim fundamentalnym wkładzie w złamanie szyfru Enigmy.

Marka zegarków G. Gerlach powstała w 2012 roku z inicjatywy Fundacji Rozwoju Polskiej Myśli Technicznej i Mechaniki Precyzyjnej, której przyświeca idea promowania polskiej myśli technicznej i wprowadzanie polskich projektów w życie. Zegarki G. Gerlach to wyjątkowe czasomierze dla miłośników historii Polski, w szczególności polskiej wojskowości i techniki. W ofercie firmy znajduje się wiele kolekcji tematycznych o wymownych nazwach, nawiązujących do historii naszego kraju np.: Dywizjon 303, ORP Dzik, ORP Sokół, Husaria czy Enigma. Zegarki marki G. Gerlach można nazwać zegarkami patriotycznymi.

Dla wielu zwiedzających muzea są atrakcyjne nocą i takich okazji jak Noc Muzeów nigdy nie przegapią. Wystawa "Marian Rejewski - bydgoszczanin, matematyk kryptolog" kolejny rok cieszyła się dużym zainteresowaniem. Zwiedzający coraz więcej wiedzą o Rejewskim, Enigmie i przychodzą do muzeum, aby podyskutować, podzielić się swoją wiedzą i emocjami związanymi z tą wybitną postacią. Lubią też pobawić się w odczytywanie zaszyfrowanych komunikatów na symulatorach niemieckiej maszyny szyfrującej.

Burmistrz Żoliborza, Krzysztof Bugla, odsłonił dziś szklaną tablicę przy ul. Mickiewicza 20. Na skromnym upamiętnieniu wyryto następująca inskrypcję:

Marian Rejewski (1905 – 1980)
genialny polski matematyk i kryptolog.

Sylwetkę kryptologa przedstawił jeden z inicjatorów uroczystości - Marek Grajek, autor licznych publikacji o Enigmie i kryptologach.

- Wspominając postać Mariana Rejewskiego, stajemy przed jednym z największych i zarazem najbardziej nietypowych polskich zwycięstw. Jego triumf przyniósł światu dużo więcej dobra niż wszystkie zwycięstwa militarne na rzecz których zresztą Rejewski pracował. [...] Pokłosie jego sukcesu służy nam nadal, bowiem kryptologia matematyczna, której był współtwórcą, chroni nasze bezpieczeństwo w cyberprzestrzeni.

Uczeń szkoły z Białołęki im. Polskich Matematyków Zwycięzców Enigmy (STO ZSS nr 2) opowiedział o fascynacji uczniów jego szkoły zbiorowym patronem i o tym, jak Rejewski, Zygalski i Różycki wpływają na ich postawę. Szkoła wystawiła dwa poczty sztandarowe. Tablicę odsłonili inicjatorzy upamiętnienia w towarzystwie uczennicy SP nr 65 im. Władysława Orkana. Uczniowie tej szkoły, obecni na uroczystości, będą opiekować się tablicą. Zaproszeni byli również uczniowie SP nr 392 im. Jana Bytnara „Rudego”.

Burmistrz Krzysztof Bugla złożył pod tablicą wiązankę w imieniu żoliborskiego samorządu.

Janina Sylwestrzak podziękowała za obecność na uroczystości i kolejny materialny ślad, będący hołdem dla jej wybitnego ojca.
- Jestem wzruszona, że tak duża grupa młodych ludzi tu przyszła. To jest to miejsce, w którym młody, 27-letni człowiek dokonał tak ważnej rzeczy, dzięki której tak wielu ludzi ocalało - powiedziała córka kryptologa.